Sách cho độc giả nhỏ tuổi - Vàng thau lẫn lộn

Đây không phải lần đầu tiên dư luận bức xúc vì nội dung phản cảm xuất hiện trong các tác phẩm được cho là có nhiều ảnh hưởng đến giới trẻ. Truyện kinh dị, bạo lực, truyện tranh biến tướng, phản cảm gợi dục… đã tồn tại đầy rẫy nhiều năm qua. Cục Xuất bản cũng từng ra quyết định thu hồi, xử phạt nhiều NXB vi phạm nhưng mọi thứ như muối bỏ bể, thị trường sách vẫn bị nhiễu loạn bởi những cuốn sách đen, độc hại.

Nếu một độc giả không bức xúc chụp ảnh bìa sách và trang sách có đoạn văn nhạy cảm đăng tải lên trang cá nhân, cảnh tỉnh phụ huynh không nên chọn Truyện cổ tích về các loài chim và muông thú cho con em mình thì có lẽ đến giờ, cuốn sách này vẫn nằm yên vị trong Thư viện Quốc gia.

Dư luận bức xúc vì đoạn trích được chia sẻ từ trang 18 của cuốn sách, miêu tả đoạn thần Zeus hóa thành con thiên nga trắng đến tư tình với nàng Lea (vợ vua Tydareus, trong Thần thoại Hy Lạp): “Cái cổ của con chim cọ mãi vào ngực nàng, cả cơ thể nó cứ chà sát mãi vào thắt lưng nàng, cặp mỏ hơi bẹt của nó cứ dúi mãi vào hai bầu vú cương cứng của nàng khiến nàng không sao nhúc nhích được, cứ phải nằm bất động như hóa đá. Má nàng đỏ rực như người uống rượu...”.

Khi chuyển ngữ sang tiếng Việt, cuốn sách được dán mác 18+, nhưng lại nằm trong bộ bốn tập Truyện cổ tích chọn lọc (do Công ty sách Việt Nam liên kết với NXB Văn hóa thông tin ấn hành) với hình ảnh, chi tiết minh họa, mà dù lập luận kiểu nào thì độc giả cũng nhận ra đây hoàn toàn là sách hướng đến đối tượng thiếu nhi.

Giám đốc NXB Văn hóa thông tin thời điểm phát hành cuốn sách đã nghỉ hưu. Giám đốc đương nhiệm - ông Lê Tiến Dũng nói bản sách hiện nay có thể là sách lậu, đồng thời cho rằng NXB chưa từng làm việc với tác giả Gia Mạnh (chịu trách nhiệm về bản thảo cuốn sách). Nhưng, phía Cục Xuất bản sau khi tìm hiểu kỹ, đã khẳng định đây là bản sách phát hành hợp pháp. Trả lời báo chí những ngày qua, ông Chu Văn Hòa - Cục trưởng Cục Xuất bản cho biết, sẽ thành lập hội đồng điều tra và xử lý nghiêm vụ việc này. Dự kiến ngày 18/8, Cục Xuất bản sẽ ra quyết định cuối cùng.

Truyện cổ tích về các loài chim và muông thú và Nhập môn vẽ Manga có nội dung phản cảm

Vấn đề đáng nói ở đây không phải là đổ lỗi, đùn đẩy trách nhiệm giữa các bên liên quan, cũng không phải là chuyện xử lý cuốn Truyện cổ tích về các loài chim và muông thú. Việc cần thiết là phải có sự kiểm duyệt nghiêm ngặt ngay từ đầu cũng như công tác rà soát nguồn sách đang lưu hành trên thị trường. Để đến khi sách đến tay các em nhỏ, độc giả phát hiện thì là “sự đã rồi”.

Cách đây hai năm, NXB Văn hóa thông tin từng bị lên án vì cuốn Hỏi đáp nhanh trí (đã bị thu hồi sau đó) vì nội dung nhảm nhí, phản giáo dục. Trước đó, NXB Hồng Đức từng khiến độc giả “lạnh người” vì cuốn Nhập môn vẽ manga, với cách dạy vẽ hình ảnh cô giáo bị ám sát, vẽ đường cong thiếu nữ, thanh niên nhìn trộm thiếu nữ tắm… cùng những từ ngữ miêu tả bạo lực, phản cảm.

Thần đồng văn học Đỗ Nhật Nam từng bị “ném đá” khi vô tư trả lời phỏng vấn rằng em không thích đọc truyện tranh Việt Nam, vì “mẹ nói truyện tranh là con sâu đục khoét tâm hồn tuổi thơ”.

Ở một góc độ nào đó, góc nhìn của Đỗ Nhật Nam đã đúng. Đó không phải là “đi ngược lại nguồn cội” như những lời chỉ trích quá nặng dành cho em. Bởi nếu nhìn thẳng vào thực tế và nhận xét không khoan nhượng, thì truyện cổ tích, truyện tranh hiện nay đã không còn mang vẻ đẹp thuần khiết, hoang sơ, hun đúc tâm hồn trẻ nhỏ như đã từng. Truyện tranh nước ngoài cũng tràn lan vào Việt Nam với những câu chuyện tình yêu lâm li bi đát, lăng nhăng, hình ảnh phản cảm, gợi dục.

Nhiều ý kiến cho rằng đừng lẫn lộn giữa truyện cổ tích cho thiếu nhi và truyện tranh 18+. Nhưng giải thích như thế nào cho thuyết phục nếu như không loại trừ khả năng đó chỉ là một hình thức lách luật để phát hành sách gợi dục, phản cảm chỉ vì lợi nhuận? Ai quản lý được số tuổi độc giả chọn sách 18+? Và liệu có bao nhiêu độc giả đủ tuổi đã chọn đọc thể loại sách này hay yếu tố “18+” cũng chỉ nhằm đánh vào tâm lý tò mò của các em?

Người viết đã từng đi khảo sát tại những điểm cho thuê sách cũ, các nhà sách, hầu hết đối tượng đọc cổ tích, truyện tranh (bao gồm cả truyện ma, kinh dị, bạo lực, truyện tranh gợi dục) đều trong độ tuổi dưới 18. Rõ ràng không thể cấm các em chọn những cuốn sách được phát hành, bày bán công khai.

Tại rất nhiều cuộc hội thảo, hội nghị tổng kết giữa Cục xuất bản, các NXB và ban ngành liên quan, từng có nhiều ý kiến nhấn mạnh việc ngăn chặn rốt ráo đầu ra của những cuốn sách có nội dung không lành mạnh, độc hại. Không chỉ ở mảng sách thiếu nhi, Cục xuất bản cũng từng công bố thu hồi những cuốn sách vi phạm ở nhiều thể loại, lĩnh vực khác. Trong cuộc sàng lọc sách giữa vàng thau lẫn lộn này, cần ở các đơn vị có trách nhiệm một sự quyết liệt hơn, như vậy mới mong dần loại bỏ được những rác thải văn hóa ra khỏi không gian văn hóa đọc.

 SONG GIANG