Phẫu thuật sọ não bằng robot, cơ hội mới cho nhiều bệnh nhân

Tại khu vực phía Nam, Bệnh viện Nhân dân 115 đang là đơn vị tiên phong trong việc dùng robot để mổ các bệnh lý ở lĩnh vực ngoại thần kinh, mở ra nhiều cơ hội cho người bệnh.

Ca mổ ngoạn mục cứu cô gái trẻ giữa mùa dịch COVID-19

Thầy thuốc Ưu tú, bác sĩ Chu Tấn Sĩ - Trưởng khoa Ngoại Thần kinh Bệnh viện Nhân dân 115 - hiện đang là bác sĩ mổ chính cho các ca phẫu thuật sọ não bằng robot, đã chia sẻ về trường hợp nữ bệnh nhân 20 tuổi tên P.T.K.O. (quê quán Ninh Bình). Đây là ca bệnh được bác sĩ Sĩ đánh giá là ấn tượng nhất, thể hiện sự hồi phục thần kỳ nhất sau khi được mổ não bằng robot. Cũng nhờ sự thành công của ca phẫu thuật, cô gái trẻ đã giành lại được sự sống.

Một bệnh nhân đang được phẫu thuật sọ não bằng robot tại Bệnh viện Nhân dân 115 - ẢNH: BỆNH VIỆN CUNG CẤP

Vừa qua, khi cả nước đang trong giai đoạn giãn cách vì dịch COVID-19, bác sĩ Sĩ nhận được cuộc gọi từ một bệnh nhân ở Ninh Bình. Cô gái này bị u não, đã từng phẫu thuật lấy khối u ba lần nhưng không triệt để. Khối u lớn lên, chèn ép làm bệnh nhân bị liệt dây thần kinh sọ số 3, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12 khiến cô không thể nuốt thức ăn, yếu liệt nửa người.

Bệnh nhân đã được lên lịch mổ sọ não lần thứ 4 bởi chuyên gia nước ngoài tại một bệnh viện lớn ở phía Bắc nhưng vì dịch COVID-19 nên đường bay quốc tế bị đóng, ca mổ hoãn lại. Bệnh nhân và gia đình vô tình xem được đoạn clip Bệnh viện Nhân dân 115 mổ u não bằng robot nên tìm cách xin số điện thoại và gọi cho bác sĩ Sĩ, tha thiết mong được bác sĩ phẫu thuật.

Sau đó ít ngày, bệnh nhân O. đã bay vào TP.HCM, được lên lịch mổ lấy khối u não bằng robot do bác sĩ Chu Tấn Sĩ làm phẫu thuật viên chính. Ca mổ kéo dài khoảng 90 phút, nhờ robot, bác sĩ đã bóc tách được 80% khối u, chỉ còn một phần rất ít khi bắn tia bị dính vào thân não là không lấy được.

Kỳ diệu ở chỗ, trong hai tháng hạn chế đi lại vì dịch COVID-19 không thể trở về quê nhà, được chăm sóc tại Bệnh viện Nhân dân 115, bệnh nhân đã phục hồi được dây thần kinh số 5, 7, 9, 10, 11, 12; hết yếu liệt, ăn được, nuốt được. Bệnh nhân vừa xuất viện cách đây hai tuần, tái hòa nhập cuộc sống rất tốt.

Thời gian hậu phẫu ngắn, hạn chế tối đa tổn thương nhu mô não

Bác sĩ Trần Văn Sóng - Phó giám đốc Bệnh viện Nhân dân 115 - cho biết, mỗi bộ phận trong cơ thể cần có loại robot tương ứng. Phức tạp nhất, hiện đại nhất là robot dùng trong phẫu thuật thần kinh sọ não. Như loại robot Bệnh viện Nhân dân 115 đang dùng mổ thần kinh sọ não có thể cài đặt lập trình để mổ cả cột sống. Tuy nhiên, hiện nay bệnh viện mới chỉ đang dùng robot để mổ các bệnh lý về u não, xuất huyết não. Đối với bệnh lý cột sống vẫn chưa thực hiện được do còn đang đào tạo kỹ thuật viên.

