Sách bán chạy là thành nhà văn?

Ra mắt vào những thời điểm khác nhau, nhưng bốn cuốn sách ngẫu nhiên được quan tâm (khen) lẫn bị chú ý (chê) dồn vào cùng một lúc, vì nó khác với “quy luật” thông thường. Tác giả là những người còn rất trẻ, sinh trong vòng ba năm cuối của thập niên 1980, tác phẩm bán ra có số lượng vượt hẳn so với mặt bằng xuất bản chung hiện nay, nhanh chóng tạo thành những hiện tượng, được tìm đọc không kém các cây bút nổi tiếng.

Ba trong số bốn tác phẩm trên có định dạng tản văn, chỉ Nếu như không thể nói nếu như (tác giả Jun Phạm, SN 1989) giống một truyện ngắn “lai” tạp bút. Người yêu cũ có người yêu mới của nữ tác giả Iris Cao (SN 1988) tập hợp nhiều ghi chép ngắn, một số chỗ lại có hình thức như kiểu thơ tự do, với lối hành văn, dùng từ đơn giản, ghi lại những suy nghĩ, cảm nhận bất chợt của tác giả trong đời thường. Buồn làm sao buông của Anh Khang (SN 1987) gồm những đoản văn suy ngẫm về tình yêu, cuộc sống, thi thoảng kèm những bài thơ không tựa nối vào cuối bài. Thương nhau để đó của Hamlet Trương (SN 1988) viết chung với Iris Cao, mang màu sắc chiêm nghiệm, cách viết súc tích, chắc tay nhất trong số bốn cây bút kể trên.

Ngoài cách đặt tựa sách chơi chữ để lôi kéo người mua, các cuốn sách còn có một vài điểm chung: lối ghi chép như những dòng cảm xúc được ưa dùng trên các trang mạng xã hội, nội dung đa phần là dạng triết lý vụn hoặc có ý định đúc kết nhưng chưa tới, chủ đề lấn lướt là tình yêu đầu đời với đủ cung bậc, hình thức thể hiện đơn giản, nhiều chỗ hơi “sến” hoặc mang hơi hướm tiểu thuyết ngôn tình. Giám đốc một nhà xuất bản có nhiều đầu sách ăn khách dạng “truyền thống” dè dặt cho rằng, rất khó đưa ra bình luận về hiện tượng này, không khen nhưng cũng không thể chê được vì nó có lượng độc giả riêng. Giám đốc Nhà xuất bản Văn hóa - văn nghệ, bà Huỳnh Thị Xuân Hạnh nhận xét: “Tác phẩm của Anh Khang và các tác giả trẻ không phải là xuất sắc, nhưng đã tạo một làn sóng trên mạng nên được nhiều người đọc quan tâm. Đó là yếu tố để các đơn vị làm sách học hỏi, tạo ra sức hút cho ấn phẩm của mình”.

Bốn tác phẩm trong “thế hệ” sách trẻ bán rất chạy hiện nay

Công tác quảng bá cho các tác giả, tác phẩm này rõ ràng là rất tốt và hiệu quả. Việc bốn cây bút kết bạn với nhau, xuất hiện, hỗ trợ cho đồng nghiệp trong các buổi ra mắt, giao lưu, ký tặng sách của nhau, cũng là một điểm mới trong “nghề PR sách”, một điểm cộng vào sự thành công chung. Nhưng, chuyện sách được quảng cáo mạnh hiện nay không còn là chuyện lạ, sách vẫn cứ bán chậm nếu nó không hay hoặc không hợp “gu” với độc giả. Hamlet Trương, Anh Khang, Iris Cao, Jun Phạm đã tìm đúng tâm trạng, đòi hỏi của người đọc, đa phần là những người cùng trang lứa với họ. Người viết bày tỏ, chia sẻ, đồng điệu, chứ không quá xa cách hoặc “xoa đầu” người đọc. Nếu không phải là bốn tác giả trên mà những người khác, khi nói giùm được điều độc giả trẻ muốn, nhiều khả năng cũng sẽ được đón nhận. Thế nên có thể hiểu, độc giả khác thế hệ, không cùng cách tiếp cận, tư duy, sẽ không thể đọc “vào”. Thực tế, các tác giả, tác phẩm này và đám đông bao quanh đã bị cho rằng không phải văn chương và không biết đọc văn chương.

Hàng chục ngàn bản sách của Anh Khang, sáu lần tái bản đối với tác phẩm của Hamlet Trương và Iris Cao... là những con số thực. Nhưng, các tác giả mới chỉ có tiếng trong làng sách, chưa định được danh trong làng văn. Và không chắc, các cây bút này có thể đi được xa hay còn mặn mà với nghiệp viết lách, như Iris Cao chia sẻ về mục đích cầm bút: “Tôi viết sách để giữ lại tuổi trẻ cho riêng mình, cho những người từng bước qua một thời tuổi trẻ giống như tôi”.

Nếu nhìn trong tổng thể một cái cây văn chương, thì đây là những quả còn xanh. Nếu xét về bút lực, các tác giả còn cần nhiều thời gian để rèn luyện. Nếu đọc sách để tìm kiếm tri thức hay những điều vượt trên tầm người đọc, đây là những tác phẩm nhạt và cạn. Nhưng, không thể bỏ qua thực tại là có một phân khúc tác giả, độc giả thích viết, thích đọc những điều tưởng chừng vu vơ, vụn vặt như thế. Không có tác giả trẻ thì sẽ không có tác giả lớn.

 Võ Tiến