“Rước” vi khuẩn vì trữ thực phẩm sai

Dù có quy định phải bảo quản ở nhiệt độ mát, nhưng hiện nhiều loại nấm, thịt viên, đậu hủ non, các món chay đóng gói ở các chợ TP. HCM được bày bán cả ngày dưới nắng nóng, khiến vi sinh vật độc hại phát triển, nguy cơ gây ngộ độc cho người ăn.

“Tắm nắng” cả ngày

6g sáng, chị T., một tiểu thương tại chợ Bà Điểm (H.Hóc Môn, TP.HCM) tất bật dọn hàng. Sạp của chị chất đầy nấm rơm, nấm tuyết, bào ngư, linh chi, kim châm, hải sâm, nấm hương, đông cô, lim xanh… vừa lấy từ tủ lạnh ra. Nấm chị T. bán đều xuất xứ từ Trung Quốc, có email của nhà phân phối nhưng không có hạn sử dụng. Mặc dù trên bao bì ghi điều kiện bảo quản từ 1-5 độ C, tránh ánh sáng trực tiếp nhưng chị T. bày tất cả ra ngoài trời. Tới 11g trưa, số nấm tại sạp chị T. vơi đi một phần. Trời nắng nóng nhưng nấm vẫn tươi rói. 15g, chị T. bắt đầu thu dọn đem về, không quên cho biết: “Sáng bán, chiều bỏ tủ lạnh, bảo đảm nửa tháng chưa hư!”.

5g chiều, công nhân trong khu công nghiệp Tân Tạo (Q.Bình Tân, TP.HCM) tản ra khắp các khu chợ chiều. Do là chợ tự phát nên nấm được bày bán kế bên hoặc chung với cá, tép, gà, vịt… Tất cả đổ đống trên tấm bạt, trải trên nền đất ẩm thấp, sát mặt đường xe qua lại, nhơ nhớp nước thải. Một tiểu thương cho biết: “Nấm có 5.000đ/lạng, mua luôn cả ký về để dành, ăn không hết cứ để qua ngày hôm sau, bảo đảm vẫn tươi ngon”. Tại các khu chợ chiều khác trong khu công nghiệp Vĩnh Lộc (H.Bình Chánh), nấm rơm, nấm bào ngư… cũng chỉ đựng trong rổ, kê hờ hững dưới mặt đất sình lầy.

Dọc các con đường bao bọc chợ Hòa Bình (Q.5) như đường Đào Tấn, Bạch Vân, Bùi Hữu Nghĩa, Chiêu Anh Các, Nhiêu Tâm… rất đông tiểu thương ngồi bán hai bên đường từ 4g sáng đến 21g. Đậu hủ non, cá viên, bò viên… đựng trong các mâm nhôm, bày la liệt dưới đất hoặc kê hờ trên các cục gạch. Trên bao bì cá viên chiên có ghi rõ: bảo quản ở nhiệt độ thường, nơi khô ráo, thoáng mát, hạn sử dụng một ngày; bảo quản ở nhiệt độ 0-5 độ C hạn sử dụng hai ngày; bảo quản -18 độ C, hạn sử dụng sáu tháng. Trên bao bì đậu hủ non có ghi: nhiệt độ bảo quản từ 5-15 độ C.

Trên bao bì các sản phẩm có ghi rõ điều kiện bảo quản nhưng tiểu thương đều thực hiện sai

Tuy nhiên, tất cả được phơi ngoài trời từ sáng sớm đến chiều tối. Bán không hết, tiểu thương đem ướp lạnh để hôm sau bán tiếp. Tương tự, ở chợ Xóm Chiếu (Q.4), một chiếc bàn bày đủ loại nem, đậu hủ non, thịt heo quay chay, chả lụa chay, chả cá chay, tàu hủ ky, xúc xích tươi… ngay sát lề đường. Trên bao bì các sản phẩm vẫn còn đọng hơi nước do vừa đem trong tủ lạnh ra. Về trưa, nhiệt độ lên cao, hơi nước trên bao bì đã khô. Nắng chiếu khiến chiếc bàn inox hấp thụ nhiệt làm số thực phẩm ấm lên. Đến 14g, khu chợ tự phát tan dần, số thực phẩm trên bàn mới được thu gom.

Nguy cơ ngộ độc cao

Nhiều người bán cho rằng, nấm đã được đóng gói thì làm sao có vi khuẩn phát triển? TS Phan Thế Đồng - giảng viên khoa Khoa học và Công nghệ, ĐH Hoa Sen TP.HCM phân tích: "Nấm là sản phẩm “khó tính”, có yêu cầu kỹ thuật cao trong sản xuất cũng như bảo quản vì rất dễ nhiễm khuẩn. Nấm có thể nhiễm vi sinh vật trong quá trình thu hái, đóng gói, qua tay người làm, quá trình bày bán…

Các loại thực phẩm đông lạnh khác cũng vậy, đều là đồ tươi sống, chưa qua chế biến nên phải bảo quản ở nhiệt độ thấp để vi khuẩn không thể sinh sản. Sau khi đóng gói, nếu bảo quản ở nhiệt độ thích hợp, các vi khuẩn này ngừng phát triển, nhưng nếu để ở nhiệt độ thường, chúng sinh sôi rất nhanh. Ngay cả khi chúng ta nấu nướng chín, vi khuẩn chết đi, nhưng độc tố vẫn còn và có thể làm người ăn ngộ độc".

Cũng theo TS Phan Thế Đồng, các loại thực phẩm đang bảo quản lạnh (nấm, đậu hủ non, cá viên…) đem ra chợ bán cả ngày, sau đó tiếp tục đông lạnh rồi bán tiếp vào ngày hôm sau là cách làm sai. Thực phẩm sẽ rất dễ bị ôi thiu, vô tình tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi, dù có nấu chín vẫn có thể gây ngộ độc thực phẩm với triệu chứng đau bụng, tiêu chảy, đau đầu, buồn nôn, nôn, choáng váng… thậm chí tử vong.