Phim Việt “chạy sô” liên hoan phim quốc tế: Trong nhà chưa rõ, ngoài ngõ đã tường

Sau khi gây ấn tượng ở LHP Venice lần thứ 71 với giải Phim hay nhất do Liên đoàn các nhà phê bình phim châu Âu và Địa Trung Hải (FEDEORA) bình chọn, tác phẩm Đập cánh giữa không trung của đạo diễn (ĐD) Nguyễn Hoàng Điệp đã chu du xong LHP Toronto lần thứ 39 và tiếp tục tiến thẳng đến LHP Busan lần thứ 19 (từ 2 - 11/10). Tại LHP lớn nhất châu Á này, Đập cánh giữa không trung tham gia chương trình Cửa sổ châu Á. Cũng đại diện VN ở Cửa sổ châu Á còn có ba tác phẩm khác là Dịu dàng (Coco Paris sản xuất, ĐD Lê Văn Kiệt), Nước-2030 (Sài Gòn Media sản xuất, ĐD Nguyễn Võ Nghiêm Minh) và phim độc lập Người truyền giống (ĐD Bùi Kim Quy). Từ khi góp mặt tại LHP Busan, đây là lần đầu tiên, điện ảnh VN có nhiều phim tham gia nhất, các mùa giải trước thông thường mỗi kỳ VN chỉ giới thiệu hai phim. Bốn phim của VN sẽ được trình chiếu cùng 53 phim của 27 quốc gia và vùng lãnh thổ khác trong chương trình Cửa sổ châu Á.

Sớm nhất đầu năm 2015 khán giả VN mới được xem phim Dịu dàng

Ngoài LHP Busan, phim Nước-2030 cùng lúc còn “phân thân” tại LHP Mill Valley (từ 2 - 12/10) khi được chọn chiếu ở nhóm Điện ảnh thế giới - World Cinema. Mill Valley được tạp chí điện ảnh Screen International đánh giá là một trong mười LHP lớn nhất nước Mỹ, chuyên chiếu những bộ phim được tuyển chọn từ khắp thế giới nhưng không trao giải. Các phim giành giải Oscar như Slumdog Millionaire, The King’s Speech, The Artist, Argo, 12 Years a Slave đều từng được chiếu tại đây. Trong thời gian chờ đợi LHP Busan và LHP Mill Valley diễn ra, Nước-2030 còn “tranh thủ” tham gia thêm một LHP khác là LHP Vancouver-Canada (từ 25/9 đến 10/10). Tương tự, phim Dịu dàng rời LHP Busan sẽ “đem chuông đi đánh xứ người” tại LHP Warsaw - Ba Lan (từ 10 - 19/10), LHP Cairo - Ai Cập (từ 9 - 11/11).

Không thể phủ nhận điện ảnh châu Á ngày càng có vai trò quan trọng trong làng phim ảnh thế giới, các LHP cũng muốn tìm kiếm những gì mới mẻ để tạo nên sự khác biệt, vì vậy rất chú ý đến những ĐD trẻ châu Á. Bối cảnh thuận lợi đó phần nào khiến tần suất xuất hiện của phim Việt ở các LHP quốc tế lớn, nhỏ trở nên dày hơn.

Dù được mời hay chủ động nộp đơn, được có mặt ở một LHP tầm quốc tế cũng là vinh dự cho các nhà làm phim VN. Đối với đội ngũ làm phim độc lập, đó càng là cơ hội quý để tự quảng bá tên tuổi, tiếp cận với những nguồn quỹ nước ngoài, từ đó sẽ càng thuận lợi khi tìm kiếm kinh phí cho những dự án sau. Chỉ có điều, khi những phim độc lập trở về từ các LHP, cơ may để khán giả trong nước tiếp cận rất mong manh, vì không dễ tìm được nhà phát hành. Bằng chứng là phim Đó hay đây (ĐD Síu Phạm) hay phim ngắn Ai đó đang đi vào rừng (ĐD Trương Minh Quý) dự LHP Busan từ năm 2012 đến nay vẫn chưa trình chiếu trong nước. Phim Nước-2030 từ đầu năm đến nay đã chu du ở LHP Berlin (Đức), LHP Strasbourg (Pháp) rồi sắp tới là Busan, Vancouver, Mill Valley nhưng hiện vẫn chưa có lịch phát hành ở VN.

Riêng với các hãng tư nhân, việc đưa phim đi dự LHP trước khi chiếu ra mắt trong nước thường không phải do không tìm được nhà phát hành mà do chiến lược của hãng. Nói về điều này, nhà sản xuất Trần Trọng Dần - đại diện hãng phim Coco Paris cho biết: “Tùy phim mà hãng có kế hoạch khác nhau. Nhiều phim đã rõ kế hoạch phổ biến thì có thể tự tin phát hành trong thị trường chính của phim ngay, như là ở VN. Nhưng có nhiều phim cần chiếu nhiều nơi trước để thăm dò phản ứng các nơi khác trước khi tung ra thị trường chính, để có thể chỉnh sửa phim cho hiệu quả nhất. Như phim Dịu dàng, Coco Paris muốn có nhiều sự chú ý của nước ngoài trước khi công chiếu ở VN. Các LHP mà Dịu dàng tham dự phần đông rơi vào tháng 10 tới tháng 12 năm nay nên sớm nhất phát hành cho phim sẽ là đầu năm 2015”.

Phim Việt rầm rộ “đem chuông đi đánh xứ người” rõ ràng phản chiếu sự tiến bộ của điện ảnh VN, nhưng giá như các phim dự thi nhanh chóng được phổ biến trong nước có lẽ khán giả sẽ đỡ cảm thấy chạnh lòng hơn trước cảnh “trong nhà chưa rõ, ngoài ngõ đã tường”. Bởi với một phim Việt, tìm được tiếng nói chung với người Việt - đối tượng chính mà phim hướng tới - thiết nghĩ quan trọng không kém việc đi tìm danh tiếng từ những giải thưởng quốc tế. Một tác phẩm “sống” được trên chính nơi nó được sinh ra thì những bằng cấp chứng nhận tầm quốc tế mới càng có thêm ý nghĩa.

 Hương Nhu