Rau + bộ rễ = rau thủy canh (!?): "Thủy canh kia cũng có ba bảy đường”

Mới xuất hiện trên thị trường vài năm nay nhưng rau thủy canh (RTC) đang được lòng người tiêu dùng do không sử dụng thuốc trừ sâu, diệt cỏ. Tuy nhiên, hiện RTC trên thị trường cũng dăm bảy kiểu và người tiêu dùng cũng khó nhận biết về chất lượng thực của chúng. Tại các chợ và trên mạng, nhiều người bán rau kèm nguyên bộ rễ rồi bảo đó là RTC.

Giá cao nhưng hút khách

Nhiều người tìm đến văn phòng đại diện của Công ty TNHH Đà Lạt RTC (chung cư K26, P.7, Q.Gò Vấp, TP.HCM) để tận mắt tham quan mô hình RTC. Tại đây, hiện đang có các loại rau như cải thìa, xà lách (tím, xanh, xà lách Mỹ, Hà Lan), rau muống, cải ngọt, cải bẹ xanh…

Tất cả được trồng dưới ba dạng thiết kế: trồng thành tường, trồng thành tầng và trồng thành bàn. Bên hông là bể chứa nước, các máng nước với nhiệm vụ châm nước cho các kệ rau. Nhìn từng đám rau xanh mướt, khách không khỏi xuýt xoa. Khách có thể tự tay chọn những cây rau tươi ngon nhất, tự cắt rễ, cân ký rồi mới trả tiền.

RTC mới xuất hiện và có chỗ đứng trên thị trường

RTC được trồng từ các hạt giống như các loại rau trồng trên đất. Ưu điểm của phương pháp thủy canh là không phải làm đất, không có cỏ dại, trồng được nhiều vụ, không cần tưới, không sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ; chỉ sử dụng dung dịch dinh dưỡng nhưng đến giai đoạn thu hoạch, các loại thuốc này đã bị phân hủy và đảm bảo thời gian cách ly với từng loại thuốc nên an toàn khi sử dụng.

Do mức đầu tư cho hệ thống thủy canh khá cao nên khi đưa ra thị trường, giá RTC luôn cao hơn so với các sản phẩm trồng trên đất, chẳng hạn như dưa leo 30.000đ/ kg; xà lách 55.000đ/kg; rau muống 40.000đ/kg.

Bà Vân Anh, Trưởng văn phòng đại diện của Công ty TNHH Đà Lạt RTC cho biết, văn phòng chỉ trồng một số loại RTC để làm mẫu, còn phần lớn RTC cung cấp ra thị trường hiện nay đều được trồng tại Đà Lạt, sau khi chuyển xuống TP.HCM sẽ được trồng lại vào trong nhà lồng và bán dần cho khách. Tất cả sản phẩm rau của công ty đều được cấp chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, khi lưu hành trên thị trường đều có bao bì dán nhãn công ty. Mỗi ngày, văn phòng bán ra từ 100 - 200 kg rau các loại.

Sạp rau của bà N. (chợ Căn Cứ, Q.Gò Vấp) trước đây chỉ bán các loại rau củ thông thườ ng thì nay bà N. nhập thêm các loại RTC gồm xà lách và rau muống. Tuy trên bao bì RTC xà lách có ghi nên “bảo quản ở nhiệt độ 100 C” nhưng bà N. cứ để lẫn với các loại rau khác nên khi mua về nhà không bao lâu thì rau héo. “RTC chỉ nhờ nước để sống nên dù còn nguyên rễ trong giá thể (một cái rọ bằng nhựa chứa xơ dừa) nhưng do không tiếp xúc với nước nên rau héo vậy thôi”, bà N. giải thích.

Hiện RTC được bán trên thị trường chủ yếu là các loại rau ăn lá như cải và rau muống, riêng các loại dưa leo, cà rốt, cà chua… thì tùy theo mùa mới có.

"Thủy canh kia cũng có ba bảy đường”

Tại các siêu thị và một số cửa hàng, sản phẩm RTC chủ yếu được mua từ Bình Phước, Lâm Đồng, không hề thấy RTC có địa chỉ trồng tại TP.HCM; sản phẩm cũng chỉ là rau cải và rau muống. Tuy nhiên, tại một số chợ, vẫn xuất hiện RTC được cho là trồng tại TP.HCM với đủ loại cải, rau dền, rau nhút, rau muống…

Khi so sánh RTC tại các công ty với RTC được người bán giới thiệu tại một số chợ thì thấy sự chênh lệch rõ. Một bên là có bao bì, nhãn mác, tư vấn bảo quản cẩn thận; một bên chỉ phơi trần ngoài trời, không có chi tiết nào trên sản phẩm thể hiện đó là RTC.

Ngoài bao bì, RTC của các công ty khi bán ra thị trường vẫn còn nguyên bộ rễ (rất trắng, sạch) trong giá thể để phân biệt với rau trồng trên đất. Phải chăng vì chi tiết này mà một số tiểu thương ở chợ cũng bán rau để nguyên rễ rồi quảng cáo là RTC, với nguồn gốc không rõ ràng?

Tại chợ Xóm Chiếu (Q.4, TP.HCM), khi hỏi mua RTC, một chị tiểu thương nhanh nhảu cho biết sạp có hai loại RTC gồm rau nhút và rau muống. RTC tại đây không dùng phân hóa học, thuốc trừ sâu, hoàn toàn trồng bằng nước, giá 30.000đ/kg. Chị này thuyết minh: dưới các hồ nuôi cá, người ta tận dụng mặt hồ để… trồng rau nhút, rau muống.

Tại chợ Phạm Văn Bạch (Q.Gò Vấp), RTC có các loại: dền, muống, cải bẹ xanh. Tất cả các loại rau này đều còn nguyên bộ rễ trắng chứ không đựng trong giá thể, phơi trần ngoài trời. “Rau lấy của hộ trồng rau tại H.Bình Chánh, họ chủ yếu bán cho khách gần nhà nên không cần giấy chứng nhận. Cô cứ đi khắp chợ xem có ai bán rau mà để nguyên bộ rễ như ở đây?”, chị tiểu thương giải thích.

Một số cửa hàng online cũng rao bán RTC do nhà tự trồng với bộ rễ được quấn kín bằng băng keo trong, khi mua về thì thấy trong đó có đất. Người bán giải thích, đất được trộn với xơ dừa chỉ là giá thể cho cây đứng vững và bảo đảm trong thời gian lưu hành trên thị trường, rau được tươi ngon chứ hoàn toàn được trồng bằng nước.

Cho dù các sản phẩm bán tại các điểm trên là RTC nhưng chỉ khi được chứng nhận tiêu chuẩn VietGAP, mới đảm bảo an toàn. Vì vậy, người tiêu dùng nên mua sản phẩm tại các địa chỉ uy tín, có thương hiệu, nhãn mác, có xuất xứ rõ ràng, không nên mua theo lời giới thiệu hoặc chỉ dựa vào bộ rễ.

Thanh Hoa