Quảng trường hoành tráng sắp hiện diện trước chợ Bến Thành

Nơi hội tụ nhiều công trình có sức hút

Theo ghi nhận của chúng tôi, sau khi tuyến metro số 1 hoàn thành và mặt bằng trước khu vực trước chợ Bến Thành được tái lập, bộ mặt nơi đây trở nên rộng rãi, khang trang.

Khoảng không gian trước chợ được rào chắn để người dân vui chơi, tập thể thao, thường xuyên có các nhóm du khách tụ tập ngắm cảnh, chụp hình. Chếch về bên phải chợ, phía bên kia đường Lê Lợi, giếng trời ga ngầm Bến Thành của tuyến metro số 1 vươn lên như một điểm nhấn độc đáo với thiết kế trụ tròn bằng kính trong suốt, phần mái lấy sáng mang dáng hình hoa sen bắt mắt. Bên cạnh đó là công viên 23/9 xanh mát, Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM cổ kính và các tuyến đường trung tâm sầm uất, tạo nên một tổng thể hài hòa, sôi động.

Tuy vậy, ở phía cửa tây chợ Bến Thành (đường Phan Chu Trinh), các loại xe taxi thường xuyên ra vào đón khách, xe máy, ô tô, xe hàng rong đậu choán lòng đường khiến giao thông khá hỗn loạn. Vỉa hè đường Phan Chu Trinh phía đối diện chợ bị dãy xe máy đậu choán hết, không còn lối cho người đi bộ.

Không gian trước chợ Bến Thành hội đủ các yếu tố để trở thành quảng trường trung tâm sôi động, có sức hút - Ảnh: Vũ Quyền

Đối diện chợ Bến Thành, dự án xây dựng tứ giác Bến Thành vẫn là khối bê tông cao tầng dang dở, bỏ hoang nhiều năm nay dù từng được kỳ vọng trở thành điểm nhấn kiến trúc của khu trung tâm TPHCM. Khu đất rộng 8.600m2 này từng được mệnh danh là “tứ giác kim cương” do có 4 mặt tiền đường trung tâm quận 1, gồm Phạm Ngũ Lão, Calmette, Lê Thị Hồng Gấm, Phó Đức Chính và giá đất khoảng 500 triệu đồng/m2. Thế nhưng, qua nhiều lần thay tên, đổi nhà đầu tư, nơi đây chỉ là dãy rào bằng tôn nằm im lìm cả chục năm nay khiến các đoạn đường xung quanh vắng vẻ, nhếch nhác theo.

Cách chợ Bến Thành không xa, tòa nhà cao tầng của cửa hàng McDonald’s trên đường Trần Hưng Đạo sau 5 tháng đóng cửa đã bị vứt rác, vẽ bẩn kín 4 mặt kính, trở nên nham nhở, lạc lõng giữa khu trung tâm sang trọng, sầm uất. Ở ngã tư Lý Tự Trọng - Trương Định và dọc đường Lê Lợi, nhiều tòa nhà mặt tiền, ki ốt buôn bán cũng bị bỏ hoang, vẽ bậy, phần nào làm nhếch nhác bộ mặt khu trung tâm.

Chị Phương Châu (quận Bình Thạnh) cho hay, từ khi nhà ga metro ngầm Bến Thành đi vào hoạt động, chị thường xuyên cùng bạn bè đi dạo, tập thể dục ở khu vực này. Theo chị, việc định hình nơi đây thành quảng trường và thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, giải trí tầm cỡ là rất phù hợp, có sức hút với người dân, đặc biệt là bạn trẻ và du khách. Theo chị, trung tâm quận 1 đẹp nhờ những đại lộ lớn như Hàm Nghi, Nguyễn Huệ, Lê Lợi công viên 23/9 nối dài đến bến Bạch Đằng. Nếu được chỉnh trang đồng bộ, khu quảng trường này sẽ rộng rãi, thoáng đãng, hiện đại không thua gì quảng trường thành phố của các nước phát triển.

Chị góp ý: “Hiện nay, một số góc đường vẫn còn rác bẩn, nhiều vỉa hè bị lấn chiếm, thùng rác và nhà vệ sinh còn quá ít. Để nơi đây trở thành quảng trường hấp dẫn, tôi nghĩ các cơ quan chức năng cần tổ chức giao thông và giữ vỉa hè thông thoáng, bố trí chỗ gửi xe, thùng rác và nhà vệ sinh công cộng, trồng nhiều cây hơn để tạo bóng mát và không gian thân thiện, an toàn, thoải mái cho người đi bộ”.

