Ra Giêng phơi chuối

Năm nào hết tết, ra Giêng, nắng vàng xuân đổ xuống sân nhà tôi cũng… ngọt lừ, thơm sực. Vị ngọt, mùi thơm ấy đến từ mấy mẹt chuối mốc (chuối sứ) chín rục được mẹ lột vỏ, cắt lát, sắp mẹt đem phơi. Lệ cúng tết miền Trung, tiếng gọi “ngũ quả” cho… oai chứ thực ra “lực lượng chủ đạo” của dĩa trái cây bày cúng chỉ là 1 hay 2… nải chuối.

Vậy nên người miền Trung mới có thành ngữ “bình bông nải quả” để chỉ món lễ cúng đơn sơ, tối thiểu cần có, nếu không đủ điều kiện sắm thêm. Các loại trái cây khác, nếu có thì bày thêm lên trên cũng tốt, không có cũng chẳng sao, bấy nhiêu tạm đủ rồi.

Thường ra Giêng năm nào xui xẻo lắm mới có mưa dai. Còn không, nắng tháng Giêng phương Nam độ này đã rực rỡ đổ vàng, có khi còn bắt đầu hơi hơi gay gắt. Nắng hanh hao, thêm gió xuân phụ trợ, nhẹ nhàng hun sấy các mẹt chuối phơi cho những lát chuối từ từ khô quắt - từ màu vàng nhạt dần chuyển sang sắc nâu đen. 1 nắng, 2 nắng, 3 nắng… phơi tới khi nào những lát chuối hóa mềm dẻo, quăn queo bám dính xuống mẹt; gỡ, cầm lên không bị dính tay là ngon rồi.

Ảnh minh họa - Internet

Khác với vài loại trái cây khác, phơi chuối không đơn thuần là chuyện “chữa cháy” vụ ăn tươi không hết. Đa phần, trái cây đem phơi xong chất lượng không thể sánh với đồ tươi. Riêng với trái chuối mốc lại khác: món chuối phơi khô là một “đặc sản” thật sự miễn bàn! Chuối mốc khô ăn vị ngọt đậm hơn chuối tươi và kỳ lạ, ăn lại ngon, ăn nhiều không ngán.

Hậu quả là năm nào cũng vậy, trái cây hạ cỗ sau tết, các thứ trái khác được lũ nhỏ thi nhau chén sạch sành sanh, riêng món chuối mốc chín tươi mẹ bảo ăn đứa nào cũng ngán. Vậy nhưng, chỉ cần mẹ lui cui lột vỏ, xắt, phơi được 1-2 nắng, chuối trên mẹt vừa dỉu dỉu (hơi khô) là ông anh Hai - kẻ phàm ăn nhất đám - đã bắt đầu ngó nghiêng.

Cứ thoáng thấy bóng anh phi ra sân xong chạy vào, thể nào mẹt chuối phơi cũng khuyết đi vài miếng. Đương nhiên thằng Út bắt chước, cũng không chịu kém. Vậy nên nhiều năm, tới lúc thành phẩm, mỗi mẹt chuối mẹ phơi còn chỉ đâu non phân nửa. Riêng tôi cũng thích, nhưng chỉ ăn chuối thật khô chứ dỉu dỉu không thèm.

Có điều, nói ít ai tin, ám ảnh tôi nhất lại chính là mùi chuối phơi được nắng. Chuối gần khô, càng được nắng càng tỏa hương thơm - thứ hương ngọt ngào như mật, nồng nàn như nắng, quyến rũ đến mê người khiến mỗi lúc tình cờ bước ngang qua đều cầm lòng không đậu phải… thò tay nhón miếng chuối cho ngay vào miệng. Ngon ngọt lạ kỳ.

Ăn chuối mà cảm giác cứ như đang ăn hương, ăn nắng. Nhưng đừng tưởng chỉ mình tôi mê mẩn cái mùi hương ấy, bởi bay trong nắng có cả những con ong, con bướm, thêm vài con nhặng xanh cũng tham gia cuộc đua lòng vòng quanh những mẹt chuối phơi, chờ cơ hội kiếm chác. Thấy tôi cứ lo cầm que đuổi mãi không xuể, mẹ kêu: “Thôi kệ chúng, của ngon của đất trời cũng nên để chúng chia phần chút ít”. Nói xong mẹ cười.

Y Nguyên