Phân cấp, phân quyền mạnh hơn để sớm giải ngân vốn đầu tư công

Tại Diễn đàn kinh tế Việt Nam 2024 phiên thứ ba với chủ đề “Tháo điểm nghẽn giải ngân đầu tư công” do Báo Người Lao Động tổ chức sáng 15/8, các chuyên gia cho rằng, để sớm giải ngân vốn đầu tư công, cần đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong giải quyết thủ tục, giải phóng mặt bằng.

Công trường thi công nút giao Nguyễn Văn Linh - Nguyễn Hữu Thọ (quận 7, TPHCM) có tổng vốn đầu tư công hơn 830 tỉ đồng - Ảnh: Vũ Quyền

Ông Nguyễn Văn Dũng - Phó chủ tịch UBND TPHCM - cho biết, năm nay, TPHCM được Chính phủ giao vốn đầu tư công hơn 79.200 tỉ đồng. Ngay từ đầu năm, UBND thành phố đã phân bổ số vốn này đến cấp quận huyện, sở ngành, các chủ đầu tư dự án. Đến nay, tổng số vốn đã giải ngân là 12.392 tỉ đồng, đạt 15,6% tổng vốn được giao. Tỉ lệ giải ngân này thấp hơn so với tỉ lệ trung bình của cả nước, thấp hơn chỉ tiêu 30% mà UBND TPHCM đã đặt ra. Từ đây đến hết năm 2024, tỉ lệ giải ngân phải đạt 95%.

Tiến sĩ Nguyễn Quốc Việt - Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách, Đại học Quốc gia Hà Nội - cho rằng, cần tập trung tháo gỡ mọi khía cạnh thủ tục, tháo gỡ những điểm nghẽn ở các nguồn vốn kết hợp, vốn ODA, đẩy nhanh khâu giải phóng mặt bằng trong các dự án công. Đồng thời, đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa các tầng nấc trung gian trong quá trình giải quyết các thủ tục.

Ông nói: “Phải giảm bớt các thủ tục. Có những thủ tục mà do muốn an toàn, chủ đầu tư phải xin ý kiến các sở, ngành, đơn vị nhưng nội dung lại không liên quan gì đến các nơi này. Theo tôi, chỉ cần xin ý kiến đơn vị nào thực sự cần thiết, đúng nội dung, có quy định thời gian phản hồi cụ thể”. Ông cũng đề nghị cải tiến công tác quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch giao thông, có phương án chủ động về vật liệu xây dựng.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Đầu tư tài chính nhà nước TPHCM - cho rằng, những điểm nghẽn cần tháo gỡ là quy hoạch, phê duyệt, đấu thầu và cách thức vận hành, phối hợp giữa các cơ quan chức năng với chủ đầu tư. “Cần phân cấp, phân quyền rõ ràng để giải quyết vấn đề này hiệu quả, đồng thời mạnh dạn vận dụng Nghị quyết 98” - ông nói. Theo ông, các dự án đầu tư công hiện nay đều do các cơ quan, đơn vị thuộc nhà nước thực hiện. Ông kiến nghị cần mạnh dạn thay đổi cách tiếp cận, cần xã hội hóa các dự án đầu tư công, mạnh dạn giao tư nhân làm.

Ông Lê Bách Cương - Chi cục trưởng Chi cục Quản lý đầu tư xây dựng phụ trách phía Nam, thuộc Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Giao thông Vận tải) - thông tin, tính đến tháng 7/2024, ngành giao thông vận tải đã giải ngân hơn 30.000 tỉ đồng, đạt khoảng 50% kế hoạch của năm, tập trung vào các dự án cao tốc Bắc - Nam. Trong giai đoạn 2021-2025, Chính phủ đã đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông với mục tiêu đến năm 2025, cả nước sẽ đạt khoảng 3.000km đường cao tốc.

Theo ông Lê Bách Cương, giải phóng mặt bằng là khâu khó khăn nhất trong quá trình thực hiện các dự án công. Do vậy, ngay từ khi bắt tay triển khai, Bộ Giao thông Vận tải đã tham mưu để Thủ tướng Chính phủ thành lập các ban chỉ đạo, họp hằng tháng, tổng hợp khó khăn, vướng mắc để các cấp thẩm quyền, địa phương phối hợp giải quyết, như vận động người dân sớm bàn giao mặt bằng, đẩy nhanh việc khai thác các mỏ vật liệu, kiểm điểm trách nhiệm người đứng đầu.

Ông Vũ Xuân Nguyên - Trưởng phòng Kế hoạch, Ban Quản lý đường sắt đô thị TPHCM - cho biết, qua dự án metro 1, ban quản lý nhận thấy nếu giải quyết ngay từ đầu công tác giải phóng mặt bằng thì sẽ giúp tránh phát sinh chi phí. Đối với một dự án cụ thể, cần ưu tiên phối hợp với các sở ban ngành, địa phương xác định vị trí nào có khả năng kéo dài việc giải phóng mặt bằng để giải quyết dứt điểm. Tiếp theo, cần chủ động nguồn vốn để giảm sự phụ thuộc. Riêng đối với dự án có sử dụng vốn ODA, phải đàm phán chặt chẽ từ khâu hợp đồng, quy định rõ về nghĩa vụ các chủ thể tham gia dự án.

Tú Ngân