Oscar và tiếng nói mới của người châu Á

Hành trình rực rỡ của người châu Á tại Oscar

Nomadland đạt hơn 150 giải thưởng trước khi đến Oscar và gặt hát được 3 giải quan trọng: Phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất và Nữ chính xuất sắc nhất. Cùng với Nomadland, đạo diễn gốc Hoa, Chloé Zhao, cũng ghi tên mình vào lịch sử, trở thành nữ đạo diễn gốc Á đầu tiên được Oscar vinh danh. 

Sự kiện khiến nhiều tờ báo lớn của Mỹ phải bày tỏ quan điểm, sự ngạc nhiên lẫn ngưỡng mộ. Đặt trong hoàn cảnh người châu Á đang chịu sự kỳ thị, đối xử bạo lực tại Mỹ, màn vinh danh nghệ sĩ gốc Á tại Oscar gần như mồi thêm ngọn lửa giận dữ trong một số cộng đồng người da trắng. Nhưng điều này cũng minh chứng cho sự công bằng của các thành viên Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ, rằng họ ghi nhận năng lực của nghệ sĩ, không phân biệt sắc tộc.

Đạo diễn Chloé Zhao lập nên kỳ tích tại Oscar 2021. Trong danh sách đề cử, đạo diễn gốc Hàn Lee Isaac Chung của Minari cũng nhận được nhiều lời ngợi khen.

Chloé Zhao mang đến một câu chuyện không về văn hoá phương Đông mà chọn lát cắt số phận về một người phụ nữ 60 tuổi (Frances McDormand thủ vai), người đi du lịch qua miền Tây nước Mỹ sau khi chồng mất.

Nữ đạo diễn nói với CNN, bộ phim là “một cuộc hành trình điên rồ, chỉ có một lần trong đời”. Phim phản ánh câu chuyện đậm tính nữ của Chloé Zhao, từ việc chọn diễn viên, đưa góc nhìn về một người vợ chọn phiêu bạt sau khi mất đi người thân yêu – hành trình cô độc, chơ vơ cho đến cách thể hiện nhẹ nhàng, từ tốn... 

Nữ đạo diễn Chloé Zhao trên sân khấu Oscar nhận cúp vàng.

Trong một lần phỏng vấn, Chloé Zhao nói hành trình của người phụ nữ trên phim phần nào đó giống con đường cô đang đi. Đôi lúc cô thấy “thời điểm đen tối của tâm hồn” nhưng điện ảnh cho cô những trải nghiệm thú vị vì được gặp gỡ nhiều người, trải nghiệm phong cảnh mà không phải chịu áp lực.

Nomadland bắt đầu quay vào tháng 9/2018 ở Dakota. Đoàn phim gồm 36 người đã đi qua Nebraska, Nevada, California và Arizona trong hơn 6 tháng. Reuters nhận xét phần thể hiện của McDormand trên phim nhẹ nhàng, không cầu kỳ ước lệ của một diễn viên.

Diễn viên gạo cội Hàn Quốc Yuh-jung Youn tại thảm đỏ Oscar 2021.

Tại Oscar lần thứ 93, màn vinh danh nữ diễn viên 73 tuổi của Hàn Yuh-jung Youn cũng nhận được sự chú ý. Bà là nữ diễn viên Hàn Quốc đầu tiên thắng giải Oscar cho Nữ phụ xuất sắc nhất với phần thể hiện trong Minari của đạo diễn gốc Hàn – Lee Isaac Chung.

Trên sân khấu, Yuh-jung Youn không tin bà có tên tại giải thưởng Oscar cũng không tin mình thắng giải vì 4 ứng viên còn lại đều xuất sắc. Sự “không thể tin” của Yuh-jung Youn cũng là suy nghĩ của nhiều người vì Oscar lâu nay vốn vẫn dành sự ưu ái cho diễn viên da trắng. Tuy nhiên, với mùa Oscar 2021, khi sản phẩm của nghệ sĩ châu Á có trọng lượng, chất lượng hơn thì một tượng vàng dành cho họ là hoàn toàn xứng đáng.

