'Oscar' và câu chuyện mặc định về doanh thu

Phim xuất sắc nhất (Academy Award for Best Picture) là hạng mục quan trọng nhất trong hệ thống giải Oscar. Để chọn ra được cái tên xứng đáng nhất, tất cả thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh (Academy of Motion Picture Arts and Sciences, AMPAS) đều phải bỏ phiếu bầu. Do vậy, trong nhiều năm trao giải, hầu hết giải Oscar cho phim xuất sắc nhất đều được dành cho những phim có nội dung, thông điệp rõ ràng mà giới chuyên môn hay gọi phim thuần... hàn lâm.

Lựa chọn từ AMPAS trái ngược với thị hiếu của khán giả dẫn đến việc hiếm thấy phim đoạt được giải Oscar xuất hiện trong danh sách các phim đạt doanh thu cao nhất mọi thời đại. Nhưng những bộ phim sau chứng minh điều ngược lại, vẫn có thời điểm sự lựa chọn của hội đồng chuyên môn trùng với thị hiếu khán giả.

1. Titanic (1997) - 2,186 tỷ USD

Cho đến thời điểm hiện tại, sau hơn 20 năm ra mắt, Titanic của đạo diễn James Cameron vẫn chiếm vị trí 11/15 top phim đạt doanh thu cao nhất mọi thời đại của Hollywood. Ra mắt vào năm 1997 nhưng cho đến nay, Titanic giữ vững danh hiệu phim có doanh thu cao nhất đạt được giải Phim xuất sắc nhất Oscar. Bên cạnh đó, hai diễn viên chính Leonardo DiCaprio và Kate Winslet đều trở thành ngôi sao nổi tiếng hàng đầu của Hollywood sau bộ phim này. My heart will go on – ca khúc nhạc phim chính cũng được yêu thích nhanh chóng sau đó.

Cặp đôi Leonardo DiCaprio và Kate Winslet đều trở thành ngôi sao nổi tiếng sau Titanic

Titanic lấy cảm hứng từ vụ đắm tàu Titanic xảy ra vào năm 1912. Vào thời điểm thực hiện bộ phim cho đến khi ra mắt, Titanic là phim có kinh phí đầu tư lớn nhất, lên đến 200 triệu USD. Trong 14 đề cử tại Oscar 1997, Titanic nhận được 11 giải thưởng trong đó có hạng mục quan trọng như Đạo diễn xuất sắc nhất và Phim xuất sắc nhất.

Đến ngày 4/4/2012, phiên bản 3D của bộ phim được phát hành nhằm kỷ niệm 100 năm vụ đắm tàu. Titanic 3D tiếp tục mang về thêm 343,6 triệu USD trên toàn cầu, đưa doanh thu trên toàn thế giới của Titanic cán mốc 2,18 tỷ USD.

2. The Lord of the Rings: The Return of the King - Chúa tể của những chiếc nhẫn: Sự trở lại của nhà vua (2003) – 1,1 tỷ USD

Say kỷ lục của Titanic, năm 2003, Chúa tể của những chiếc nhẫn: Sự trở lại của nhà vua lập kỷ lục khi giành được 11/11 đề cử tại Oscar 2003. Đây cũng là lần đầu tiên và duy nhất một bộ phim giả tưởng được xướng tên tại hạng mục Phim xuất sắc nhất của Oscar.  Chúa tể của những chiếc nhẫn: Sự trở lại của nhà vua trở thành phim có doanh thu cao nhất năm 2003 và là phim đoạt Oscar có doanh thu cao thứ hai toàn cầu, sau Titanic.

Chúa tể của những chiếc nhẫn: Sự trở lại của nhà vua là bộ phim gây ấn tượng mạnh trong 2003

Với kinh phí thực hiện 94 triệu USD nhưng thu về hơn 1,1 tỷ, Chúa tể của những chiếc nhẫn: Sự trở lại của nhà vua là phim thành công nhất của hãng phim New Line Cinema cho đến khi Harry Potter và bảo bối tử thần phần 2 ra đời.

3. Ben-Hur (1959) - 847 triệu USD

Ben-Hur là phim sử thi của Mỹ được sản xuất năm 1959 bởi đạo diễn William Wyler. Trong lịch sử làm phim thời bấy giờ, Ben-Hur là bộ phim tốn kém nhất cho đến khi Titanic xuất hiện. Ben-Hur đoạt nhiều kỷ lục, trong đó, việc chiếm 11 giải Oscar bao gồm giải Oscar cho Phim xuất sắc nhất là một thành tích ấn tượng. 

Ben-Huk để lại ấn tượng mạnh với nhiều cảnh quay mạo hiểm

Ben-Hur được chuyển thể từ tiểu thuyết Ben-Hur: A tale of the christ năm 1880 của nhà văn Lew Wallace. Cho đến hiện tại, cuộc đua xe chariot (xe 2 bánh không mui do ngựa kéo) dài 9 phút trong phim, đã trở thành một trong các cảnh nổi tiếng nhất của điện ảnh.

