Sách khoa học viễn tưởng trở lại mạnh mẽ

Ồ ạt xuất hiện 

Chỉ trong nửa đầu năm 2023, rất nhiều tác phẩm thuộc dòng sách này đã ra mắt. Trong đó, công ty sách Nhã Nam tái bản bộ sách Tam thể (Lưu Từ Hân), phát hành trọn bộ Bí kíp quá giang vào dải ngân hà (Douglas Adam), Người truyền ký ức (Lois Lowry). Các tác phẩm mới như bộ Silo (Hugh Howey) hay tiểu thuyết Diệt chủng (Takano Kazuaki)… cũng đã xuất hiện.

Các công ty khác cũng gia nhập cuộc đua. Phúc Minh Books có Kỷ nguyên siêu tân tinh (Lưu Từ Hân), Kim Đồng có bộ đôi tác phẩm của nhà văn Walter Tevis, còn Bookism - thương hiệu chuyên xuất bản dòng sách sci-fi - cũng giới thiệu tác phẩm mới Chó săn miền bom đạn (Adrian Tchaikovsky).

Các tựa sách sci-fi ra mắt gần đây

Chưa khi nào lĩnh vực sci-fi bùng nổ tại Việt Nam như những ngày này. Trong nhiều nguyên nhân, có việc sách xuất hiện đồng thời với các bộ phim chuyển thể. Trường hợp Lưu Từ Hân với bộ Tam thể là ví dụ. Dù đã xuất bản tập 1 từ năm 2016, 2 tập còn lại lần lượt vào năm 2019 và 2021, thế nhưng phải đến giữa năm 2023 thì bộ sách này mới “hot” trở lại, khi bộ phim Tam thể do Trung Quốc sản xuất lên sóng. Điều này ít nhiều tạo được hứng khởi cho các khán giả đã xem qua phim và muốn trải nghiệm thêm nguyên tác gốc.

Netflix cũng thông báo sẽ làm thêm 1 phiên bản khác bộ phim này do Mỹ sản xuất, dự kiến lên sóng vào tháng 1/2024, khiến nhu cầu đọc bộ sci-fi này ngày càng gia tăng. Công ty sách Nhã Nam cho biết, số sách Tam thể tái bản trong lần 2 này cũng vừa hết sạch chỉ sau 1 tuần công bố mở bán. Điều này còn có nguyên nhân do sự “hiếm hàng” trước đó trên thị trường, giúp bộ sách được chú ý theo hiệu ứng đám đông. Trước khi tái bản, các hội nhóm trên Facebook cũng từng đấu giá sách, lên mức gấp đôi giá bìa, ít nhiều tạo sự tò mò cho cả độc giả không quan tâm hay ít theo dõi riêng dòng sách này. Nhiều ấn phẩm không có bản quyền thuộc dòng sách này cũng được chào bán tràn lan trên mạng xã hội, góp phần tạo nên cơn sốt kể trên.

Yếu tố khác nữa cũng được độc giả quan tâm là gần đây các công ty sách đã cam kết nhiều hơn trong việc đi đến tận cùng toàn bộ tác phẩm. Đặc trưng của phần nhiều tác phẩm thuộc dòng sách này là được viết theo bộ, gồm nhiều cuốn nhỏ riêng lẻ. Nếu phản hồi từ phía thị trường không tốt hay các công ty không đủ tiềm lực, rất dễ khiến các bộ sách này “ngã ngựa giữa đường” hoặc chỉ có thể hoàn thành việc xuất bản trọn bộ sau rất nhiều năm, độc giả từ đó mất đi niềm tin vào việc được thưởng thức trọn tác phẩm.

Phương thức phát hành mới 

Từ thành công trên, có thể thấy hướng đi kết hợp cùng với phim ảnh được chuyển thể hứa hẹn sẽ phát triển thêm trong thời gian tới. Điều này cũng được áp dụng với các bộ sách Silo (Hugh Howey) hay Thuật sĩ (Andrzej Sapkowski), khi chúng cũng được chuyển thể thành phim truyền hình trên Apple TV+ và Netflix, nhận được nhiều phản hồi tương đối tích cực.

poster phim Tam Thể

Ngoài chất lượng nội dung, có thể thấy làn sóng sci-fi trở lại hiện nay phần lớn nhờ vào sản phẩm phái sinh cũng như hiệu ứng đám đông. Điều này đã mở ra hướng tiếp cận độc giả khác so với truyền thống. Đó là thúc đẩy việc mua sách trên các nền tảng mạng xã hội, nơi tệp độc giả tương đối rộng, phù hợp với các tác phẩm ăn khách và theo xu hướng truyền miệng.

Với Tam thể, phần lớn sách đã được bán dựa vào các đợt live stream trên các nền tảng mạng xã hội, nhiều nhất là trên TikTok. Ngoài việc chia sẻ về nội dung và các giá trị mà cuốn sách mang lại, những buổi live stream cũng chọn “thời điểm vàng” tung ra voucher giảm giá hoặc ấn phẩm có thêm chữ ký dịch giả, tác giả… Cách làm này buộc người mua phải theo dõi kỹ xuyên suốt live stream, từ đó giúp cho không chỉ bộ sách mà các tựa khác cũng được biết đến và quan tâm hơn.

Các công ty sách cũng rất biết cách tận dụng sức ảnh hưởng của các tiktoker hay KOLs (người có sức ảnh hưởng) giúp cho buổi live stream trở nên thú vị, có sự tương tác sinh động. Điều này cũng sẽ hứa hẹn thị trường BookTok (trò chuyện, thảo luận về các cuốn sách thông qua TikTok) thêm phần đa dạng ở Việt Nam. 

Trên thế giới, đây là nguồn tham khảo lớn được các độc giả phổ thông quan tâm, tạo nên sự chú ý cho các tác phẩm từng rơi vào quên lãng, đem lại doanh thu lớn cho các nhà văn tự mình xuất bản. Dù vậy nó cũng đặt ra vấn đề về chất lượng văn chương và thói quen chọn các tựa sách có phần dễ dãi của độc giả trẻ, nên đây cũng là bài toán các công ty phát hành sách cần cân nhắc. Cần đảm bảo về mặt chất lượng đồng thời với phương thức phát hành mới để mở rộng quy mô độc giả của mình. 

Thuận Phát