Sách hè cho thiếu nhi: Ngày càng hấp dẫn

Sách thuần Việt cho thiếu nhi ngày càng đa dạng nội dung/đề tài, hấp dẫn cả về nội dung lẫn hình thức

Phong phú, đa dạng

Sau gần mười năm ấp ủ, nhà thơ - nhà báo Hồ Huy Sơn vừa vui mừng cho biết, tập thơ thiếu nhi Những ngọn đèn thơm của anh - SBooks và Nhà xuất bản (NXB) Văn học ấn hành - sẽ được ra mắt vào đúng dịp 1/6 năm nay. Hồ Huy Sơn từng viết nhiều tác phẩm cho thiếu nhi: Con trai con gái, Thả chim về trời, Con diều ngược gió, Đi qua những mùa vàng… Tập thơ lần này được đầu tư chăm chút phần minh họa, với những bài thơ giàu cảm xúc và yêu thương dành cho trẻ nhỏ.  

Thuộc thể loại thơ cho thiếu nhi còn có tác phẩm Dắt mẹ đi chơi (tác giả Mai Quyên) vừa được chọn vào chung khảo giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn 2022 của Báo Thể thao & Văn hóa. Những vần thơ vừa như cuộc trò chuyện của cha mẹ với các con, vừa gợi nhớ ký ức cho người lớn về tuổi thơ mình. Đây là bộ sách thơ nhiều tập hiếm hoi được xuất bản trong những năm gần đây. Dắt mẹ đi chơi gồm năm cuốn: Nói chuyện với hạt ngô, Rủ rà rủ rỉ, Đố mẹ, Dế Mèn học chữ và Ngày mai con sẽ. Giải thưởng thiếu nhi Dế Mèn 2022 đã góp phần sàng lọc các tác phẩm hay, ý nghĩa cho bạn đọc nhỏ tuổi trong dịp hè này. Trong đó có thể kể đến bộ hai cuốn Biệt đội thám tử và Emma thảm họa (tác giả Quyên Gavoye, Việt kiều Pháp), Cơ bản là cơ bản (truyện dài của Phạm Huy Thông), Trường học chẳng có gì vui? (truyện dài của Hải Nam), Xóm om xòm (năm tập, Hoàng Giang)… 

Trong khi đó, NXB Phụ nữ Việt Nam có bộ sách tranh song ngữ Việt - Anh gồm sáu cuốn: Kể chuyện khoa học (tác giả: Hoàng Anh Đức, họa sĩ: Hồng An, Lộc Linh). NXB Tổng hợp TP.HCM cùng lúc phát hành ba tựa: Hip hop ở xứ sở của Ellsaby (nhà văn Isabelle Muller), Nuốt hạt mọc cây (Lam Linh), Ngài kẹo (Quỳnh Trần).

NXB Kim Đồng cho tái bản loạt tác phẩm của cố nhà văn Trần Hoài Dương, Tuổi thơ dữ dội (Phùng Quán), Tét đại ca - Cậu thật rắc rối (Ngọc Linh), Đừng giẫm lên cỏ (Nguyễn Thị Bích Nga)… Ở mảng sách lịch sử, NXB Trẻ bổ sung vào bộ sách Lịch sử Việt Nam bằng tranh các tựa mới: Họ Trịnh khởi nghiệp, Chúa Tiên Nguyễn Hoàng…

Chỉ vài năm trước, ưu thế sách cho thiếu nhi những dịp hè phần lớn thuộc về sách dịch. Nhưng sự tham gia ngày càng nhiều của lực lượng tác giả - họa sĩ viết và vẽ cho thiếu nhi đã ngày càng tạo dấu ấn cho dòng sách này. Số lượng tỷ lệ thuận với chất lượng tác phẩm, đồng thời nội dung/thể loại sách đa dạng, hướng đến nhiều độ tuổi phù hợp. Hầu hết sách cho thiếu nhi hiện nay đều được các đơn vị đầu tư chăm chút phần tranh minh họa. Có thể nói, thị trường sách thiếu nhi trong nước rất sôi động. Văn học thiếu nhi (truyện dài, truyện ngắn, thơ) cũng như sách minh họa, artbooks, thậm chí một số đầu sách còn được sử dụng kết hợp với công nghệ, cho trẻ có được trải nghiệm với những hình ảnh động, các nhân vật biết nhảy múa trong trang sách.

