Quan chức Trung Quốc sốc vì thí nghiệm chỉnh sửa gen gây chấn động thế giới

Nhà nghiên cứu Hạ Kiến Huê - Ảnh: Washington Post

Mới đây, Tiến sĩ Hạ Kiến Huê, một nhà nghiên cứu gen ở Thâm Quyến (Trung Quốc), tuyên bố trong video được đăng lên YouTube rằng ông và một nhóm nghiên cứu đã can thiệp vào phôi để loại bỏ gen liên quan tới HIV của một cặp đôi song sinh. Tuyên bố này khiến các nhà khoa học và dư luận thế giới bàng hoàng, và ngay lập tức, các nhà chức trách khoa học Trung Quốc vào cuộc điều tra.

Theo lời ông Hạ, cha của hai bé gái sinh đôi có HIV dương tính và việc can thiệp y học được tiến hành nhằm ngăn chặn các em nhiễm virus nguy hiểm này.

Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Xu Nanping phát biểu rằng ông "đã bị sốc khi xem tin về phôi người được chỉnh sửa gen”. Ông Xu cho biết: “Trung Quốc không cho phép thực hiện các dự án như thế này, vì từ năm 2003, Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành quy định cấm những thử nghiệm như vậy”.

Thứ trưởng Xu khẳng định, bộ của ông "chắc chắn sẽ cung cấp cho xã hội câu trả lời một khi sự thật được làm rõ”. Ông cũng nói rằng nếu tuyên bố của ông Hạ Kiến Huê được xác minh, ông ta có thể bị trừng phạt theo luật pháp.

Phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh quốc tế lần thứ II về chỉnh sửa bộ gen người ở Hồng Kông (Trung Quốc), giáo sư Qiu Renzong thuộc Viện Khoa học xã hội Trung Quốc, một chuyên gia về đạo đức sinh học, cũng chỉ trích công trình của nhà nghiên cứu Hạ Kiến Huê. Giáo sư Qiu nói rằng việc làm này “thiếu công bằng về mặt đạo đức và không thể chấp nhận được”.

Giáo sư khẳng định hiện đã có một phương pháp tiện lợi và thiết thực để ngăn ngừa nhiễm HIV và việc sử dụng chỉnh sửa gen với mục đích này không khác gì “dùng súng ca nông để bắn chim!”.

Ông Xu cũng cảnh báo rằng việc chỉnh sửa gen để phòng ngừa (bệnh) hay tăng cường (sức khỏe) sẽ thay đổi kho tàng gen của loài người. Ông kết luận, làm sao Tiến Hạ sĩ và nhóm của ông có thể thay đổi nhóm gen của loài người mà không tham khảo toàn diện các loài khác?

Mặt khác, Bệnh viện phụ sản và nhi khoa HarMoniCare Thâm Quyến, nơi được các nhà nghiên cứu thực hiện thí nghiệm chỉnh sửa gen, nói rằng họ đã nộp đơn khiếu nại lên cảnh sát, tố cáo ông Hạ làm giả tài liệu.

Bệnh viện HarMoniCare - trực thuộc một công ty chăm sóc sức khỏe niêm yết trên thị trường chứng khoán Hồng Kông - cho biết không có hoạt động lâm sàng nào ở bệnh viện liên quan đến cặp song sinh chỉnh sửa gen, những đứa trẻ cũng không được sinh ở đây. Công ty chủ quản của bệnh viện cho biết họ sẽ mời công an đến điều tra.

Theo một tài liệu thử nghiệm lâm sàng, nhà tài trợ của dự án là Ủy ban Cải tiến Khoa học và Công nghệ Thâm Quyến đã từ chối cấp kinh phí cho ông Hạ và nhóm cộng sự của ông. Cuộc thí nghiệm được đăng ký với Cơ quan đăng ký thử nghiệm lâm sàng Trung Quốc, một cơ sở dữ liệu liên kết với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Cho tới nay, thí nghiệm chỉnh sửa gen không được bất cứ quốc gia nào chính thức ủng hộ, cũng như không có luật, quy định và hướng dẫn ngành tương ứng. Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu đều có hệ thống quản lý phức tạp hơn Trung Quốc, nhưng tất cả đều cấm việc chỉnh sửa gen vì việc này có thể dẫn đến những thay đổi về di truyền.

Ông Hạ Kiến Huê đã tuyển dụng các cặp vợ chồng để thực hiện dự án của mình thông qua một nhóm chống AIDS ở Bắc Kinh có tên là Baihualin.

Tờ Tin tức Bắc Kinh dẫn lời người đứng đầu Baihualin (còn gọi là Bai Hua) nói rằng ông Hạ tìm kiếm các cặp vợ chồng trong đó người cha tiềm năng có HIV dương tính, người mẹ khỏe mạnh nhưng vô sinh. Baihualin cho biết nhóm đã liên lạc với 200 tình nguyện viên trong tháng 5 vừa qua.

"Phụ nữ vô sinh trong cộng đồng rất quan tâm đến dự án này vì họ không thể thụ tinh trong ống nghiệm nếu họ hoặc người phối ngẫu của mình bị nhiễm virus HIV", đại diện Baihualin nói.

Thanh Hiền (Theo SCMP)