Quán quân 'Siêu đầu bếp 2013' Alain Nghĩa: Món ăn của tôi có hình bóng của ngoại

Có lẽ Alain Nghĩa là đầu bếp lãng mạn nhất tôi từng được biết. Những cuốn sách ẩm thực của anh luôn mang lại những cảm giác thật khác biệt, bởi các món ăn không chỉ là công thức, mà như chứa đựng cả tâm tình, ký ức, tình yêu, chất lãng mạn của người đầu bếp.

Nếu hai cuốn Ngày mai cưng ăn gì? và Ăn gì cũng dễ thương ươm cảm xúc cho người trẻ thì Làm dâu nhà má (Phương Nam Books và NXB Phụ Nữ vừa phát hành) lại dẫn lối về thời ấu thơ cho người đọc. Những món ăn quê nhà nồng đượm ấy như chắt chiu từ chính sự yêu thương của bà, của mẹ.

“Đọc Làm dâu nhà má, tôi bắt gặp từ hình ảnh những bông bí, so đũa, điên điển ngọt tươi quê nhà; đến những cái tên thân thương như mồng tơi, tép bạc, đậu rồng, cá kèo, cá nục… Không chỉ trở lại trong tôi những ký ức ngọt bùi của những món ăn má nấu mà còn là hình ảnh khu vườn nhỏ của má ở Pleiku” - nhà văn Nguyễn Thị Minh Ngọc bày tỏ cảm xúc về cuốn sách. 

Alain Nghĩa

Không chỉ bấy nhiêu, Alain Nghĩa còn kỳ công mang cả hình ảnh chiếc đèn dầu, cái bếp trấu, cũi đựng chén bát bằng gỗ… vào trang sách của mình. Anh đã dành nhiều công sức để tìm kiếm, tạo dựng một gian bếp “thuần quê” làm nền cho những món ăn.

“Chưa có cuốn sách nào tôi phải vất vả như cuốn này. Ở thành phố nên tôi không tài nào tìm ra được một gian bếp quê như bếp nhà ngoại tôi ngày xưa. Tôi làm cả tháng trời, rảnh là lao vào sơn sơn phết phết, gỗ đem ngâm nước rồi phơi nắng để có màu như chiếc bàn ăn cũ kỹ ở quê. Đèn dầu thì đi mượn. Tôi cố gắng làm sao cho giống nhất có thể những gì mình còn hình dung được trong ký ức về gian bếp nhà ngoại. Làm dâu nhà má gói ghém cả một trời tuổi thơ tôi trong đó” - Quán quân Siêu đầu bếp 2013 tâm sự.

Người viết giỏi sẽ trải được lòng mình trên những trang sách; còn Alain Nghĩa, tự nhận mình không rành viết lách, nên anh kể chuyện bằng những món ăn và những hình ảnh quê nhà. Đắm mình vào những món ăn quen thuộc anh bày ra: bầu xào tép bạc, gà nướng lá chanh, mồng tơi xào tỏi, rau luộc chấm mắm trứng, vịt kho gừng, cá kèo kho ớt sả, canh hoa cua đồng… vị giác như cồn cào một nỗi bâng khuâng.

Những món ăn mà chỉ cần nghe tên thôi là đã gợi nhớ cái mùi dân dã, đánh thức hình ảnh của người bà, người mẹ trong gian bếp thuở nào. “Bà tôi ngày xưa đúng nghĩa là chuẩn phụ nữ Việt Nam công dung ngôn hạnh. Những món ăn bà nấu phải qua nhiều công đoạn, tốn nhiều thời gian và rất ngon. Mỗi mùa hè tôi về quê chơi, cứ thích mê những món ăn ngoại nấu, về thành phố là thòm thèm hương vị ấy, đến mức phải tự mình vào bếp nấu theo hướng dẫn của ngoại. Mãi rồi tôi lại thấy nấu ăn là cực kỳ thú vị” - Alain Nghĩa chia sẻ. 

Nhà anh ở Đồng Nai, mẹ anh tất bật việc kinh doanh nên không có nhiều thời gian vào bếp; mọi việc ủy thác cho cô giúp việc - cũng người miền Tây nhưng “nấu ăn không ngon bằng ngoại”. Cứ mùa hè là bốn anh em Alain Nghĩa được ông ngoại lên tận nhà đón về quê (ở xã An Thạnh, huyện Mỏ Cày, tỉnh Bến Tre).

“Suốt sáu mùa hè liên tục tôi được thỏa thích vẫy vùng sông nước. Về quê là tôi theo ngoại đi nhổ mạ, trồng bắp, lội kênh bắt cá, cào hến, tắm sông. Vừa vui chơi tưng bừng vừa được bà ngoại nấu cho toàn những món ăn ngon. Ngoại thương con cháu nên cứ nấu suốt, theo những công thức mà sau này tôi chưa từng thấy ai làm kỳ công đến vậy” - Alain Nghĩa nhớ lại.

