“Ra biển lớn”: Bộ phim tài liệu nghệ thuật giàu cảm xúc về Sài Gòn 320 năm

Ra biển lớn là dự án phim tài liệu nghệ thuật dài 90 phút do Hãng phim Truyền hình TPHCM (TFS) thực hiện, mừng kỷ niệm 45 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2020).

Câu chuyện theo chân một số nhân vật từng gắn bó với mảnh đất Sài Gòn trong suốt chiều dài 320 năm thăng trầm. Ra biển lớn đưa khán giả gặp lại doanh nhân Trương Văn Bền, người sáng lập thương hiệu xà bông được yêu thích qua gần 100 năm; giáo sư Đặng Lương Mô - người suốt 40 năm ôm giấc mộng được trở về quê hương để gầy dựng ngành vi mạch mang thương hiệu Việt; tiến sĩ – bác sĩ Trần Chí Cường, bàn tay vàng trong ngành can thiệp đột quỵ mạch máu não; tiến sĩ Lương Việt Quốc – CEO sáng lập Hãng Máy bay không người lái phi quân sự...

Họ kể những câu chuyện cá nhân nhưng mang khát vọng chung của một tập thể, cộng đồng, một Việt Nam luôn muốn vươn mình ra biển lớn. Lồng ghép trong nội dung câu chuyện về người thật, việc thật là hình ảnh một Sài Gòn xưa sầm uất, nhộn nhịp cảnh bán buôn, hăng say lao động.

Một phần khung cảnh Bến Bình Đông được tái hiện trên phim.

Ra biển lớn thuộc thể loại phim tài liệu nghệ thuật, do đó, cách thực hiện phim có nhiều điểm khác so với phim tài liệu truyền thống. Đạo diễn Hồ Thanh Tuấn cho biết: “Phim tài liệu truyền thống hay nghệ thuật đều dựa trên câu chuyện, nhân vật có thật nhưng có nhiều khác biệt trong cách thể hiện. Nếu phim tài liệu truyền thống tôn trọng hiện thực, ít dàn dựng thì phim tài liệu nghệ thuật thoát khỏi những rào cản, cách thức thể hiện thông thường. Đạo diễn tự do sáng tạo, có thể tận dụng các kỹ xảo điện ảnh nhằm chuyển tải đầy đủ, cảm xúc nội dung cần kể”.

Anh cũng cho biết thêm, trong quá trình thực hiện Ra biển lớn, việc tìm bối cảnh là một thử thách với ê-kíp làm phim vì hiện tại, không còn nhiều địa điểm tại Sài Gòn giữ được khung cảnh của ngày xưa. Những thay đổi về kiến trúc đô thị, đường sá cộng với lượng giao thông dày buộc ê-kíp phải can thiệp bằng kỹ xảo.

Một cảnh quay trong phim Ra biển lớn.

“Một phần từ mục đích của dự án, phần còn lại từ sự hăng say nghề nghiệp của anh em trong ê-kíp nên chúng tôi muốn phục dựng bằng được không khí một Sài Gòn - Chợ Lớn tấp nập ngày xưa. Một phần đường Trần Xuân Soạn, quận 7, đoạn cuối của Kênh Tẻ ngày xưa được chọn để dựng phông xanh, thực hiện kỹ xảo tái hiện cảnh Bến Bình Đông trên bến, dưới thuyền. Để đảm bảo bối cảnh như thật, tránh xe cộ, người qua lại lọt vào khung hình, đoàn phim phải cắt cử người đứng ra điều tiết giao thông” - đạo diễn Hồ Thanh Tuấn nói.

Ngoài khó khăn về mặt kỹ xảo, bối cảnh, ê-kíp cho biết vì kinh phí hạn chế nên phương tiện kỹ thuật, đạo cụ cũng gặp khó khăn. Trong phim, các đoạn kể chuyện của nhân vật được quay trước còn bối cảnh Sài Gòn xưa vừa được thực hiện xong trong 2 tuần, rơi đúng vào thời điểm dịch COVID-19 bùng phát. Khi đoàn phim muốn cải tạo chiếc ghe để theo đúng hình ảnh ngày xưa nhưng cũng không thể vì hạn chế về mặt kinh phí cũng như thời gian thực hiện gấp rút. 

Ra biển lớn là bộ phim hướng tới mọi đối tượng người xem nhưng theo đạo diễn Hồ Thanh Tuấn, đối tượng chính của anh là khán giả trẻ. Xác định đối tượng khán giả chính, bài toán cần tìm cho ra lời giải là cách thể hiện câu chuyện phải làm sao cho mới mẻ, sáng tạo để “giữ chân” người xem suốt  90 phút.

Cảnh người dân lao động được tái hiện khá sinh động trong phim.

Khán giả trẻ trong thời đại nhịp sống nhanh nên những gì được kể trên phim cần sự hấp dẫn trong từng phút để họ không chuyển kênh. Bám sát tư duy đó, Ra biển lớn được thay đổi cách kể liên tục, từ lồng ghép hình ảnh, thay đổi âm nhạc, đưa sự xuất hiện của người dẫn chuyện... để cảm xúc của khán giả luôn mới mẻ theo từng khung hình, từng diễn biến của câu chuyện tài liệu.  Đây là một trong những nỗ lực của ê-kíp thực hiện ở thể loại phim truyền hình nghệ thuật - hình thức mới mẻ, còn mang nhiều yếu tố thử nghiệm của Hãng phim TFS.

Ê-kíp thực hiện Ra biển lớn tuổi đời không còn trẻ, từ 30 đến dưới 50 nhưng mọi người luôn tìm kiếm cách thể hiện phim tài liệu trẻ trung nhất có thể. Với Ra biển lớn, TFS cũng chủ trương cho ê-kíp toàn quyền tự do sáng tạo, không gò bó cách thức thể hiện.

Chỉ 90 phút, nhưng ngồn ngộn tư liệu được khéo léo kể lại bằng hình thức mới mẻ, hấp dẫn, Ra biển lớn không chỉ đủ sức truyền cảm hứng cho người xem mà còn thắp lên ngọn lửa tự hào về hành trình 320 năm của Sài Gòn - TPHCM. Những thước phim giàu cảm xúc cũng là lời nhắc thế hệ trẻ hôm nay có trách nhiệm hơn trước một lịch sử đầy gian khó nhưng quả cảm và nghĩa tình của mảnh đất này.

Ra biển lớn là bộ phim tài liệu thứ 2 do đạo diễn Hồ Thanh Tuấn thực hiện, sau dự án Thành phố nghĩa tình (sản xuất năm 2019). Bộ phim sẽ lên sóng vào 13g45 ngày 30/4 trên kênh HTV9.

Diễm Mi