Phẫu thuật robot: Ngành y tế bước vào kỷ nguyên mới

Có thể nói, việc triển khai phương pháp phẫu thuật này là một trong những ứng dụng khoa học công nghệ tân tiến nhất của thế giới vào lĩnh vực y khoa, mang lại nhiều kết quả thiết thực.

Cuối năm 2017, Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) đã triển khai hệ thống phẫu thuật Robot Da Vinci do Mỹ sản xuất. Đây là hệ thống robot phẫu thuật hiện đại nhất hiện nay, được ứng dụng rộng rãi tại châu Âu, Hoa Kỳ. Như vậy, Bệnh viện Chợ Rẫy trở thành bệnh viện thứ ba trong cả nước triển khai phẫu thuật robot, sau Bệnh viện Nhi Trung ương và Bệnh viện Bình Dân.

Theo kế hoạch, bệnh viện sẽ triển khai phẫu thuật nội soi bằng robot trong nhiều chuyên khoa như: ngoại tiết niệu với chỉ định điều trị ung thư tuyến tiền liệt, ung thư thận, ung thư bàng quang; ngoại tiêu hóa với ung thư dạ dày, đại - trực tràng; ngoại lồng ngực với ung thư phổi, u trung thất; ngoại gan, mật, tụy, với cắt nang ống mật chủ, ung thư gan; ngoại tim mạch với mổ bắc cầu mạch vành, thay van tim… 

Xu hướng mới trong phẫu thuật 

Phẫu thuật nội soi bằng robot được thực hiện đầu tiên ở Mỹ từ cuối thập niên 80 của thế kỷ trước. Hiện nay, phẫu thuật bằng robot đã trở thành phương pháp phẫu thuật được các bác sĩ ưu tiên lựa chọn cho các bệnh như: cắt khối u tiền liệt tuyến, dạ dày, gan, mật, tụy, phổi, u trung thất, tử cung…

Hiện robot phẫu thuật đã phát triển đến thế hệ thứ tư với bốn cánh tay phẫu thuật, đầu camera thông minh, góc phẫu thuật rộng 540o (trên hình ảnh 3D). Với góc phẫu thuật này, không cánh tay người nào có thể thực hiện được, nhờ đó robot có khả năng phẫu thuật ở những vị trí khó. Không như phẫu thuật nội soi thông thường, robot có thể di chuyển tự do ở 6 góc độ và vận động tinh vi như hoặc hơn cổ tay của bác sĩ phẫu thuật. 

Việc phẫu thuật bằng robot đã khắc phục được những hạn chế của phẫu thuật nội soi. Nhờ có hình ảnh không gian 3 chiều mà phẫu thuật viên có thể quan sát sâu hơn và chính xác hơn so với hình ảnh không gian 2 chiều của phẫu thuật nội soi quy ước. Cử động tay của phẫu thuật viên sẽ theo chiều thật của dụng cụ chứ không phải ngược lại như nội soi. Robot còn giảm được tác dụng run của tay.

Đặc biệt các dụng cụ của robot có các khớp di động linh hoạt giúp cho việc thực hiện các động tác khâu nối dễ dàng. Robot giúp thực hiện các động tác đòi hỏi phải quay ngược cổ tay 180o như trong tạo hình bể thận niệu quản. Động tác này hầu như không thực hiện được bằng phẫu thuật nội soi.

Các dụng cụ phẫu thuật do robot điều khiển có khả năng luồn lách vào các khoang nhỏ nhất một cách linh hoạt, chính xác. Vì vậy, phương pháp này đặc biệt hữu ích trong mổ nạo vét hạch khi mổ các khối ung thư ổ bụng hay lồng ngực.

Ngoài ra, phương pháp phẫu thuật bằng robot còn giúp phẫu thuật viên đỡ tốn sức hơn nhiều so với mổ nội soi kinh điển.

Hiệu quả to lớn về nhiều mặt

Các bệnh lý có thể chỉ định phẫu thuật robot:
- Bệnh phình đại tràng bẩm sinh, không hậu môn.
- Bệnh u nang ống mật chủ. 
- Bệnh thận ứ nước do hẹp phần nối bể thận niệu quản.
- Điều trị teo đường mật. 
- Điều trị trào ngược dạ dày thực quản, cắt lách… 
- Điều trị một số bệnh về lồng ngực: cắt thùy phổi, lấy các khối u trung thất…
- Phẫu thuật tiêu hóa, sản phụ khoa, điều trị ung thư, tim mạch…
Lợi ích của phẫu thuật robot:
- Thời gian nằm viện ngắn hơn. 
- Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân ít bị đau hơn. 
- Ít nguy hiểm vì ít nhiễm 
trùng hơn. 
- Ít mất máu nên cũng không cần phải truyền máu. 
- Đường mổ nhỏ mang lại tính thẩm mỹ cao.
- Quá trình hồi phục các hoạt động thường ngày nhanh hơn.

Do có khả năng kết nối với máy tính nên điều rất quan trọng là phẫu thuật nội soi robot sẽ giúp thực hiện khả năng phẫu thuật từ xa (telesurgery), khi phẫu thuật viên từ khoảng cách rất xa vẫn có thể phẫu thuật được cho bệnh nhân. Điều này mở ra những khả năng ứng dụng lớn trong tương lai như trong các thảm họa thiên tai, chiến tranh, phẫu thuật cho bệnh nhân ở các hải đảo hay các khu vực địa lý xa xôi, thậm chí trên tàu thủy, vũ trụ… 

PGS-TS Nguyễn Trường Sơn  - Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy - chia sẻ: “Với sự phát triển vượt bậc của khoa học, đặc biệt là khoa học công nghệ trong lĩnh vực y tế, phẫu thuật nội soi bằng robot được xem là một xu hướng phát triển tất yếu. Có thể nói, phẫu thuật robot sẽ giúp nâng cao chất lượng khám chữa bệnh; xây dựng mô hình phát triển ứng dụng kỹ thuật cao trong ngành y tế Việt Nam, cứu sống được nhiều trường hợp bệnh nhân mắc các bệnh cần được phẫu thuật phức tạp; tạo cơ hội để bệnh nhân Việt Nam được hưởng những tiến bộ khoa học hiện đại nhất trong chăm sóc y tế và góp phần khẳng định vị thế của y học Việt Nam trên trường quốc tế”.

Phúc Miên