"Phi vụ triệu đô": Trên cả siêu phẩm

Năm 2018, khi một nhóm người di cư từ Trung Đông đến Tây Ban Nha bị bắt, bước xuống thuyền với hàng dài cảnh sát phía trước, họ đồng thanh hát bài Bella Ciao – nhạc phim Phi vụ triệu đô.

Những điều không dễ thấy

Với Álvaro Morte, người thủ vai Giáo sư của La Casa de Papel (tựa gốc của Phi vụ triệu đô), hình ảnh nhóm người di cư đồng thanh hát Bella Ciaos đó xúc động hơn bất kỳ vinh quang nào anh nhận được từ sau khi phim trở thành cơn sốt ở nhiều nước và Álvaro Morte cũng được nhắc đến trên toàn cầu.

Điều đó cho thấy, phim không chỉ dừng lại ở việc được nhiều người yêu thích, nó còn trở thành một biểu tượng của sự liều lĩnh và tìm kiếm thay đổi – như điều những tên trộm trong phim tìm kiếm.

"Bộ não" của toán trộm là nhân vật Giáo sư, do Álvaro Morte đóng

Thật khó để hiểu được sự xúc động của Álvaro Morte, nếu bỏ qua các chi tiết đã được (hoặc bị) “Mỹ hóa” của phim. Với nhiều người, đây là câu chuyện về một toán trộm với những tình tiết căng não, nhưng không chỉ thế, phim mang một tư tưởng triết lý ở ngay chính tựa đề gốc: La Casa de Papel – Ngôi nhà giấy.

Đó là tòa nhà trụ sở Xưởng in tiền Hoàng gia Tây Ban Nha, được Giáo sư vẽ trên giấy để nghiên cứu và phác thảo kế hoạch, lặp đi lặp lại nhiều lần trong phim, và đó cũng chính là điều mà Giáo sư muốn nói: Xưởng in tiền Tây Ban Nha, nơi góp phần chi phối thị trường tiền tệ cả thế giới, thực chất chỉ là một nơi sản xuất ra những tờ giấy in hình con số.

Con người, chỉ con người, bằng những hành vi kiểm soát và chi phối của mình, mới là kẻ thao túng thị trường tiền tệ, không phải các tờ giấy kia. Tiếc là, tính triết lý ngay từ tựa phim ấy đã biến mất khi Netflix quyết định đổi tên để phù hợp hơn với số đông khán giả, thành Money Heist.

Tính biểu tượng của phim không chỉ có thế. Không hề ngẫu nhiên khi chiếc mặt nạ được nhóm cướp mang trong phim mang khuôn mặt của Salvador Dali – một họa sĩ có tâm lý phản kháng nổi tiếng của Tây Ban Nha. Cười nhạo vào những thể chế, lên án chế độ cầm quyền đương thời chính là tư tưởng của họa sĩ này, và đó là điểm khá tương đồng giữa Salvador Dali với nhân vật Giáo sư.

Lên kế hoạch cho một cuộc đột nhập ngân hàng, nhưng điều mà Giáo sư muốn không phải là tiền, ông muốn truyền đi một thông điệp lớn lao hơn nhiều.

Mặt nạ Dali - một 'tiếng nói" khác của phim

Ngay cả bộ trang phục màu đỏ của nhóm cướp cũng chính là tiếng nói phản kháng, hướng tới tự do bởi màu sắc đó từng là biểu tượng tự do của lực lượng phản chiến. Dĩ nhiên, không thể không nhắc tới bài hát Bella Ciao. Bộ phim đã khiến ca khúc trở thành từ khóa tìm kiếm toàn cầu, và ở chiều ngược lại, ca khúc này đã giúp tư tưởng của phim vượt xa hơn các khung hình.

Không phải ngẫu nhiên đó là Bella Ciao chứ không phải ca khúc nào khác. Bởi đó là giai điệu của phản kháng, được những nhà cách mạng dùng trong phong trào chống phát xít cách đây cả trăm năm. Điều khá thú vị là ca khúc này không phải của Tây Ban Nha, mà là của Ý. Một lần nữa, điều này cho thấy biên giới của âm nhạc là vô cùng đến mức nào.

