Phải quyết tâm tăng giá điện để thu hút đầu tư năng lượng xanh

Ông Nguyễn Xuân Thành lưu ý tới vấn đề phát triển năng lượng tái tạo

Tiếp tục chương trình của Diễn đàn kinh tế - xã hội, chiều 19/9, phiên họp tổng thế tiếp tục mang đến nhiều góc nhìn để tăng trưởng nền kinh tế Việt Nam.

Ông Nguyễn Xuân Thành - Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright (Đại học Fulbright Việt Nam) cho hay, ba động lực tăng trưởng hiện nay của nền kinh tế Việt Nam là tiêu dùng nội địa, đầu tư và xuất khẩu hiện đều không theo hướng chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn. Nếu tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng với ba động lực truyền thống này mà không có chính sách mang tính khuyến khích để thay đổi hành vi trong tiêu dùng, đầu tư và sản xuất kinh doanh thì chắc chắn các mục tiêu về chuyển đổi xanh sẽ không đạt được.

Ông cũng phản bác lại quan điểm cho rằng đầu tư cho chuyển đổi xanh sẽ làm tăng các chi phí, không phù hợp với giai đoạn kinh tế đang gặp khó khăn. Ngược lại, chuyển đổi xanh là một xu hướng mà nếu không chủ động nắm bắt thì nền kinh tế sẽ rơi vào thế thụ động, không có lộ trình sẽ giảm giảm tăng trưởng đáng kể.

Theo ông, trước hết đẩy mạnh đầu tư công bằng cách chú trọng hiệu quả, ưu tiên cho các cơ sở hạ tầng phục vụ chuyển đổi xanh, phát triển bền vững. Việc thúc đẩy kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn nên tập trung vào các ngành gồm: sản xuất hàng tiêu dùng nhanh và bao bì (với trọng tâm chính sách là tái chế); dịch vụ vận tải và logistics (với trọng tâm chính sách là công nghệ thông minh); xử lý chất thải (với trọng tâm chính sách là chuyển đổi từ xử lý rác thải sang tạo năng lượng từ rác); kinh tế nước (xác định đúng giá nước, tránh khai thác lãng phí).

Vị chuyên gia đặc biệt lưu ý tới vấn đề năng lượng trong chuyển đổi xanh, cần ưu tiên chính sách hàng đầu là tính đúng, tính đủ giá điện, thúc đẩy nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng. Ông đề xuất không dành các chính sách ưu đãi với các ngành kinh tế thâm dụng năng lượng, điện năng. Song song với đó, ứng dụng các giải pháp kỹ thuật để thúc đẩy sử dụng điện hiệu quả, tiết kiệm.

Việc đầu tư vào năng lượng tái tạo đang trở thành xu hướng toàn cầu. Muốn phát triển, ông Nguyễn Xuân Thành cho hay, phải có hệ thống chuyển tải điện thông minh, linh hoạt. “Chúng ta băn khoăn làm sao tiết kiệm tối đa trong đầu tư chuyển tải năng lượng. Nhưng nếu như quá tiết kiệm thì ngay cả chưa nói tới năng lượng tái tạo, chỉ riêng năng lượng truyền thống đã xảy ra mất cân đối về điện giữa các vùng miền, tạo ra khủng hoảng dù trong ngắn hạn”, ông nói.

Để phát triển hiệu quả năng lượng tái tạo, chuyên gia của Đại học Fulbright Việt Nam nêu phải có khung pháp lý vững chắc trong đấu thầu, thu hút nhà đầu tư. Đặc biệt, một lần nữa, ông nhấn mạnh cần có quyết tâm cao hơn trong việc điều chỉnh giá điện.

“Đương nhiên bao giờ tăng giá điện cũng gặp phải phản ánh tiêu cực nhưng chúng ta không thể nào chuyển đổi xanh, phát triển năng lượng tái tạo mà không có quyết tâm thực thi lộ trình tăng gia điện ở mức đủ hấp dẫn để thu hút đầu tư”, ông Nguyễn Xuân Thành nói.

Trước đó, tại phiên thảo luận sáng 19/9, phó giáo sư, tiến sĩ Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam cũng khuyến nghị chuyển giá điện sang giá thị trường. Bởi theo ông, nếu Nhà nước cứ "ôm mãi", thì không giải tỏa được nguồn lực. Ông nêu lại bài học khi chuyển giá lương thực theo giá thị trường đã tạo ra được sự đột phá trong phát triển kinh tế. 

M.Quang