Quét rác độc hại trên TikTok

Mỗi ngày, TikTok có hàng trăm sản phẩm mang nội dung nhảm nhí, độc hại được đăng tải

Mới đây, một nữ hành khách trẻ thản nhiên ngồi lên băng chuyền hành lý tại sân bay Tân Sơn Nhất để quay clip, tung lên mạng xã hội TikTok kèm với dòng trạng thái Bất kệ đời, lạc trôi. Clip này nhanh chóng được lan truyền và cũng bị cộng đồng mạng chỉ trích gay gắt. 

Đây chỉ là một trong rất nhiều ví dụ về việc người làm nội dung trên mạng TikTok chạy theo xu hướng (trend) hàng không, thực hiện những clip uy hiếp an toàn bay. Và không chỉ có clip về sân bay, hàng không, giờ đây, trên nền tảng TikTok, mỗi ngày, có hàng trăm sản phẩm mang nội dung nhảm nhí, xấu độc được tải lên, phổ biến là các clip ăn mặc hở hang, phát ngôn gây sốc, xúi giục làm bậy, mê tín dị đoan, hài nhảm vô duyên…

Cũng là mạng xã hội để đăng video, nhưng khác với YouTube, TikTok cho phép người dùng xuất bản các video ngắn và hỗ trợ nhiều kỹ xảo vui mắt. Những video của TikTok thường lan truyền với tốc độ chóng mặt, được chia sẻ lại trên nhiều mạng xã hội khác, đặc biệt là  Facebook. 

Công cụ được tích hợp trên TikTok cho phép người dùng chỉnh sửa video một cách dễ dàng. Đây không phải là công cụ dựng phim chuyên nghiệp, nhưng nó có sẵn một số tính năng tạo hiệu ứng, kỹ xảo đặc biệt. Nhiều kỹ xảo cho phép người dùng có thể vẽ trên màn hình. Những hiệu ứng khác cho phép người dùng thử các bộ lọc và thậm chí sử dụng công nghệ thực tế tăng cường (augmented reality) để thay đổi môi trường xung quanh. 

TikTok cũng có sẵn một kho âm nhạc khổng lồ với hầu hết mọi thể loại. Nếu không thích các bài nhạc, người dùng cũng có thể sử dụng các đoạn hội thoại từ những video hài hước để làm clip nhép. Do đó, các sản phẩm trên TikTok đầy tính giải trí. Kết cấu của các sản phẩm không theo quy chuẩn thông thường, rất phá cách. Và đó cũng là yếu tố giúp cho mạng xã hội này thu hút mạnh mẽ giới trẻ ở hơn 150 thị trường với 75 ngôn ngữ khác nhau trên toàn thế giới.

Ở Việt Nam, TikTok hiện là mạng xã hội có số người dùng xếp thứ ba, chỉ sau Facebook và Zalo. Nhà cung cấp dịch vụ TikTok cũng khai thác thành công AI (trí tuệ nhân tạo) trong việc nắm bắt và giữ chân khách hàng. AI của TikTok ghi lại sở thích của người dùng để gợi ý. Nhưng sự gợi ý không đơn thuần là đề xuất các thể loại video để xem, đề xuất xu hướng để tổ chức nội dung mà nó giúp cá nhân hóa thay cho người dùng, nó làm tăng sự tò mò đối với ứng dụng. Nhờ đó, một số nội dung video của TikTok có sức lan tỏa rất nhanh.

TikTok giúp cho nhiều bạn trẻ trở nên nổi tiếng, có thu nhập “khủng” từ việc sản xuất nội dung. Và đây cũng là nguyên nhân khiến mạng xã hội này thu hút một bộ phận giới trẻ lao vào làm nội dung để câu view (lượt xem) bằng mọi giá, tạo ra những nội dung lệch lạc bằng những chiêu trò bẩn.

Công bằng mà nói, TikTok cũng có tiêu chuẩn cộng đồng để hạn chế những nội dung độc hại, nhưng hệ thống kiểm tra của mạng xã hội này vẫn còn nhiều lỗ hổng nên số clip nhảm, độc hại vẫn nhiều và ngày càng nhiều.

Đáng lo ngại nhất là việc các em nhỏ ở lứa tuổi tiểu học, THCS có thể bắt chước những hành vi, những phát ngôn bậy bạ, nhảm nhí, sai trái từ các clip trên mạng. Các em nhỏ vốn tò mò, thích khám phá nhưng chưa đủ trưởng thành về mặt nhận thức để phân biệt được thông tin lành mạnh, hữu ích hay vô bổ, độc hại.

Vậy, chẳng lẽ chúng ta bó tay với những nội dung “bẩn” trên TikTok đang đầu độc hàng triệu người dùng, nhất là trẻ con? Xin thưa rằng không. Nhà nước có công cụ pháp lý để quản lý. Cộng đồng TikTok cũng có công cụ “báo cáo” để vạch mặt chỉ tên những kẻ sản xuất sản phẩm độc hại. Tuy nhiên, do những sản phẩm độc hại ấy xuất hiện tràn lan nên cần có sự tích cực chung tay của nhiều người trong việc quét dọn rác rưởi, góp phần làm sạch môi trường mạng. Khi có nhiều thành viên cùng sử dụng quyền báo cáo, những sản phẩm độc hại (vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng) sẽ bị gỡ bỏ khỏi TikTok và tài khoản vi phạm có thể bị khóa.

Sản xuất nội dung trên TikTok nói riêng, trên mạng xã hội nói chung dù với bất cứ mục đích gì cũng phải tuân thủ pháp luật, phải tôn trọng đạo đức xã hội, thuần phong mỹ tục. Khi tham gia như một thành viên trên môi trường TikTok, chúng ta cần phải có trách nhiệm xã hội, thể hiện qua việc tích cực chung tay quét sạch sản phẩm nhảm nhí, độc hại. 

Phan Văn Tú