Phải là mứt má làm mới ngon

Năm nào cũng vậy, cứ đầu tháng Chạp là chị Ba gọi điện thoại về cho gia đình nhiều hơn. Từ ngày có điện thoại thông minh, 2 má con chị tha hồ trò chuyện trên trời dưới biển, nhiều lúc bà Năm còn bật cả camera để khoe con gái cảnh làm đồng hoặc gian bếp.

Năm nay chị Ba bảo sẽ cố gắng thu xếp để về quê sớm. Thời buổi kinh tế khó khăn, đơn hàng của khách đặt ít nên mùa làm hàng tết mà chị Ba vẫn rất thong thả. Đã vậy lại được chồng ủng hộ việc về quê vui tết sớm cùng má.

Mứt dừa là món quê dân dã thân thuộc với nhiều gia đình (ảnh minh họa: Trần Huyền Trang)

Chị Ba thích mứt dừa, món mà hầu như tết quê nhà nào cũng có. “Nhưng phải là thứ mứt má làm mới ngon”, chị huyên thuyên với má qua cuộc gọi video call.

Mứt dừa là món rất dễ làm, ai cũng có thể tự sên được. Nhưng để có được những sợi mứt dừa thật ngon thì phải biết chọn đúng loại dừa để làm mứt. Thường thì má chị Ba sẽ chọn dừa bánh tẻ, không quá già hoặc quá non. Má thường nhìn trái dừa sau khi lột vỏ, xem lớp vỏ lụa có màu nâu nhạt và cùi dừa có màu trắng hay không. Để chắc ăn hơn má thường lấy móng tay bấm thử vào cùi dừa. Nếu có độ giòn thì dừa ngon, thích hợp để làm mứt bởi nó sẽ không bị dai hay cứng khi ra thành phẩm.

Dừa sau khi bào, xắt sợi hoặc xắt miếng theo sở thích, má chị cho vào cái thau lớn, đổ nước ấm xả sạch 2-3 lần. Bà nói cách làm này sẽ giúp loại bỏ bớt tinh dầu dừa để miếng mứt thơm ngon hơn. Sau đó, bà mang dừa đi ướp với đường cát trắng theo tỉ lệ 1kg dừa khoảng 500g đường, trong khoảng 2 tiếng.

Để miếng mứt dừa màu trắng, chỉ cần đem dừa đã ướp lên bếp sên. Muốn mứt dừa có thêm các màu xanh, đỏ, vàng, tím… bà thường cho thêm nước màu tự nhiên làm từ lá dứa, gấc, bí đỏ hoặc lá cẩm. Năm nay, chị Ba gợi ý bà thay màu đỏ trái gấc bằng màu đỏ trái thanh long để “lần đầu tiên, trái thanh long có trong miếng mứt dừa của bà Năm”.

Tết thêm tươi vui với những sợi mứt dừa màu đỏ, màu hồng (ảnh minh họa: Trần Huyền Trang)

Sực nhớ món mứt mới học được từ một lần lướt TikTok, chị Ba nhắc má để dành những trái đu đủ ngon ngon, chị sẽ làm mứt đu đủ đãi cả nhà ăn, đảm bảo rất lạ. Má nghe con gái khoe tay nghề thì rất tò mò muốn hỏi thêm, nhưng một sự cố rớt mạng khiến cho cuộc chuyện trò bị ngắt quãng.

Bà Năm thường làm mứt cho con cái và đãi khách vào mỗi dịp tết. Không chỉ mứt dừa, bà còn làm nhiều loại mứt khác như mứt mãng cầu, mứt chuối, mứt gừng. Có năm bà còn làm cả mấy loại bánh in, bánh phục linh, mang ra hong nắng rồi bỏ trong hủ keo, ai đến nhà cũng tấm tắc khen.

Bà Năm làm bánh mứt nhiều chủ yếu dành cho con cháu hoặc mang ra đãi khách khứa khi họ đến nhà, chứ Bà Năm già rồi, lại đơn chiếc từ ngày ông mất, ăn uống có là bao.

Bánh mứt cổ truyền giúp con cháu nhớ nếp nhà (ảnh minh họa: Trần Huyền Trang)

Bà Năm bảo, làm bánh mứt tại nhà không chỉ vui, tiết kiệm, lại an toàn vệ sinh thực phẩm, mà còn là giữ thói quen, phong tục và truyền thống. Miếng bánh miếng mứt dù nhỏ nhưng cũng góp phần trong câu chuyện đầu xuân cùng chén trà. Miếng bánh miếng mứt để dâng cúng ông bà và giúp con cháu nhớ nếp cũ của tổ tiên.

Chị Ba sống ở thành phố, bánh mứt các loại hầu như không thiếu thứ gì. Nhưng chị vẫn thích được ăn bánh mứt bà Năm làm. Có khi đó là vị, là hương, là những nhớ thương một thời gian khó. Có khi đó là một niềm vui nho nhỏ mà chị Ba hiểu mình phải giữ để con cháu trong nhà biết đến và tự hào.

Năm nay đám trẻ thành phố nghỉ học dài ngày, chị sẽ đưa 2 con về quê sớm. Các bé sẽ cùng với chị phụ bà Năm làm bánh và mứt tết. Chị sẽ chỉ cho các con các công đoạn, bí quyết để làm ra chiếc bánh thơm, những sợi mứt ngon. Chị sẽ cùng má đưa con, đưa cháu đi tảo mộ cuối năm để chúng biết rõ hơn lễ nghĩa, cội nguồn.

Xuyên Phước Cơ