4. Forrest Gump - Cuộc đời Forrest Gump (1994) – 677 triệu USD

Forrest Gump - Cuộc đời Forrest Gump đạt 4 giải Oscar 1994, trong đó đáng chú ý là giải Phim xuất sắc nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất và Nam diễn viên chính xuất sắc nhất dành cho Tom Hanks. Đây là lần thứ 2 liên tiếp nam diễn viên đoạt giải Oscar ở hạng mục Nam diễn viên chính xuất sắc.

Gương mặt ngây ngô của Tom Hanks trong phim

Forrest Gump được chuyển thể từ một tác phẩm văn học cùng tên của Winston Groom. Với câu chuyện một chàng trai có chỉ số IQ 75 ngây ngô kể về những thời đoạn nhiều biến động trong lịch sử nước Mỹ, Forrest Gump tạo được cảm giác dễ chịu cho người xem khi nhìn lại lịch sử nhưng vẫn tồn tại nụ cười từ sự ngây thơ của nhân vật nam chính.   

5. Gladiator - Võ sĩ giác đấu (2000) - 457,6 triệu USD

Sự lên ngôi của Gladiator - Võ sĩ giác đấu tại Oscar 2000 là bất ngờ lớn, vì đó là lần đầu tiên, một bộ phim sử thi cổ trang được vinh danh tại Oscar. Điều đặt biệt, Gladiator thu về 457,6 triệu USD trên toàn cầu – một doanh thu cao cho thể loại phim này.

Võ sĩ giác đấu Maximus

Võ sĩ giác đấu phát hành năm 2000 do đạo diễn Ridley Scott chỉ đạo thực hiện. Ngay khi ra mắt, Võ sĩ giác đấu nhận về những đánh giá cao của giới phê bình và khán giả vì tính nhân văn và độ thu hút từ diễn xuất của chàng võ sĩ Maximus. Vai diễn do Russell Crowe, nam diễn viên người Úc đảm nhận. Sau Gladiator, Russell Crowe đã bất ngờ trở thành tài tử điện ảnh nổi tiếng thế giới.

6. Dances with Wolves - Khiêu vũ với bầy sói (1990) - 424 triệu USD

Dances with Wolves được phát hành năm 1990 dựa theo tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Michael Blake. Dances with Wolves là câu chuyện tình yêu đẹp giữa viên trung úy John Dunbar có nhiệm vụ canh gác nơi biên giới và một cô gái xinh đẹp thuộc bộ lạc Lakota.

Nam diễn viên Kevin Costner để lại ấn tượng sau Dances with Wolves

Dances with Wolves thu về 424 triệu USD với kinh phí sản xuất chỉ vỏn vẹn 22 triệu USD. Đây là một doanh thu ấn tượng trong lịch sử Hollywood. Đồng thời, tại lễ trao giải Oscar 1990, Dances with Wolves đoạt 7 giải Oscar trong đó có giải: Phim hay nhất và Đạo diễn xuất sắc nhất dành cho Kevin Costner.

Ngoài ra, những bộ phim đạt doanh thu “khủng” cũng xuất hiện ở Oscar nhưng được vinh danh ở hạng mục khác. Frozen - phim có doanh thu cao nhất toàn cầu trong năm 2013, đạt giải Oscar cho Phim hoạt hình xuất sắc nhất và Let It Go cũng đoạt Oscar cho Bài hát trong phim hay nhất.

The Exorcist là bộ phim đầu tiên thể loại kinh dị được đề cử Phim xuất sắc nhất trong lịch sử Oscar

The Exorcist (Quỷ ám, 1973) đạt doanh thu 966 triệu USD, là một trong những bộ phim kinh dị có lợi nhuận cao nhất từ trước đến nay. Bộ phim nhận được đến 10 đề cử tại giải Oscar lần thứ 46 và thắng 2 giải, bao gồm giải Hòa âm hay nhất và giải Kịch bản chuyển thể xuất sắc nhất. Quỷ ám cũng là bộ phim theo thể loại kinh dị đầu tiên được đề cử cho hạng mục Phim xuất sắc nhất trong lịch sử giải Oscar.

Những cái tên kể trên cho thấy Oscar không chỉ thuần nghệ thuật, gần giới chuyên môn mà xa rời công chúng. Dĩ nhiên, trong sự so sánh từ 89 mùa giải đã qua, tiêu chí để chọn phim đạt giải của AMPAS vẫn là tính nhân văn, thông điệp từ bộ phim, còn doanh thu dù “khủng” không quyết định giải Oscar cho phim.

Minh Tú