Rối loạn sức khỏe tâm thần vì bệnh đường tình dục

Theo thống kê của Bệnh viện Da liễu TPHCM, trung bình mỗi ngày có khoảng 300-400 ca đến khám do mắc bệnh lây qua đường tình dục. Nam giới nhiều hơn nữ giới, các bệnh lý đa dạng gồm bệnh sùi mào gà, giang mai, lậu… Số ca mắc sùi mào gà chiếm tỉ lệ cao nhất, sau đó là giang mai, thấp nhất là HIV. Hầu hết bệnh nhân đều gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần ở mức độ từ nhẹ đến nặng.

Bác sĩ Đoàn Văn Lợi Em khám, tư vấn bệnh cho một bệnh nhân nam tại Khoa Lâm sàng 3 Bệnh viện Da liễu TPHCM - Ảnh: L.A.

Rối loạn cảm xúc, muốn tự tử

Khi phát hiện người yêu đồng giới có quan hệ với nhiều bạn tình khác, anh T.V.T. (22 tuổi, ở Long An) cảm thấy không yên tâm nên đến một cơ sở y tế tư nhân tầm soát bệnh liên quan đến đường tình dục. Không ngờ, kết quả xét nghiệm là anh T. dương tính với HIV. Anh mất phương hướng, đau khổ, dần trở nên lầm lì, tự nhốt mình trong phòng. Người thân của anh T. nghĩ do kết quả học tập của anh không tốt nên cố gắng khuyên bảo nhưng anh từ chối giao tiếp với mọi người. 

Đến khi anh có ý định tự tử, mẹ anh an ủi, gặng hỏi mới biết sự việc. Bà khuyên anh T. đến Bệnh viện Da liễu TPHCM để làm xét nghiệm lại và tầm soát bệnh lây nhiễm qua đường tình dục khác. Kết quả, anh T. nhiễm HIV, không mắc các bệnh lây qua đường tình dục. Nhân viên bệnh viện giải thích bệnh và nhận ra anh T. bị tâm lý rất nặng. Bác sĩ điều trị hội chẩn với bác sĩ chuyên khoa tâm thần, chẩn đoán anh T. bị rối loạn lo âu, phải sử dụng thuốc điều trị trong 6 tháng, kết hợp với tham vấn trị liệu. Hiện tại, tinh thần anh đã ổn định, chịu hợp tác điều trị.

Trong một lần nhậu say, anh P.T.M. (30 tuổi, ở TPHCM) được bạn bè rủ đi mát xa thư giãn. Tại đây, nữ nhân viên mát xa có hành vi kích dục bằng miệng cho anh M. 3 ngày sau, có cảm giác ngứa lỗ tiểu, rát buốt khi đi tiểu, vùng kín tiết dịch mủ, anh đến Bệnh viện Da liễu TPHCM khám bệnh. Các bác sĩ chẩn đoán anh bị viêm niệu đạo do lậu. Anh M. chia sẻ: “Mặc dù bác sĩ nói bệnh của tôi dễ điều trị, thời gian chỉ khoảng 1 tuần nhưng tôi rất xấu hổ và cảm giác tội lỗi, nhất là với vợ của mình. Vợ tôi chưa biết nên tôi tìm cách lãng tránh chuyện chăn gối. Tôi sợ lây cho vợ, sợ hạnh phúc đổ vỡ khi vợ phát hiện”.

Mặc cảm tội lỗi, ám ảnh việc người khác biết chuyện, anh M. ngày càng có nhiều ảo giác, bất an. Thỉnh thoảng có cảm giác ngứa râm ran vùng kín, anh lại chạy đến bệnh viện xin được xét nghiệm lại dù trước đó anh đã được điều trị khỏi. Đến khi anh xin xét nghiệm lần thứ ba, bác sĩ nhận thấy anh đã lo âu quá mức nên mời vào phòng tư vấn tâm lý, và nói rõ các xét nghiệm của anh đều âm tính với bệnh. Tuy nhiên, anh M. vẫn khăng khăng là mình còn bệnh, nài nỉ xin được làm xét nghiệm thêm. Bác sĩ điều trị đã nhờ bác sĩ chuyên khoa tâm thần hỗ trợ. Qua thăm khám, bác sĩ chẩn đoán anh M. bị rối loạn ám ảnh cưỡng chế nên điều trị thuốc, kết hợp các phiên tư vấn tâm lý cho anh.