Cảm hứng thiên nhiên tươi đẹp

Bộ sách Hít hà mùi đất nước của tác giả Nguyễn Hữu Quỳnh Hương cũng là một trong những lựa chọn ý nghĩa dành cho bạn đọc nhỏ tuổi. Bộ sách phù hợp với trẻ dưới mười tuổi, do Nhã Nam ấn hành, gồm sáu tựa: Táo ơi táo rơi đất lành, Cá con bơi đi, Túi nylon khổ sở, Tớ bỏ quên giấc ngủ trong vườn, Úm ba la nảy mầm ra cây chuối và Không có nhiều củi khô đến thế đâu. Ý nghĩa của Hít hà mùi đất nước là góp phần tạo dựng và định hình nhận thức của trẻ về thiên nhiên, hiểu về giá trị của môi trường xanh, sạch. Cảm hứng thiên nhiên trong trang sách bắt đầu từ chính sự nhận diện của tác giả, vốn là một blogger sống xanh. 

“Tôi từng là một đứa trẻ vùng nông thôn. 15 tuổi, tôi rời cha mẹ lên thành phố đi học và bị cuốn vào những guồng quay mới mẻ của đô thị. Rất lâu sau, khi tìm lấy lối đi, tôi mới bừng tỉnh và nhận ra rằng mình đã quên mất sự kết nối mạnh mẽ với thiên nhiên, làng mạc và cảnh sắc rất đỗi Việt Nam. Thời gian dạy học, làm công việc bảo tồn, cũng như chạy các chiến dịch bảo vệ môi trường đã cho tôi thấm thía rằng: Những hành động làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến thiên nhiên đều bắt nguồn từ sự mất kết nối ấy” - Nguyễn Hữu Quỳnh Hương (bút danh Hũ) chia sẻ. 

Hít hà mùi đất nước được kể trong bối cảnh làng quê Việt từ Bắc vào Nam, với những câu chuyện về cỏ cây hoa lá, tôm cá cua còng. Những mẩu chuyện nhỏ nhưng giúp trẻ có kiến thức về sự nảy mầm, lắng nghe “tiếng nói” của mọi loài, hiểu về cây cối và thế giới tự nhiên quanh mình.

Cùng nguồn cảm hứng viết và vẽ về thiên nhiên tươi đẹp khắp Việt Nam là dự án sách Em yêu Việt Nam mình của Lion Books. Trong dịp hè này, Lion Books cũng cho ra mắt bộ sách chủ đề không gian sông nước miền Tây. Trước đó là các tựa viết về Hà Nội, miền Trung và Tây Nguyên: Tiếng rừng, Xuân hạ thu đông…

Trong số những tựa sách cho thiếu nhi sắp phát hành của NXB Kim Đồng có tập hai của series Chang hoang dã - Voi. Nếu tập một Chang hoang dã - Gấu là cuộc giải cứu thành công chú gấu Sorya, thì tập hai là câu chuyện về cuộc giải cứu cô voi bị sử dụng làm du lịch. Với dự án sách của mình, nhà bảo tồn động vật hoang dã Trang Nguyễn không chỉ kể cho trẻ em một câu chuyện về thiên nhiên, muôn loài, mà thông qua đó còn chuyển tải những thông điệp lớn lao hơn về bảo tồn rừng và động vật hoang dã. 

Sách dịch với nhiều tác phẩm kinh điển, bestseller các nước vẫn được các đơn vị làm sách mua bản quyền khai thác. Nhưng phụ huynh cũng như bạn đọc nhỏ tuổi đã có thêm rất nhiều sự lựa chọn từ dòng sách thuần Việt, với mọi chủ đề, cho trẻ nhỏ được khám phá thiên nhiên quanh mình, và tìm hiểu lịch sử - văn hóa Việt Nam. Đây chính là giá trị to lớn mà dòng sách dịch cho thiếu nhi không thể nào có được. 

Lục Diệp