Trên cả một bộ phim

Nhiều người nhận định, độ thu hút của Phi vụ triệu đô không hề kém cạnh series Vượt ngục nhiều năm trước, nhất là khi cả hai đều bắt đầu từ 1 kế hoạch tỉ mỉ đến từng milimet. Tuy nhiên, dù có chút tương đồng, Phi vụ triệu đô lại đặc sệt Tây Ban Nha chứ không “đại chúng” như Vượt ngục.

Mỗi thành viên nhóm cướp - mà tên được đặt theo thủ đô của các quốc gia: Berlin, Tokyo, Rio, Moscov, Helsinki, Oslo… – là một tính cách khác biệt, rất bản năng, rất người. Nói cách khác, nếu những tên trộm trong các siêu phẩm hành động của Hollywood thường đồng hóa theo dạng thông minh và tỉnh táo, thì thành viên toán trộm của Phi vụ triệu đô không khác mấy những người chúng ta gặp trên phố: nóng nảy có, nhiệt thành có, lạnh lùng có, liều lĩnh có, nhút nhát có, yếu đuối có và ích kỷ có…

“Ở Money Heist, cảm xúc, tình đồng đội và tình yêu quan trọng tương đương với cốt truyện. Một phi vụ hoàn hảo, quyết đoán và trầm tĩnh, đã biến đổi rất khác khi được kết hợp với cảm xúc Latin” - đạo diễn Álex Pina nói.

Chuyện phim được bắt đầu từ lời kể của nhân vật Tokyo - cô gái nỏng nảy, liều lĩnh và sự yêu-ghét được bộc lộ rõ ràng

Bắt đầu từ một vụ trộm nhưng thật ra nhóm trộm không lấy đi bất kỳ thứ gì, vì thứ mà chúng mang đi là thứ chúng… sản xuất thêm. 2 ngày trong Xưởng in tiền Tây Ban Nha, máy móc chạy hết công suất và 2,4 tỷ đô được in mới. Chi tiết này trở thành “plot twist” đắt giá của phim, khiến câu chuyện phim trở nên khó đoán hơn bao giờ hết và không giống bất kỳ sản phẩm điện ảnh nào khác.

Mặt khác, sự căng thẳng của cuộc đối đầu, giữa những tên trộm mà “đầu não” là Giáo sư và cảnh sát, luôn được cân bằng bởi những câu chuyện mang tính thân phận. Hai tuyến chuyện được kể đan xen, trộn lẫn nhau, làm nổi bật nhau một cách rất đặc biệt.

Họ, những con người gặp nhiều vấn đề trong cuộc sống: tù tội, nghiện hút, thất bại… có chung một khao khát có thể bỏ lại những bất ổn ở phía sau để sống một cuộc đời mới. Và sau vài ngày “ngồi chung xuồng”, họ học lẫn nhau những bài học đắt giá về sự khác biệt trong nhân sinh quan. Lý do để Phi vụ triệu đô trở thành sản phẩm không nói tiếng Anh hot nhất của Netflix từ trước đến nay, còn là như thế.

Sau khi được phát hành trên Netflix, chiếc mặt nạ Dali và bộ trang phục đỏ đã vượt qua khuôn khổ bộ phim. Tại lễ hội carnival ở Rio de Janeiro, sân vận động bóng đá ở Ảrập Saudi, bảo tàng Musée Grévin (Paris)… người ta đều thấy chúng.

Cho đến bây giờ, gần như dàn diễn viên vẫn còn choáng váng với sự nổi tiếng quá mức ấy, dù tại Tây Ban Nha, trước nay họ không phải là những cái tên xa lạ. Chưa kể, Pedro Alonso – người thủ vai Berlin – nhiều năm liền là ngôi sao hạng A của đất nước này.

Và Netflix, từ chỗ nhận được những cái nhún vai, bĩu môi vì quyết định mua lại một bộ phim mà lượt người xem giảm dần của Tây Ban Nha, đã cho thấy cái đầu tuyệt đỉnh trong kinh doanh của mình. Số tiền Netflix đổ vào để sản xuất mùa 3 và mùa 4 của series lên đến con số khủng, và cho tới bây giờ, đây vẫn là phi vụ kinh doanh hời của nhà đầu tư này.

Hoài Phương