Răng miệng báo bệnh nguy hiểm

Đau răng mà không phải bệnh răng

Bệnh nhân (BN) N.N.L. (32 tuổi, ngụ Q.Phú Nhuận, TP.HCM) đến bệnh viện (BV) An Sinh (TP.HCM) khám trong tình trạng răng, nướu bị chảy máu; răng bỗng dưng đau không chịu được. Chị L. lo lắng: “Không hiểu sao máu cứ chảy rỉ rả qua răng và nướu mấy ngày nay mặc dù tôi không tác động gì, cũng chẳng ăn gì cứng hay chà mạnh trong miệng. Tôi vệ sinh răng bằng bàn chải lông mềm và xúc miệng nước muối pha loãng hai-ba lần/ngày mà vẫn không khỏi, lo quá mới đi khám”.

BS CKI Nguyễn Mạnh Tuấn - Trưởng khoa Răng hàm mặt BV An Sinh, cho biết, thường xuyên thăm khám cho BN bị vấn đề tương tự trường hợp chị L., nhất là mùa này khi dịch sốt xuất huyết có nguy cơ bùng phát.

Nhiều người chỉ nghĩ đau răng, chảy máu răng là bệnh của răng, nướu. Thế nhưng, tình trạng chảy máu nướu, chân răng của BN không phải do nguyên nhân thường gặp như: đau răng; vôi răng, cao răng bám nhiều hay viêm nướu... Sau khi khám, BS Tuấn kết luận: “Đây là một trong những triệu chứng hậu sốt xuất huyết. Thường sau ngày bệnh thứ ba - thứ tư, BN sẽ bị xuất huyết qua nướu”. Những trường hợp như vậy, BS nha khoa không can thiệp nhiều, chỉ tư vấn cho BN vệ sinh răng miệng tốt và đến khám chuyên khoa sốt xuất huyết để điều trị dứt điểm “bệnh gốc” thì tình trạng của răng miệng mới khỏi.

Ngoài ra, nhiều trường hợp BN bị cao huyết áp cũng sẽ xuất huyết ở răng, đặc biệt ở những người có bệnh kết hợp như viêm nướu, có nha chu. Mặc dù vậy, BS răng hàm mặt cũng sẽ không can thiệp mà BN sẽ được tư vấn, chuyển sang khoa nội điều trị hạ huyết áp - chính là căn nguyên dẫn đến răng chảy máu. Bên cạnh đó, những người lớn tuổi sử dụng thuốc huyết áp, thuốc lợi tiểu lâu ngày sẽ gặp tình trạng khô miệng, khác với khô miệng do tuyến nước bọt bị nghẹt hay nấm miệng liên quan đến bệnh răng miệng.

“Có BN bị khô miệng kèm hôi miệng, viêm nướu. Khi khám, BS phát hiện không chỉ là bệnh răng miệng mà đó lại là những dấu hiệu báo bệnh tiểu đường. Vì BN bị tiểu đường thường mất sức đề kháng, đó là cơ hội khiến bệnh răng miệng nặng hơn so với người bình thường khi có viêm nhiễm vùng răng miệng. Người bình thường nhổ răng rất mau lành, nhưng BN tiểu đường nhổ răng sẽ rất lâu khỏi”, BS Tuấn khuyến cáo.

Tuy nhiên, theo các BS, cần phân biệt dấu hiệu hôi miệng với hơi thở hôi để nhận diện bệnh tiềm ẩn. Hôi miệng thường do nguyên nhân từ trong miệng, còn hơi thở hôi thường gặp ở những BN bị viêm xoang, viêm mũi, viêm họng, viêm phổi, áp xe phổi… Nhiều BN thắc mắc “tôi vệ sinh răng sạch kỹ mà sao miệng vẫn hôi?”, sau thăm khám từ BS nha khoa đến BS chuyên khoa mới biết BN bị viêm loét bao tử, hở van thượng vị dẫn đến hơi thở hôi. Muốn dứt khỏi tình trạng này, chỉ có thể trị tận gốc bệnh bao tử.