Cần được hỗ trợ về tâm lý

Bác sĩ chuyên khoa 2 Đoàn Văn Lợi Em - Trưởng khoa Lâm sàng 3, Bệnh viện Da liễu TPHCM - cho biết: Các bệnh nhân mắc bệnh qua đường tình dục thường có cảm giác tự ti, mặc cảm, lo lắng quá mức, tự cách ly xã hội. Người bệnh sử dụng chất kích thích để giảm căng thẳng, rối loạn lo âu, rối loạn cảm xúc, trầm cảm… Theo y văn thế giới, có người mắc rối loạn nhận thức thần kinh, rối loạn phân liệt, rối loạn lưỡng cực, hay rối loạn nhân cách… Đáng quan tâm hơn, bệnh nhân khi bị rối loạn sức khỏe tâm thần lại có thể thực hiện các hành vi làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục. Đây là một vòng lặp không hồi kết nếu không được phát hiện và điều trị triệt để.

Bên cạnh đó, sự kỳ thị, định kiến, cô lập của xã hội đối với những người mắc bệnh lây nhiễm qua đường tình dục cũng vô tình làm người bệnh bị rối loạn sức khỏe tâm thần. Đôi khi bị đánh giá về đạo đức, người bệnh tự cô lập bản thân hoặc bị phân biệt đối xử bởi người xung quanh, người yêu thương của mình. Mối quan hệ bị đổ vỡ, người bệnh căng thẳng, lo lắng, lúc này rất dễ mắc phải các vấn đề sức khỏe tâm thần. Nguy cơ bị rối loạn cảm xúc ở những bệnh nhân bị bệnh liên quan đến đường tình dục cao hơn gấp 2,5 lần nếu mối quan hệ với bạn tình xấu đi. Trong đó, phụ nữ có thể dễ bị trầm cảm, tuyệt vọng hơn nam giới.

Theo một số nghiên cứu, các bệnh như HIV, HSV, HPV gây ra những tổn thương trực tiếp lên não bộ, hệ thần kinh trung ương, nhiễm trùng mạn tính, phóng thích cytokine tiền viêm, dẫn đến rối loạn nhận thức thần kinh như chứng mất trí nhớ, bệnh Alzheimer và các dạng suy giảm nhận thức khác… Còn bệnh giang mai không gây tổn thương trực tiếp tế bào não mà gây viêm mạch máu, dẫn đến bít tắt mạch máu, gây tổn thương não.

“Hiện nay, các bệnh viện vẫn chưa thực sự chú trọng, hỗ trợ điều trị các vấn đề sức khỏe tâm thần cho người bệnh. Trong khi việc phát hiện, điều trị các bệnh liên quan đến đường tình dục thôi chưa đủ, cần ngăn chặn sự tiến triển của tác nhân bệnh có nguy cơ gây ảnh hưởng đến não bộ để giảm các vấn đề về sức khỏe tâm thần” bác sĩ Đoàn Văn Lợi Em nói thêm. Theo đó, người bệnh cần được tư vấn, hỗ trợ kịp thời, tăng cường giáo dục nhận thức về bệnh liên quan đến đường tình dục, giúp bệnh nhân hiểu rõ hơn vấn đề mà mình mắc phải, cách phòng ngừa lây nhiễm cho người khác. Từ đó tránh những suy nghĩ sai lệch, bi quan và tiêu cực về căn bệnh này.

Để phòng ngừa các bệnh lây qua đường tình dục, các bác sĩ khuyến cáo không nên quan hệ tình dục với nhiều người, nên sử dụng bao cao su, chủ động tiêm vắc xin ngừa bệnh HPV, bệnh viêm gan B. Ngoài ra, cần kiểm tra sức khỏe định kỳ để được tầm soát, phát hiện và điều trị bệnh kịp thời. 

Phạm An