Ra mắt hồi ký của cố nhà văn Nguyễn Xuân Khánh

Tiếng người trong văn và Một nụ cười mỉm, một nghiệp văn xuôi là hai tựa sách mới nhất vừa được Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam ấn hành, nhân dịp kỷ niệm 100 ngày mất của cố nhà văn Nguyễn Xuân Khánh. 

Tiếng người trong văn là những trang viết chưa từng công bố, được xem là một “tiểu hồi ký” của cố nhà văn Nguyễn Xuân Khánh. Trong tập sách này, không chỉ có những ghi chép tâm tư về cuộc đời, ông còn viết về những người bạn thân - đều là những tên tuổi lớn trong văn đàn: Dương Tường, Trần Dần, Phạm Toàn…

Tiếng người trong văn là những trang viết chưa từng được công bố của cố nhà văn Nguyễn Xuân Khánh

Trong khi đó, Một nụ cười mỉm, một nghiệp văn xuôi lại là tác phẩm vẽ chân dung cố nhà văn từ những trang viết của bạn bè ông: Lã Nguyên, Châu Diên, Trịnh Y Thư, Hồ Anh Thái… Cuốn sách gồm hai phần: chân dung, tác phẩm và dư luận.

Các tác phẩm Rừng sâu, Chuyện ngõ nghèo, Miền hoang tưởng, Hồ Quý Ly, Mẫu Thượng Ngàn, Đội gạo lên chùa… được nhìn nhận, đánh giá, phân tích từ góc nhìn văn hóa và diễn ngôn bởi những nhà nghiên cứu, nhà phê bình văn học: Phạm Xuân Nguyên, Đoàn Ánh Dương, Phạm Xuân Thạch, Cao Kim Lan, Nguyễn Đăng Điệp, Mai Anh Tuấn…

Cuốn sách dày hơn 500 trang với những bài viết dày dặn, cho người đọc được tiếp cận nhiều thông tin tư liệu về cuộc đời cũng như có thể hình dung rõ tâm thế và nhân cách của cố nhà văn thể hiện qua những tác phẩm của ông. Một cuộc đời thăng trầm cùng sự nghiệp văn học dù không phải quá nhiều đầu sách để lại nhưng tác phẩm nào cũng đồ sộ, chứa đựng những giá trị lịch sử văn hóa, nhân văn và tinh thần, bản sắc Việt. 

Hơn 500 trang sách viết về cuộc đời và tác phẩm của cố nhà văn Nguyễn Xuân Khánh

“Nguyễn Xuân Khánh là hiện thân cho tình yêu, lòng kiên trì và sự gắn bó sâu nặng với văn chương chữ nghĩa. Sáng tác của ông là thể hiện phẩm cách trí thức và chiều sâu văn hóa của một tài năng vươn lên trong bão táp thời cuộc bằng sức sống truyện kể, cái sức mạnh mà vì đó nó đem lại cho ông lý do để sống và nhờ được sống nên trở thành lý do để viết” - tiến sĩ, nhà phê bình văn học Đoàn Ánh Dương, người biên soạn cuốn sách viết trong lời mở đầu.

Nhà văn Nguyễn Xuân Khánh sinh năm 1933, tại làng Cổ Nhuế, Hà Nội. Ông đỗ tú tài toán, học Đại học Y khoa Hà Nội. Rừng sâu là tác phẩm đầu tiên của ông, được in vào năm 1963. Tiếp sau đó là tập biên khảo George Sand - nhà văn của tình yêu, các tiểu thuyết Miền hoang tưởng, Hồ Quý Ly, tập truyện ngắn Mưa quê, Hai đứa trẻ và con chó Mèo xóm núi...

Tiểu thuyết Hồ Quý Ly được trao giải thưởng của Hội Nhà văn Hà Nội năm 2001 và giải thưởng Thăng Long của UBND TP. Hà Nội năm 2002. Năm 2006, ông tiếp tục nhận giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội với tiểu thuyết Mẫu Thượng Ngàn. Đến năm 2011, Hội Nhà văn Việt Nam đã trao giải cho tiểu thuyết Đội gạo lên chùa. Năm 2018, nhà văn Nguyễn Xuân Khánh nhận giải thưởng Thành tựu trọn đời của Hội Nhà văn Hà Nội.

Ông qua đời vào ngày 12/6/2021 vì tuổi cao sức yếu, hưởng thọ 88 tuổi. 

Lục Diệp