Thực tế, viêm nhiễm trong miệng thì hơi thở lại ít hôi hơn do những nguyên nhân từ bệnh kể trên. Tóm lại, tất cả những BN đến khám xuất phát từ những dấu hiệu trong răng miệng mà lại phát hiện ra bệnh khác thì phải được điều trị từ nguyên nhân gây bệnh chứ không chỉ dừng lại ở điều trị triệu chứng được vì sẽ không khỏi hẳn mà tái lại.

Răng lung lay, coi chừng ung thư

Với trên 30 năm kinh nghiệm trong thăm khám, điều trị bệnh răng - hàm - mặt, BS Tuấn cho biết, tỷ lệ BN bị ung thư xương hàm chiếm nhiều hơn hẳn so với những ung thư khác, như: ung thư lưỡi, máu, hạch, tuyến, da, cơ, sợi… Cũng có một số ít trường hợp BN bị ung thư niêm mạc, ung thư lưỡi nhưng ít gặp, nhiều nhất vẫn là ung thư xương hàm. Đáng nói là, có những BN ban đầu phát hiện những dấu hiệu rất đơn giản như răng lung lay bất thường ở một khu nhất định.

BN L.H.H. (45 tuổi, ngụ Đồng Nai) đi khám nha khoa sau nhiều tuần phát hiện răng bị lung lay bất thường, tập trung ở vùng răng bên phải, trong khi răng bên trái vẫn bình thường. Sau khi thăm khám, BS loại trừ hết các nguyên nhân gây bệnh, chụp phim và phát hiện BN bị ung thư xương hàm, một phần xương hàm bị hư hại. Thực tế, xương hàm khuyết làm khuôn mặt BN bị biến dạng bất thường, đây cũng là cơ sở để BS khoanh vùng bệnh, nguyên nhân gây bệnh… BS Tuấn cho biết: “Mặc dù tỷ lệ ung thư xương hàm cao nhưng sau điều trị cắt, phẫu thuật tạo hình thì bệnh không di căn, tỷ lệ sống sót cao”.

Thực tế, nhiều BN trẻ tuổi đến khám nha khoa trong tình trạng miệng lở loét. BS kết luận, BN bị nhiễm nấm Candida dẫn đến lở loét trong miệng. Bệnh này điều trị bằng kháng sinh không hết mà phải điều trị bằng thuốc kháng nấm. Phụ nữ thường bị nhiễm nấm Candida do lây truyền qua tiếp xúc. Hay răng miệng bị sang thương do nhiễm virus dẫn đến đau, lở loét. Tuy nhiên, bệnh này thường tự khỏi sau 7-15 ngày, dù không điều trị. Nếu điều trị, chủ yếu là dùng thuốc giảm đau, kháng khuẩn để tránh bội nhiễm.

“Thế nhưng, đáng nói là thực tế có nhiều BN tự ý bôi thuốc không đúng chỉ định làm cho tình trạng bệnh càng tệ, lở loét nặng, bệnh không khỏi, rồi lại lo lắng thái quá là mình bị ung thư. Tâm lý không tốt như vậy càng gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì vậy, khi có bất kỳ dấu hiện bất thường ở vùng răng miệng, BN cần đến khám BS chuyên khoa nha để được tư vấn, điều trị phù hợp; không nên tự ý bôi, uống thuốc không theo chỉ định của BS, tiền mất tật mang”, BS Tuấn cảnh báo.

Cần lưu ý, có những người trong miệng có sẵn ổ vi trùng mà không biết, vì không có triệu chứng bệnh rõ ràng. Đến khi sức đề kháng của cơ thể giảm thì bệnh bùng phát. Để phòng ngừa, nên khám sức khỏe tổng quát nói chung và sức khỏe răng miệng nói riêng sáu tháng/lần nhằm tầm soát bệnh.

Điều này cần thực hiện đều đặn, đặc biệt cần tạo thói quen cho trẻ nhỏ vệ sinh, chăm sóc răng miệng đúng cách. Không ăn uống thức ăn nóng, lạnh đột ngột, dễ dẫn đến nứt răng. Không lạm dụng nước súc miệng diệt khuẩn nhiều, nên dùng bằng nước muối pha loãng để súc miệng. Khi đã chăm sóc răng miệng tốt mà vẫn có những vấn đề răng miệng, nên đi BS chuyên khoa răng hàm mặt khám để tìm ra bệnh răng miệng và cả những bệnh nguy hiểm khác.

Nguyễn Cẩm