“Quyền lực mềm”

Sheryl Sandberg - Giám đốc hoạt động Facebook, nhà hoạt động xã hội - trong Dấn thân, một cuốn sách bán rất chạy, nhắn nhủ rằng, phụ nữ hãy dám ngồi vào bàn lãnh đạo. Bà mong muốn nữ giới vươn lên phát triển tiềm năng, phát huy đầy đủ nhất khả năng của mình, trở thành một phần quan trọng, không thể thiếu trong xây dựng đất nước và thế giới. Để làm được điều này, phụ nữ cần có những yếu tố quan trọng nào?

Một câu chuyện lẻ

Năm đó, khi H.Q. - một cử nhân có thành tích học tập vượt trội, đáng ngưỡng mộ - quyết định xếp cất tấm bằng sau ngày tốt nghiệp để lấy chồng, sinh con, tôi nhiều lần bày tỏ sự tiếc nuối. Vậy là, Q. - một người từng say đắm, thích nói về điểm sôi của các loại kim loại - đã lựa chọn “điểm sôi” của mình không gì khác ngoài những lần con ngỗ nghịch, chồng chưa kịp sẻ chia. May sao, năm con tròn ba tuổi, UBND phường nơi Q. sống phát thông tin tuyển dụng công chức, viên chức. Q. đắn đo mấy ngày rồi nộp đơn ứng tuyển. 

Chủ tịch HĐND TPHCM Nguyễn Thị Lệ (trái) trao đổi với Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TPHCM Tô Thị Bích Châu về những vấn đề dân sinh tại một kỳ họp HĐND TPHCM - Ảnh: D.X.

Năm 2013, Q. khoe đã trở thành cán bộ chuyên trách và đang theo một khóa thạc sĩ. Sau nhiều năm phấn đấu, chị được tín nhiệm trao giữ nhiệm vụ phó bí thư đảng ủy, chủ tịch UBND phường.

Hôm tôi hẹn gặp để phỏng vấn về những điểm tập kết rác ở phường nay đã được cải tạo thành những công viên nhỏ, nhân đó thăm hỏi chuyện riêng, Q. kể, ngày thổ lộ tâm nguyện đi học cao học, chị gặp ngay sự phản đối của chồng. Anh cho rằng, với phụ nữ, công việc xã hội chỉ nên là điều gì giúp cân bằng tâm hồn, sao cho không thấy mình lạc lõng, tụt hậu trong dòng chảy mạnh mẽ của cuộc sống. Còn “chuyên môn” chính vẫn nên là trách nhiệm với gia đình. 

“Tư duy” của chồng đã đi ngược quan điểm của Q. Với chị, hôn nhân là sự liên kết giữa hai cuộc đời để từ đó, mỗi cuộc đời phát huy theo cách của riêng mình. Hôn nhân không đòi hỏi một cuộc đời “tan biến”, đánh mất vai trò chủ thể cho câu chuyện đời mình.

Dù vậy, để đạt được ước muốn, chị không vội vã bác bỏ những lý lẽ của chồng mà thuyết phục chồng theo cách mềm mỏng, khéo léo nhưng cũng cương quyết. Cuối cùng, Q. được chồng ủng hộ. Nhìn lại chặng đường của mình, Q. đúc kết: không ai ngăn cấm phụ nữ tham gia công tác xã hội. Song, muốn thành công, phụ nữ phải nhận được sự ủng hộ của gia đình, của tổ chức. 

… Sự phát triển và tốc độ phát triển của một đất nước cũng như từng lĩnh vực, ngành nghề đều nằm trong sự kết nối, phụ thuộc với thế giới, khu vực và đối tượng khác. Tại TPHCM nói riêng, ngày càng nhiều phụ nữ nắm giữ các vai trò quan trọng, chủ chốt trên nhiều lĩnh vực. Bề dày kinh nghiệm qua nhiều nhiệm vụ công tác đã giúp họ tự tin với khả năng và tầm nhìn của một nhà quản lý, lãnh đạo, đồng thời cũng khiến họ phải đối mặt, vượt qua những thách thức không ngừng.

Bởi vì, dù ở đâu hay môi trường làm việc nào, phụ nữ khi tham gia xã hội đều phải giải bài toán cân bằng hai vế của phương trình: gia đình và sự nghiệp - mà trước tiên, họ phải không tự nuốt chửng chính mình, giấu nhốt và thinh lặng trong những quyết định liên quan đến đời mình, nhường sự định đoạt đó cho người khác. 

“Góc rộng” ống kính

Ở Việt Nam nói chung, TPHCM nói riêng, công tác nâng cao vai trò, vị thế của phụ nữ luôn được khuyến khích và cụ thể hóa bằng nhiều nghị quyết, chỉ thị, chính sách; việc tăng tỷ lệ nữ tham gia vào các cấp ủy được chú trọng thực hiện.

Điều này một phần nhằm đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, một phần do năng lực của chị em đã được chứng minh. Họ khẳng định sự xuất sắc trên tất cả các lĩnh vực, góp phần tạo sự chuyển biến, thành công cho công cuộc đổi mới và hội nhập sâu rộng của đất nước, nâng tầm uy tín cho địa phương và đất nước nói chung.

Ngày 8/3, nhiều phụ nữ không cần quà mà cần sự trân quý từ phái "mày râu" -Ảnh: Thu Hà

Vừa qua, nhiều tờ báo nước ngoài không ngừng dành những lời chúc tụng, ca ngợi sự vượt trội trong phát triển kinh tế, đặc biệt trong công tác phòng, chống dịch COVID-19 của Việt Nam. Tôi bỗng nhớ hình ảnh của một người chị là phó chủ tịch UBND một quận của TPHCM có đông người nước ngoài sinh sống và làm việc. 

