Phụ nữ Nigeria phá vỡ rào cản, làm nhiều việc của nam giới để mưu sinh

Bunmi Adewale đợi khách tại trạm xe buýt Owode Ede ở bang Kwara

Tại trạm xe buýt Owode Ede một ngày đầu tháng 12, chị Bunmi Adewale lái chiếc xe kéo sơn màu vàng rực rỡ của mình bằng một tay, tay kia ra hiệu cho hành khách lên xe. Đến hạn trả tiền thuê nhà, cô phải thức dậy và ra ngoài lúc 5 giờ sáng để kiếm tiền.

"Càng nhiều càng tốt" - Adewale, một bà mẹ 2 con đến từ bang Kwara, phía tây Nigeria, cho biết: “Công việc của tôi là một công việc đầy thử thách, nhưng tôi không có lựa chọn nào khác ngoài việc phải làm để lo cho gia đình mình”.

Vợ chồng Bunmi Adewale đều là giáo viên tiểu học nhưng tiền lương của họ không đủ để trang trải các nhu cầu trong gia đình. Thế là Adewale, 45 tuổi, đã rời bỏ công việc giảng dạy của mình 2 năm trước để bán châu chấu trong một cửa hàng nhằm tăng thu nhập. Nhưng tiền buôn bán không nhiều. Sau khi tiết kiệm và vay tiền, cô đã trả được một nửa giá chiếc xe ô tô, người bán đồng ý để cô lấy chiếc xe với điều kiện số tiền còn lại phải được thanh toán trong vòng 7 tháng.

“Bạn bè tôi rất ngạc nhiên khi tôi quyết định trở thành người lái xe 3 bánh. Họ đặt câu hỏi tại sao tôi lại cân nhắc nhận một công việc thường được coi là dành cho nam giới. Một số người thậm chí còn cười nhạo tôi và nghĩ rằng đó là một trò đùa”, cô nói.

Đối với Gift Udeh, một thợ cắt tóc 25 tuổi ở Enugu, miền nam Nigeria, cô theo đuổi nghề này vì đam mê chứ không phải giới tính đã quyết định lựa chọn của cô.

Gift Udeh dự định một ngày nào đó sẽ thành lập tiệm cắt tóc của riêng mình, nơi những phụ nữ khác có thể học nghề.

Năm 2021, khi còn là sinh viên tại Đại học Bách khoa Bang Abia ở phía đông nam Nigeria, cô đã thuyết phục ông chủ cũ dạy mình cách cắt tóc. “Ban đầu anh ấy do dự về việc thuê một cô học việc tại tiệm cắt tóc của mình. Tuy nhiên, tôi vẫn kiên trì và thuyết phục, thậm chí còn đề nghị trả tiền để được đào tạo 6 tháng dưới sự hướng dẫn của anh ấy,” cô nói.

“Tôi yêu thích nghề cắt tóc ngay từ khi còn nhỏ và sau khi hoàn thành chương trình học, tôi quyết định làm việc toàn thời gian ở một tiệm hớt tóc. Tôi muốn theo đuổi điều gì đó độc đáo, vì việc làm tóc và bán quần áo là việc phổ biến ở phụ nữ. Bây giờ mục tiêu của tôi là thành lập một cửa hàng lớn, nơi những phụ nữ khác có thể học các kỹ năng”, cô nói thêm.

Nhưng Gift Udeh nói, có những thách thức khi một số khách hàng nam có quan điểm gia trưởng và phản đối việc cho phép tôi chạm vào đầu họ.

Racheal Bahago, nhân viên điều phối chuyến bay tại sân bay quốc tế Nnamdi Azikiwe ở Abuja.

Racheal Bahago đến từ bang Kaduna ở phía bắc Nigeria, nơi chỉ có khoảng 30% nữ sinh học trung học và hơn 70% kết hôn trước 18 tuổi.

Bahago hiện là nhân viên điều phối chuyến bay tại sân bay quốc tế Nnamdi Azikiwe ở Abuja.

“Tôi làm mọi việc mà các đồng nghiệp nam của tôi làm. Tôi tiếp tục công việc từ rất sớm vào buổi sáng và một số ngày tôi có thể làm việc đến 11 giờ đêm”, cô nói. Nhưng Bahago cho rằng mình thật may mắn khi nhận được sự ủng hộ của cha mẹ đối với khát vọng của cô. Cô chỉ ra rằng trong cộng đồng của mình, hầu hết phụ nữ trẻ phải đối mặt với rất ít lựa chọn.

Lilian Ezeugwu cho biết lái taxi ở Lagos giúp cô linh hoạt hơn với tư cách là một bà mẹ đơn thân so với công việc cũ là điều hành một trung tâm nghệ thuật.

"Có lúc tôi muốn bỏ cuộc vì kinh tế suy thoái. Nhưng nếu tôi nghỉ việc, ai sẽ nuôi con tôi?”, Lilian Ezeugwu, một tài xế Uber từng điều hành một trung tâm nghệ thuật dành cho trẻ em ở Lagos, cho biết.

“Tôi là một người mẹ đơn thân và tôi muốn một công việc giúp tôi có thể linh hoạt dành thời gian cho con mình đồng thời kiếm sống. Mục tiêu chính của tôi là chu cấp cho bản thân và đứa con trai 8 tuổi của mình. Ngày đầu tiên đón khách, tôi cảm thấy lo lắng. Trên thực tế, một cặp vợ chồng tôi đón hôm đó đã bị sốc khi nhìn thấy một người phụ nữ ngồi sau tay lái. Thật khó khăn nhưng tôi sẽ tiếp tục cố gắng” - cô nói.

Dorcas Sheffy Bello, một chuyên gia về truyền thông và giới tính ở Abuja, cho biết: “Văn hóa và tôn giáo đặt ra những rào cản đáng kể đối với nhiều phụ nữ mong muốn đạt được những đỉnh cao hơn. Ở đây, phụ nữ thường phải đảm nhận vai trò đầu bếp và nội trợ. Ngay cả hệ thống giáo dục cũng không được thiết kế để ưu ái phụ nữ. Mặc dù có thể đã có một số cải tiến, nhưng số lượng phụ nữ ở các vị trí cao vẫn còn thấp. Thế giới đang thay đổi và phụ nữ đang tham gia vào thị trường việc làm vì lương của đàn ông có thể không đủ nuôi sống gia đình".

Ejiro Umukoro, một người ủng hộ quyền phụ nữ, nói rằng xã hội châu Phi nên coi tất cả các ngành nghề là một sân chơi bình đẳng, nơi bất kỳ ai có khả năng đều có thể tham gia.

Thảo Nguyễn (theo Guardian)