Ca đầu tiên mổ sọ não bằng robot tại bệnh viện diễn ra ngày 15/2/2019, tới ngày 23/6/2020 đã có 26 ca được mổ sọ não bằng kỹ thuật này. Theo bác sĩ Sóng, chi phí đầu tư về máy móc không phải vấn đề lớn, bởi có thể thuê máy. Điều nan giải nhất là nhân lực. Từ 5 năm về trước, bệnh viện đã phải gửi bác sĩ đi Mỹ, Thụy Sĩ để được đào tạo tại các trung tâm về ngoại thần kinh lớn nhất.

Ưu điểm mà phẫu thuật sọ não bằng robot mang lại là hạn chế tối đa tổn thương nhu mô não so với phương pháp mổ kinh điển. “Hệ thống robot có cảnh báo màu, khi phẫu thuật viên có vẻ sắp đi chệch đường thì sẽ nhận được cảnh báo, nhờ thế tránh được sai lầm trong quá trình thao tác. Trước khi mổ, kỹ thuật hiện đại này đã được lập trình, giúp bác sĩ thấy được các bó mạch thần kinh trong não một cách rõ ràng”, bác sĩ Sóng chia sẻ.

Mổ não mà bệnh nhân vẫn tỉnh

Đặc biệt hơn nữa là một số bệnh nhân được mổ tỉnh, nghĩa là không gây mê mà chỉ dùng thuốc tê. Trong quá trình mổ, bác sĩ vẫn giao tiếp được với bệnh nhân, kịp thời nhận ra các bất thường về tri giác của bệnh nhân khi họ không trả lời hoặc đang yếu đi. Trước đây mổ gây mê bắt buộc bệnh nhân phải đặt nội khí quản, thở máy, nguy cơ viêm phổi cao hơn.

Không chỉ thế, với những ca mổ gây mê đặt nội khí quản này, sau mổ, bệnh nhân ngủ mê thêm vài ba ngày đến một tuần mới bỏ được máy thở để tránh tình trạng phù não. Như vậy đồng nghĩa với thời gian nằm viện của bệnh nhân kéo dài, chi phí nằm viện, chi phí cho người chăm nuôi tăng lên, ảnh hưởng nhiều tới cuộc sống của cả gia đình; chưa kể đến nguy cơ nhiễm trùng bệnh viện, tác dụng phụ của thuốc mê…

Điều khiến các bệnh nhân do dự đối với kỹ thuật mổ não bằng robot chỉ ở một điểm: giá thành. Hiện nay, mổ bằng robot chưa được thanh toán bảo hiểm y tế, khi thực hiện kỹ thuật này bệnh nhân chỉ được hưởng bảo hiểm y tế ở các phần như nằm viện, thuốc men thời gian hậu phẫu. Chi phí bệnh nhân phải tự trả cho ca phẫu thuật sọ não bằng robot dao động từ 80-100 triệu đồng.

Sắp tới, bệnh viện vẫn dùng robot này để mổ cột sống. Ngoài ứng dụng robot trong lĩnh vực ngoại thần kinh, Bệnh viện Nhân dân 115 còn ứng dụng cánh tay robot trong mổ lấy thận (các ca ghép thận) và tạo niệu quản từ khoảng một năm nay. Nhu cầu ứng dụng cánh tay robot trong lĩnh vực thận niệu cũng khá nhiều. Mỗi năm bệnh viện có khoảng 300 ca mổ thận thành công. Trước đây mổ lấy thận bằng phương pháp truyền thống, bệnh nhân phải nằm viện hậu phẫu từ 7-10 ngày nhưng dùng cánh tay robot mổ lấy thận nội soi, bệnh nhân chỉ nằm viện khoảng 5 ngày. 

Thanh Huyền