Ký ức tuổi thơ ngọt ngào ấy đã theo cậu bé Nghĩa lớn lên, mà cả anh và ngoại đều không ngờ nó sẽ thành niềm đam mê, thành tương lai của anh. Anh nói, lúc nhỏ thì “chỉ biết ăn thôi chẳng biết gì”; nhưng lớn hơn một chút thì mỗi lần về quê tôi đều vào bếp “xun xoe” hỏi ngoại làm món này món kia như thế nào. 

Ôm “bí kíp” về thành phố, tôi “chui vào bếp” và nhận ra “nấu ăn ngon đâu có khó”. “Vậy là nhiều khi tôi đứng bếp luôn, cô giúp việc chỉ giúp rửa rau củ, thịt cá. Tôi còn chỉ dẫn lại cách nấu để lần sau cô nấu cho cả nhà ăn. Sau này làm sách, tôi gắng ghi chép lại mọi thứ sao cho đơn giản, dễ hiểu nhất để bất kỳ phụ nữ nào, dù vụng về đến mấy, cũng có thể vào bếp nấu được” - Alain Nghĩa hài hước. 

Cả bốn anh em đều cùng ăn cơm ngoại nấu, nhưng chỉ mình Alain Nghĩa là theo ngoại “tò mò”. Người ta hay nói, trong nhà sẽ luôn có người đi ngược với những thành viên khác, Alain Nghĩa có lẽ rơi vào trường hợp này. Anh đi ngược - dù mẹ anh muốn con trai theo học marketing để tiếp nối việc kinh doanh của gia đình. Anh vẫn học theo ý mẹ, nhưng tốt nghiệp Trường ĐH Tài chính - Marketing xong mà vẫn bị ẩm thực “kéo chân” nên lại đi học nấu ăn, ban đầu chỉ là để biết thêm nhiều món “hay ho”, “ai ngờ học chơi làm thiệt” - anh cười. 

Trước khi tham gia chương trình Siêu đầu bếp Việt Nam 2013, Alain Nghĩa đã là một cái tên được tin cậy tại các nhà hàng, khách sạn nơi anh từng làm việc và cả trong lòng nhiều bạn trẻ mê ẩm thực. “Số tôi lạ lắm, làm cái gì mà có chủ đích là thất bại, nhưng cái gì làm… đại thì thành công”. Như lần anh mở nhà hàng, bao nhiêu vốn liếng đầu tư cuối cùng là… trắng tay, “lông bông suốt ba năm”.

Còn chuyện đi thi, chỉ là nghe mọi người xui đi thi cho vui, thì lại thắng giải. Hiện anh đang kiêm nhiệm nhiều vai trò: giảng viên ẩm thực, cố vấn chuyên môn cho chương trình Bếp chiến trên YanTV, viết sách ẩm thực và còn một “sở đoản” chưa khai thác là chuyên viên… trang điểm. 

Những món ăn Alain Nghĩa giới thiệu trong cuốn Làm dâu nhà má đều mang bóng hình ngoại anh, nay bà đã mất. “Đến 90 tuổi ngoại vẫn còn muốn xuống bếp nấu cho con cháu ăn. Lúc thấy tôi có được chút ít thành công với nghề, ngoại vẫn nhắc nhở là làm gì cũng phải cố gắng hết sức để làm cho tốt. Tôi luôn nhớ lời ngoại. Tôi cũng không biết nếu ngày xưa mình không về quê chơi, không ăn những món ngoại nấu, thì liệu tôi có trở thành đầu bếp như bây giờ không?” - Alain Nghĩa bùi ngùi.

Ngoại anh chỉ mới mất hai năm trước. Cuốn sách của anh như gói trọn ký ức của đứa cháu yêu về ngày xưa của ngoại, nhưng bà đã không thể nhìn thấy được. Nhưng, đó còn là một món quà ý nghĩa dành cho những người con, người cháu từng được lớn lên với gian bếp “ấp iu nồng đượm” quê nhà. 

Alain Nghĩa nói, anh vẫn còn nhiều ý tưởng làm sách, gần nhất là có thể sẽ ra mắt cuốn mới vào tháng 11 năm nay. Đầu bếp là một công việc nhưng cũng là tình yêu, thấm đẫm mọi cảm xúc vui buồn hàng ngày của anh.

Những lúc buồn, stress vì áp lực công việc là anh lại… bày ra nấu nướng, cắt tỉa trang trí rồi chụp hình cho vui. Cách giải trí của anh là vậy, làm chậm rãi, tỉ mỉ để nhớ “ngày xưa của ngoại”. Những món ăn được nấu bằng tình yêu thương của anh, nhờ đó, cứ ở lại mãi như những khúc đồng dao…

Tiểu Quyên