Phim Joker và nỗi lo về 'cảm hứng' giết người sau khi xem

Vượt qua hai mươi tác phẩm sáng giá khác, bộ phim Joker của đạo diễn Todd Phillips khắc họa chân dung ác nhân Joker - kẻ thù truyền kiếp của Batman - đã giành tượng Sư tử vàng tại Liên hoan phim Venice 2019 vừa qua. Không có gì bất ngờ về chiến thắng này, bởi Joker đã nhận được tràng pháo tay dài tám phút khi chiếu ra mắt tại liên hoan phim. Nhưng đi kèm với thành công, Joker bắt đầu gây ra những tranh cãi, lo lắng về sự “nguy hiểm” của bộ phim. 

Joker kể về diễn viên hài độc thoại Arthur Fleck lớn lên trong nghèo khó và bất hạnh, bị những người xung quanh ruồng bỏ, khinh rẻ. Ám ảnh quá khứ cộng với sự đối xử tàn nhẫn của người đời đã biến hắn thành một siêu ác nhân có biệt danh The Joker. The Joker qua diễn xuất đỉnh cao của tài tử Joaquin Phoenix, hiện lên như một gã độc thân, thần trí bệnh hoạn, gây ra những tội ác khó lường. Và chính điều này làm nhiều nhà phê bình lo sợ Joker có thể khiến người xem có tư tưởng lệch lạc, sẽ diễn giải phim theo hướng ủng hộ văn hóa độc thân không tự nguyện (incel), và kích động những hành vi mang tính khủng bố.

Nhân vật The Joker trong phim Joker gieo rắc nỗi lo đến từ ngoài màn ảnh

Nỗi sợ này không hề vô căn cứ, vì ở Mỹ từng có nhiều vụ giết người do ảnh hưởng phim ảnh. Còn nhớ bộ phim tâm lý tội phạm Taxi Driver (1976) đã trở thành “niềm cảm hứng” cho John Hinckley Jr. gây ra vụ ám sát Tổng thống Ronald Reagan năm 1981. Các điều tra sau này cho thấy John Hinckley Jr. thần kinh không ổn định, bị ám ảnh với nữ diễn viên Jodie Foster trong Taxi Driver nên bắt chước hành động của nhân vật chính Travis Bickle (Robert De Niro đóng) là hạ sát một chính khách để lấy lòng người trong mộng.

Năm 1992, tên sát nhân Brian Allender nảy ra ý tưởng dựng lại cảnh giết người dã man trong phim The Silence of the Lambs và hắn đã chọn nạn nhân là Cheryl Ann Joe - một cô gái mại dâm hành nghề tại các khu phố nghèo ở Vancouver, Canada. Năm 2009, thiếu niên mười chín tuổi Kyle Shaw bị bắt vì đánh bom cửa hàng cà phê Starbuck mà theo hồ sơ cảnh sát, thủ phạm bắt chước nhân vật Tyler Durden (Brad Pitt đóng) trong phim Fight Club, bằng cách thành lập một “club” ngầm với mục tiêu tiến hành những vụ khủng bố quy mô nhỏ. 

Riêng với nhân vật gã hề Joker, nỗi ám ảnh của bảy năm về trước vẫn còn vẹn nguyên. Lần đó cả nước Mỹ bàng hoàng khi trong một suất chiếu đêm của phim The Dark Knight Rises tại một rạp ở thành phố Denver, James Eagan Holmes đã xả súng giết chết mười hai người, và làm bị thương năm mươi tám người khác. Ở thời điểm bị bắt, chàng trai hai mươi bốn tuổi này nói với cảnh sát y là The Joker - nhân vật phản diện trong The Dark Knight - phần trước của phim The Dark Knight Rises. 

Trailer Joker:

Tất nhiên phim ảnh không phải là đời thực, nhưng vì đã có nhiều tiền lệ, cộng thêm xã hội Mỹ hiện đang khá nhạy cảm với vấn đề bạo lực, bởi thời gian vừa rồi, những vụ xả súng giết người hàng loạt ở bang Texas, Ohio liên tục xảy ra. Trong đó, thủ phạm đều là đàn ông da trắng với động cơ xuất phát từ lòng thù hận. Vì vậy, sự xuất hiện của Joker - tác phẩm khắc họa chân dung gã độc thân đối phó mọi thứ bằng bạo lực chỉ để bỡn cợt, trả thù đời - thực sự tiềm ẩn không ít mối lo đến từ ngoài màn ảnh. 

Quang Huy