Phải sớm có tiêu chuẩn dinh dưỡng với bữa ăn học đường

Ông Nguyễn Thanh Đề - Vụ trưởng Vụ Giáo dục thể chất - đề xuất Bộ Y tế phải sớm ban hành tiêu chuẩn dinh dưỡng với bữa ăn học đường

3 gánh nặng dinh dưỡng của trẻ em Việt Nam

Ngày 12/10, tại Hội thảo quốc tế dinh dưỡng người Việt với chủ đề Dinh dưỡng học đường, PGS.TS. Trần Thanh Dương - Viện trưởng Viện Dinh dưỡng (Bộ Y tế) - cho biết, trẻ em Việt Nam đang phải đối mặt với 3 gánh nặng về dinh dưỡng là: suy dinh dưỡng thể thiếu (đặc biệt là suy dinh dưỡng thể thấp còi); thừa cân béo phì và thiếu vi chất dinh dưỡng.

Theo số liệu điều tra toàn quốc năm 2023, tỉ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi của Việt Nam là 18,2% (thuộc nhóm các quốc gia có tỉ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi trẻ em ở dưới mức 20%, là mức trung bình theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới). Tuy nhiên, tỉ lệ này vẫn còn cao ở vùng trung du và miền núi phía Bắc (24,8%) và Tây Nguyên (25,9%).

Bên cạnh đó, có sự gia tăng tỉ lệ thừa cân, béo phì ở tất cả các đối tượng, trong đó phải kể đến là thừa cân, béo phì ở trẻ 5-19 tuổi gia tăng từ 8,5% năm 2010 lên đến 19,0% vào năm 2020. Tức, con số này đã tăng gấp hơn 2 lần sau 10 năm​.

Để giải quyết tình trạng này, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Chiến lược Quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2021-2030, với những mục tiêu cụ thể nhằm cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho toàn dân, đặc biệt là nhóm trẻ em và thanh thiếu niên tuổi học đường. Chiến lược đề ra mục tiêu: giảm tỉ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi xuống dưới 15% vào năm 2030; kiểm soát tỉ lệ thừa cân béo phì ở trẻ em, đặc biệt là ở khu vực thành thị, với mục tiêu giữ tỉ lệ này ở mức dưới 19% cho trẻ từ 5-18 tuổi vào năm 2030...

Bên cạnh đó, giáo dục dinh dưỡng trong nhà trường sẽ được tăng cường, với mục tiêu 60% trường học ở khu vực thành thị và 40% ở khu vực nông thôn sẽ tổ chức bữa ăn học đường xây dựng thực đơn đáp ứng nhu cầu theo khuyến nghị vào năm 2025 và phấn đấu đạt tương ứng 90% và 80% vào năm 2030.

Tuy nhiên, PGS.TS Trần Thanh Dương cũng cho rằng, còn nhiều rào cản để thực hiện các mục tiêu về dinh dưỡng học đường khi còn thiếu thốn, khó khăn từ cơ sở vật chất, nhân lực, mức thu. Bên cạnh đó, chưa có luật và chính sách về dinh dưỡng học đường để có thể có hành lang vững chắc cho các hoạt động.

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Thanh Đề - Vụ trưởng Vụ Giáo dục Thể chất, Bộ Giáo dục và Đào tạo - cho hay, trước thực trạng dinh dưỡng của trẻ em Việt Nam, từ năm 2020, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thực hiện thí điểm mô hình bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý kết hợp tăng cường hoạt động thể lực cho trẻ em, học sinh, sinh viên Việt Nam.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, sau gần 1 năm triển khai, mô hình đã có hiệu quả tích cực đối với sự phát triển chiều cao, cân nặng của trẻ, đồng thời góp phần nâng cao kiến thức về dinh dưỡng hợp lý và tăng cường thể lực cho cả ba đối tượng: học sinh, nhà trường và phụ huynh.

Bí kíp khiến người Nhật tăng trưởng chiều cao ngoạn mục sau 50 năm

Chủ tịch Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản chia sẻ kinh nghiệm thành công trong việc nâng cao tầm vóc của người dân Nhật Bản

Từ những thực tế trên, PGS.TS Nguyễn Thanh Đề nhận định, các chương trình về dinh dưỡng học đường mang lại hiệu quả thiết thực nhưng chưa được thực hiện lâu dài, bền vững và đồng bộ trên cả nước. Dinh dưỡng và vận động là 2 yếu tố có mối quan hệ hữu cơ không thể tách rời trong việc phát triển tầm lóc, thể lực, trí lực của học sinh Việt Nam.

“Vấn đề dinh dưỡng học đường đã được quan tâm, nhưng chưa có các luật định, chính sách quy định cụ thể như một số quốc gia phát triển trên thế giới. Do đó, việc tổ chức, quản lý và giám sát bữa ăn học đường cũng như công tác chăm sóc dinh dưỡng học đường còn nhiều hạn chế” - ông nói.

Do đó, ông Nguyễn Thanh Đề đề xuất Bộ Y tế sớm ban hành tiêu chuẩn dinh dưỡng đối với bữa ăn học đường. Bên cạnh đó, Bộ Y tế cần tham mưu, xây dựng Luật Phòng bệnh với các chương, mục, khoản quy định về dinh dưỡng học đường. Đây là cơ sở để các cơ quan quản lý nhà nước, các địa phương và các cơ sở giáo dục chuẩn bị các điều kiện và tuân thủ các quy định về dinh dưỡng học đường.

Chia sẻ kinh nghiệm quốc tế về vấn đề này, GS. Nakamura Teiji - Chủ tịch Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản - cho hay, Nhật Bản là quốc gia đã thành công khi xây dựng chương trình bữa ăn học đường, từ đó cải thiện tầm vóc của người dân một cách "ngoạn mục" sau 50 năm.

Theo đó, năm 1954, Nhật Bản đã ban hành Luật Bữa trưa học đường. Năm 2005, chính phủ Nhật Bản đã ban hành "Luật cơ bản về giáo dục thực phẩm và dinh dưỡng". Như vậy, luật về dinh dưỡng học đường ở Nhật Bản đã ra đời từ sớm và có sự thay đổi theo từng giai đoạn, để phù hợp với tình hình thực tế về tình trạng dinh dưỡng, kinh tế và xã hội.

Theo kết quả khảo sát mới nhất của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản, công bố vào năm 2023, chiều cao trung bình của nam là 1m72, nữ là 1m58. Cách đây 50 năm, các con số này lần lượt chỉ là 1m50 và 1m49. Hiện tại, chiều cao trung bình của người Nhật đứng hàng đầu thế giới.

Huyền Anh