Đầu năm ngoái, khi dịch COVID-19 bước vào giai đoạn có nguy cơ lây nhiễm cộng đồng, địa bàn của chị xuất hiện một ca nhiễm bệnh. Phương án xử lý được chị triển khai lập tức. Các khu vực truy dấu trước đó nhanh chóng được chốt chặn, phong tỏa và khử trùng trong chưa đầy 1 giờ. Tiếp theo, chị cùng cấp dưới thuyết phục, đưa đi cách ly tập trung các trường hợp F1, vận động các gia đình nghiêm túc chấp hành phương án cách ly tại chỗ.

Bấy giờ, những đợt “sóng dữ” liên tục đổ dồn về địa phương của chị, theo con số các trường hợp F2, F3 xuất hiện ngày càng nhiều. Toàn quận thành lập hàng chục tổ phản ứng nhanh, chị cùng các tổ đi gõ cửa từng nhà, phát tờ rơi hướng dẫn phòng, chống dịch, rà soát từng khách sạn, khu dân cư để sàng lọc, điều tra dịch tễ. Giấc ngủ trở thành hiếm hoi, xa xỉ đối với chị nói riêng. Những cuộc liên lạc giữa tôi và chị là những khoảng rảnh rỗi của chị sau một ngày làm việc, khi đã quá nửa đêm. “Ngay lập tức”, “Không để trễ một giây” là những cụm từ được chị liên tục nhắc trong xử lý dịch bệnh.

Nhờ những nỗ lực, sự gánh vác trọng trách của những người như chị, dựa trên các chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo thành phố mà công tác phòng, chống dịch COVID-19 của TPHCM đạt nhiều kết quả, đáng được biểu dương, được người dân yêu mến, tin tưởng, đánh giá cao.

“Phụ nữ có những ưu thế mà cánh mày râu không thể nào sánh kịp”. Đó là quan điểm nhận được sự đồng tình của mọi người, cũng là đúc kết chung trong hàng loạt hội thảo, sinh hoạt chuyên đề liên quan đến việc nâng tầm và phát huy vai trò của nữ giới trong lãnh đạo, chỉ đạo và điều hành, tạo cơ hội phát triển cho nữ giới.

Ưu thế đó chính là những căn tính được tạo hóa dành riêng cho phái nữ. Đó là sự mềm mỏng, tình cảm, biết thấu cảm và khéo léo, nhu - cương tùy lúc, không ngại khó, ngại khổ… Những căn tính đó tạo nên bản sắc, dấu ấn cá nhân khi họ được trao một trách nhiệm, một nhiệm vụ nào đó. 

Bản sắc giới cho thành phố

Tháng 10/2020, Đảng bộ TPHCM tổ chức thành công đại hội lần thứ XI. 13 cán bộ nữ được bầu vào Ban Chấp hành Đảng bộ khóa mới là con số ấn tượng, là kết quả của sự tín nhiệm vào trọng trách mà các chị gánh vác, từ những kinh nghiệm đã trui rèn trong thực tiễn qua nhiều nơi làm việc. Trước đó, đại hội Đảng các cấp tại TPHCM cũng đã bầu chọn nhiều nữ lãnh đạo, nhà quản trị ưu tú. Tất cả thành quả đó bắt nguồn từ sự trăn trở của Đảng bộ, chính quyền thành phố qua nhiều nhiệm kỳ, như một nhiệm vụ chính trị đặc biệt.

Nối tiếp tinh thần và truyền thống của nhiệm vụ chính trị đặc biệt đó, Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM, trong nhiệm kỳ qua cũng như ở nhiệm kỳ này, thường xuyên quan tâm đến việc phát triển cán bộ là nữ giới, trân trọng tạo điều kiện cho các chị thể hiện và thử thách chính mình. TPHCM đã, đang thực hiện nhiều chương trình hành động cùng hàng loạt giải pháp thúc đẩy sự phát triển của phụ nữ nói riêng.

Điển hình là phong trào thi đua yêu nước Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc, hay đề án Bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng hội nhập đô thị trong nữ công nhân lao động nhà trọ và khu lưu trú công nhân giai đoạn 2016-2021, thu hút hàng trăm ngàn phụ nữ tham gia. Song song, Hội LHPN cùng các đơn vị sự nghiệp trực thuộc gồm Báo Phụ Nữ TPHCM, Nhà Văn hóa Phụ nữ TPHCM cũng tổ chức nhiều hoạt động vì sự phát triển của nữ giới thành phố.

Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM đã quy hoạch 545 lượt cán bộ là nữ vào các vị trí lãnh đạo, quản lý nhiệm kỳ 2020-2025, cử 384 nữ cán bộ, công chức đào tạo cử nhân, cao cấp lý luận chính trị, yêu cầu các cấp ủy cơ sở tăng cường công tác cán bộ nữ, tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, cán bộ, đảng viên về công tác bình đẳng giới, vì sự tiến bộ của phụ nữ.

Có lần, tôi được tiếp chuyện trong căn phòng làm việc giản dị của một nữ lãnh đạo. Đối diện bàn làm việc của bà là bức tranh với thông điệp “Tự chiến thắng mình là chiến công oanh liệt nhất”. Đó cũng là tâm niệm trong cả hành trình góp sức cho thành phố của nữ chủ nhân căn phòng. Mỗi một vai trò, vị trí, chức vụ nào mà các chị đảm nhiệm, trải qua cũng luôn gắn với sự trăn trở, suy tư, hiểu rõ vì điều gì mà mình không ngừng nỗ lực. 

Phong Vân