Trước đó, nam diễn viên Steven Yeun của Minari cũng trở thành diễn viên Hàn Quốc đầu tiên hay diễn viên gốc Á đầu tiên được đề cử ở hạng mục Nam chính xuất sắc nhất. Kết quả của Oscar 2021 chứng tỏ một cuộc chơi đa dạng hơn đã được khơi màn tại Hollywood – nơi từng hứng chịu làn sóng chỉ trích vì không công bằng, phân biệt sắc tộc.

Tiếng nói buộc Hollywood phải lắng nghe

Sự thay đổi của Oscar một phần đến từ những phản ứng bấy lâu của dư luận về một #OscarSoWhite (Oscar chỉ dành cho người da trắng) sau nhiều năm. Tuy nhiên, không thể phủ nhận tiếng nói của người châu Á thông qua những bộ phim đã càng ngày được khuếch đại, có chất lượng và buộc Hollywood phải công nhận.

Mọi người vẫn còn nhớ cơn địa chấn mang tên Parasite tại Oscar 2020 dành cho điện ảnh Hàn Quốc, và đại diện là đạo diễn Bong Joon Ho. Bộ phim đậm chất Hàn Quốc, do một ê-kíp toàn người Hàn thực hiện đã thắng Phim hay nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, Phim quốc tế hay nhất và Kịch bản gốc xuất sắc nhất. Bộ phim khiến thế giới phải kinh ngạc và dành sự ngưỡng mộ cho các nhà làm phim châu Á.

Trailer phim Parasite:

Đối với Hollywood, từ lâu, đây luôn được cho là nơi chốn khắc nghiệt nhất cho những tài năng đến từ châu Á muốn định danh. Từng có nhiều bộ phim, người châu Á được phác họa không chân dung, không câu chuyện, họ xuất hiện như những chiếc bóng lướt qua. Rush Hour 2 (2001) bộ phim làm về những phụ nữ châu Á hành nghề gái mại dâm hay Full Metal Jacket (1987) là 2 phim mình chứng cho cách các nhà làm phim Mỹ nhìn về người châu Á.

Nữ diễn viên người Mỹ gốc Đài Loan, Camille Chen, cho biết trong những dự án đầu tay tại Hollywood, cô không có lựa chọn nào khác ngoài đóng vai gái mại dâm. Một phụ nữ khác nói với CNN, cô cũng phải vào vai “như gái điếm”.

Trailer phim Minari:

Tuy nhiên, khi điện ảnh châu Á phát triển, phụ nữ châu Á dần có tiếng nói thì hình ảnh của họ trên phim cũng được thay đổi. Sau khi được đảm nhận vai trò biên kịch cho Crazy Rich Asians năm 2018, Adele Lim đã giúp “gia cố” các nhân vật phụ nữ châu Á. Cụ thể, Adele Lim đã cho nhân vật nữ có nhiều quyền quản lý, quyết định hơn và giúp diễn viên tạo thiện cảm hơn với khán giả.

Tiếp nối thành công của Crazy Rich Asians, bộ phim năm 2019 của nữ đạo diễn Lulu Wang, The Farewell, tiếp tục được chú ý. Phim kể câu chuyện về một phụ nữ Trung Quốc với những mối thân tình với gia đình. Các nhân vật trên phim đa phần có tính cách phức tạp, độ sâu tâm trạng. The Farewell đưa ra câu chuyện gia đình gần gũi với khán giả.

Đạo diễn Lulu Wang và hình ảnh trong phim The Farewell.

Điện ảnh châu Á và nghệ sĩ đến từ châu Á được xem như ngôi sao đang lên tại Hollywood. Đơn cử, với Chloé Zhao, sau thành công của Nomadland, theo CNN, nữ đạo diễn sẽ thực hiện một bộ phim siêu anh hùng của Marvel - The Eternals - vào cuối năm 2021.

Phim có sự tham gia của một số diễn viên gốc Á như Gemma Chan, Don Lee, Kumail Nanjiani. CNN cho biết Chloé Zhao sẽ đưa vào phim siêu anh hùng cách mà cô đã làm với những bộ phim độc lập của mình. “Nữ đạo diễn đưa cách tiếp cận nhân văn từ phim độc lập vào phim có kinh phí lớn như The Eternals, thậm chí, cô sẽ sử dụng cùng một hệ thống máy quay đã dùng thực hiện Nomadland”, CNN viết. 

Minh Tú