Quy hoạch hài hòa giữa không gian lịch sử và phát triển

Ông Tống Kim Quang - Giám đốc Trung tâm Quản lý phố đi bộ và công viên trên địa bàn quận 1 - cho biết, theo chỉ đạo của UBND TPHCM, không gian trước chợ Bến Thành sẽ được tổ chức như quảng trường Thời Đại (Times Square) ở TP New York, Mỹ.

Theo ông, UBND quận 1 sẽ kêu gọi đầu tư chỉnh trang, khai thác tuyến đường Hàm Nghi, Lê Lợi, Nguyễn Huệ để hình thành khu lõi trung tâm thành phố phát triển thương mại, dịch vụ kết hợp hoạt động công nghệ tài chính (fintech). Khu vực này sẽ kết nối với Bảo tàng Tôn Đức Thắng, Bảo tàng Hồ Chí Minh với công viên Bạch Đằng, công viên Cột cờ Thủ Ngữ. Việc quy hoạch đồng bộ các tuyến đường ở khu vực chợ Bến Thành nói riêng và trung tâm quận 1 nói chung nhằm khai thác tối ưu không gian các tuyến đường, phố đi bộ sao cho giữ được bản sắc riêng mà vẫn thu hút được sự đầu tư của các tập đoàn, doanh nghiệp lớn, hướng đến hình thành trung tâm tài chính quốc tế gắn với các hoạt động chính trị, văn hóa, xã hội.

Tiến sĩ, kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn thông tin, quảng trường Thời Đại chỉ chiếm 0,1% tổng diện tích đất nhưng thu hút 40-50 triệu khách/năm, tạo ra 15% sản lượng kinh tế cho cả thành phố New York. Khu vực chợ Bến Thành của TPHCM cũng có tiềm năng để trở thành một quảng trường có sức hút và giá trị tương tự. Nơi đây không chỉ là vùng lõi của khu trung tâm, có quy hoạch bài bản mà còn là đầu mối giao thông công cộng khi có nhà ga Bến Thành của tuyến metro số 1 và trong tương lai là nhà ga trung tâm kết nối 4 tuyến metro. Chưa kể, sắp tới, nhà ga Bến Thành sẽ tích hợp trung tâm thương mại ngầm lớn nhất TPHCM với quy mô 45.000m2. Như vậy, với hàng ngàn người tập trung về đây mỗi giờ, hoàn toàn có thể biến khu này thành quảng trường trung tâm sôi động và hấp dẫn bậc nhất cả nước.

Theo ông, bộ mặt trung tâm TPHCM có 2 khu vực đặc trưng gồm trung tâm hiện hữu ở quận 1 và trung tâm mới ở phía Thủ Thiêm, ở giữa là sông Sài Gòn. Do đó, để phát huy được giá trị thực sự của khu trung tâm thì quy hoạch quảng trường không nên chỉ giới hạn ở trước chợ Bến Thành mà cần đồng bộ hóa không gian từ chợ Bến Thành nối qua phố đi bộ Nguyễn Huệ, bến Bạch Đằng và liên thông với Thủ Thiêm. Ông phân tích, dù đã có hầm Thủ Thiêm, cầu Thủ Thiêm, cầu Ba Son và sắp tới sẽ có cầu đi bộ nhưng sự kết nối giữa trung tâm hiện hữu và trung tâm mới vẫn còn rất yếu. Do đó, cần có những công trình kết nối trực tiếp giữa 2 trung tâm này để bổ sung và cộng hưởng với nhau trong việc gia tăng giá trị cũng như thu hút đầu tư.

Bên cạnh đó, cần giải quyết tình trạng lãng phí đất vàng ở một số vị trí trung tâm, tiêu biểu như khu tứ giác Bến Thành. Chính quyền thành phố cần chủ động tháo gỡ khó khăn, có những chính sách ưu đãi hấp dẫn hoặc xây dựng mô hình hợp tác công - tư để thu hút đầu tư vào những vị trí đang bỏ hoang, từ đó hoàn thiện bộ mặt đô thị và tăng giá trị kinh tế cho khu trung tâm.

Minh Linh