Sách ảnh TPHCM: 50 năm tự hào bản anh hùng ca

Báo Phụ nữ TPHCM đã phỏng vấn nghệ sĩ nhiếp ảnh Đoàn Hoài Trung - Chủ tịch Hội Nhiếp ảnh TPHCM - về tác phẩm nhiều ý nghĩa này.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Đoàn Hoài Trung và công trình sách ảnh TPHCM - 50 năm tự hào bản anh hùng ca

Phóng viên: Trong dòng chảy cuồn cuộn sự kiện 50 năm qua, hội đồng biên soạn đã chọn lọc thế nào để có được 300 bức ảnh cho công trình này, thưa ông?

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Đoàn Hoài Trung: Chúng tôi đã lên ý tưởng và tích cực chuẩn bị nguồn ảnh từ hơn 1 năm trước. Đầu tiên là kêu gọi các nghệ sĩ lão thành, anh em công tác lâu năm tìm lọc ảnh cũ gắn với các cột mốc lịch sử của thành phố. Tiếp đó là các chương trình: phối hợp Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức liên hoan ảnh khu vực về nét đẹp văn hóa TPHCM, làm sách ảnh chuyên đề TPHCM nghĩa tình. Đặc biệt là phát động cuộc thi ảnh chủ đề TPHCM năng động, hội nhập và phát triển không giới hạn thời gian để mọi người có thể gửi ảnh ở tất cả giai đoạn từ năm 1975 đến nay. Cùng với đó là chọn lọc ảnh từ các cuộc thi hội đã tổ chức trước đây, từ đó tạo nguồn ảnh phong phú cho tập sách. Ngoài ra, trong quá trình biên tập, nếu thấy thiếu yếu tố nào cần phải có để đáp ứng yêu cầu sách, chúng tôi tổ chức cho anh em sáng tác ngay.

Nội dung sách được chia thành 2 giai đoạn. Giai đoạn 1975-1985 là 10 năm đầu ổn định, khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục kinh tế sau ngày thống nhất đất nước. Giai đoạn từ 1985 đến nay gồm 6 phần: “TPHCM năng động, hội nhập, phát triển”, “Nét đẹp văn hóa, thể thao TPHCM”, “TPHCM chăm lo y tế, giáo dục”, “TPHCM nghĩa tình”, “Lực lượng vũ trang TPHCM”, “TPHCM với bạn bè quốc tế”. Các ảnh được chọn phải bám sát và làm nổi bật những nội dung đó, như giai đoạn 1975-1985 chắc chắn không thể thiếu hình ảnh về xóa nạn mù chữ, lực lượng thanh niên xung phong làm kinh tế mới, khôi phục hoạt động tại các nhà máy, công xưởng… Còn giai đoạn sau, trong mỗi chủ đề đều thể hiện yếu tố đổi mới và phát triển. Điển hình như nhắc đến TPHCM phải kể đến các công trình tiêu biểu như đại lộ Võ Văn Kiệt, kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè, cầu Thủ Thiêm… Chúng tôi có ảnh đối chiếu giữa hiện tại và quá khứ để người xem thấy rõ sự thay da đổi thịt của TPHCM trong 50 năm qua.

* Với nguồn ảnh đồ sộ như thế, có tiêu chí gì đặc biệt để ảnh được chọn?

- Ảnh phải đảm bảo tính nghệ thuật, phải bám sự kiện, con người và mang tính toàn diện. Ví dụ giữa rất nhiều ảnh chụp trung tâm TPHCM thì phải chọn ảnh nào? Có thể không phải là ảnh chụp đẹp nhất nhưng thể hiện được nhiều nội dung về sự phát triển của TPHCM. Bên cạnh đó, cũng phải đáp ứng điều kiện kỹ thuật để in sách sáng rõ.

Quá trình biên tập cũng có khó khăn vì quá nhiều ảnh đẹp và dĩ nhiên có tranh luận. Khi chọn ảnh, chúng tôi sử dụng màn hình lớn để chiếu ảnh lên và so sánh. Nếu 2 ảnh cùng đạt nội dung thì xem xét đến các yếu tố kỹ thuật, canh góc, ánh sáng, khoảnh khắc… để chọn ra bức ảnh đẹp và phù hợp nhất.

* Nhìn lại hàng chục ngàn bức ảnh khái quát chặng đường 50 năm TPHCM, ông cảm thấy thế nào? Ông có đặc biệt thích tác phẩm nào không?

- Không riêng tôi mà cả hội đồng biên soạn trong quá trình làm sách rất xúc động. Qua ảnh, sự đổi thay của TPHCM trong 50 năm như những thước phim chậm. Nhiều công trình lớn mọc lên, khu trung tâm lúc nào cũng tưng bừng rộn ràng. Dòng sông Sài Gòn hôm nay cũng khác, nhất là từ lễ hội sông nước được tổ chức gần đây càng làm người ta thấy tự hào về một TPHCM đã vươn rất cao sau 50 năm. Tôi rất thích bức ảnh Cung đàn kênh Nhiêu Lộc TPHCM (tác giả Võ Văn Hoàng). Nhìn kênh Nhiêu Lộc ngày nay như 1 cây đàn phát sáng. Ảnh chụp rất nghệ thuật, thể hiện rõ sự đổi thay của TPHCM, đã không còn dòng kênh đen bẩn với những căn nhà ổ chuột chênh vênh trên dòng nước đen mà rực rỡ ánh đèn với những cao ốc bao quanh.

Là nghệ sĩ nhiếp ảnh, tôi cũng nhìn thấy hành trình 50 năm của nghệ thuật nhiếp ảnh tại TPHCM. Trong những năm gần đây, tốc độ phát triển của nhiếp ảnh TPHCM gắn liền với công nghệ. Bộ sách ảnh này so với 10 năm trước đẹp hơn nhiều vì hiện nay anh em có thêm kỹ thuật flycam. Nhờ flycam mà có được những bức ảnh toàn cảnh từ trên cao tuyệt đẹp và ấn tượng.

TPHCM sau 50 năm đã đổi thay rất nhiều, phát triển rất mạnh mẽ, xứng đáng là đầu tàu kinh tế, văn hóa, xã hội của cả nước. Đó cũng là những điều chúng tôi muốn thể hiện khi thực hiện quyển sách ảnh này.

* Hội có kế hoạch tuyên truyền, lan tỏa tác phẩm này như thế nào, thưa ông?

- Quyển sách ảnh này có thể giúp người dân và du khách “nhìn thấy” diện mạo TPHCM một cách trực quan, sinh động nhất. Không chỉ ghi nhận quá trình lịch sử 50 năm TPHCM bằng ảnh, đây còn là “cẩm nang du lịch” cho du khách khám phá TPHCM. Bên cạnh sách ảnh, chúng tôi cũng đã thực hiện bộ ảnh triển lãm lưu động với khoảng 200 ảnh để phục vụ công tác tuyên truyền tại các địa phương, trường học. Sắp tới, bộ sách ảnh này cũng sẽ có phiên bản online để người Việt ở nước ngoài, bạn bè quốc tế đều xem được.

* Cảm ơn ông đã chia sẻ.

Ninh Lộc (thực hiện)