Omicron có thể vô hiệu hoá hai loại thuốc hàng đầu đang điều trị COVID-19

Trong khi các bệnh viện tại Hoa Kỳ đang phải căng mình để đối phó với một đợt tăng đột biến các ca nhiễm COVID-19 mới do biến thể Omicron lây lan với tốc độ cao thì các bác sĩ cảnh báo về một thách thức khác: hai loại thuốc tiêu chuẩn mà họ đã sử dụng để cứu sống những bệnh nhân SARS-CoV-2 không có khả năng chống lại chủng virus mới.

Hơn một năm qua, hai loại thuốc kháng thể đơn dòng Regeneron và Eli Lilly đã trở thành phương pháp điều trị cho bệnh COVID-19 ở giai đoạn sớm, nhờ khả năng ngăn chặn bệnh nặng và giúp bệnh nhân không phải đến bệnh viện. Thế nhưng, cả hai nhà sản xuất thuốc gần đây đã cảnh báo rằng những thử nghiệm trong phòng thí nghiệm đã cho thấy liệu pháp điều trị của họ đã không còn hiệu quả như mong đợi đối với biến thể Omicron, vốn chứa hàng chục đột biến khiến các kháng thể khó tấn công virus hơn.

Các hãng dược phẩm lớn của Hoa Kỳ nói rằng họ đang nghiên cứu nhanh nhất có thể để phát triển các kháng thể đơn dòng mới nhằm chống lại Omicron thì một loại kháng thể thứ ba từ nhà sản xuất thuốc GlaxoSmithKline của Anh dường như đang có hiệu quả tốt hơn trong việc tiêu diệt Omicron. Nhưng thuốc của Glaxo không được phổ biến rộng rãi ở Mỹ, nó chỉ chiếm một phần nhỏ trong số hàng triệu liều được mua và phân phối bởi chính quyền liên bang. 

Một loại thuốc của hãng dược phẩm GlaxoSmithKline của Anh dường như đang có hiệu quả tốt hơn trong việc tạo kháng thể đơn dòng tiêu diệt Omicron - Ảnh: AFP

Theo số liệu ước tính từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), biến thể Delta vẫn chiếm hơn 95% các ca nhiễm tại Hoa Kỳ. Thế nhưng, cơ quan này cảnh báo rằng, Omicron hiện đang lây lan với tốc độ chóng mặt. Nó nhanh hơn bất kỳ biến thể nào trong quá khứ và người ta lo ngại rằng chỉ trong vòng vài tuần chủng virus này sẽ “thống trị” các trường hợp nhiễm bệnh trên toàn quốc.

Trong khi đó, ở một báo cáo từ phòng thí nghiệm chuyên khoa virus của đại học Harvard cho biết rằng họ đang e ngại hai loại biệt dược thường thấy trong những toa thuốc mà bác sĩ thường kê cho bệnh nhân COVID-19 sẽ không còn tác dụng với biến thể Omicron.

“Chúng ta thường thấy thuốc Regeneron và Lilly có mặt và đứng đầu trong các toa thuốc để cứu sống bệnh nhân SARS-CoV-2. Đây được gọi là phương pháp điều trị dùng kháng thể đơn dòng được FDA cấp phép sử dụng. Liệu pháp sinh học này sử dụng những công nghệ từ phòng thí nghiệm để tạo ra các bản sao protein kháng thể của con người, giúp hệ thống miễn dịch chống lại virus và các bệnh lây nhiễm khác. Tuy nhiên, với biến thể Omicron thì hiệu quả của thuốc sút giảm một cách đáng báo động”.

Các nhà khoa học vẫn đang tìm hiểu cách thức hoạt động để chống lại kháng thể của Omicron - Ảnh: AFP

Trong khi các nhà khoa học trên khắp thế giới đang chạy đua để tìm hiểu về chủng Omicron, bao gồm việc liệu nó có gây ra bệnh nặng hơn hay ít hơn và cách nó dễ dàng tránh được kháng thể trong việc tiêm ngừa cũng như dùng thuốc uống trước đó. Tiến sĩ James Cutrell thuộc Trung tâm Y tế Tây Nam Đại học Texas cho biết: “Chắc chắn chúng ta sẽ chứng kiến ​​số ca nhập viện tăng lên nếu các loại thuốc tạo kháng thể không có khả năng ngăn chặn được Omicron”.

Việc mất đi hai liệu pháp kháng thể hàng đầu sẽ dồn mọi sự tập trung nhiều vào một cặp thuốc kháng virus rất được mong đợi mà các cơ quan quản lý Hoa Kỳ dự kiến ​​sẽ sớm cho phép.

Sotrovimab do hãng dược phẩm GlaxoSmithKline và công ty công nghệ sinh học Vir hợp tác bào chế, để điều trị cho những người mắc COVID-19 có nguy cơ bệnh trở nặng. Theo đánh giá từ MHRA, Cơ quan quản lý dược phẩm và thực phẩm chức năng của Anh thì kháng thể đơn dòng này có thể dùng cho những người bị nhiễm COVID-19 từ nhẹ đến trung bình, những người có nguy cơ cao để phát triển bệnh nặng.

Những bệnh nhân có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi và những người có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như béo phì, bệnh tim, tiểu đường và rối loạn hệ thống miễn dịch, MHRA cũng cho rằng loại thuốc một liều này có thể giúp giảm tới 79% nguy cơ nhập viện và tử vong ở những bệnh nhân COVID-19 là người trưởng thành.

Các nghiên cứu ban đầu về Omicron được mô phỏng trong phòng thí nghiệm cũng như mẫu bệnh phẩm từ những trường hợp nhiễm bệnh bên ngoài cho thấy thuốc có tác dụng tốt với chủng virus này. Loại thuốc mới này được phát triển bằng Công nghệ sinh học virus, nó được bào chế đặc biệt để tác động trực tiếp lên protein S của virus, làm cho virus không xâm nhập được vào tế bào cơ thể người.

Sotrovimab hứa hẹn sẽ mang lại một loại kháng thể đơn dòng trong việc chống lại Omicron - Ảnh: AFP

Hiện tại thì hai loại thuốc của Pfizer và Merck vẫn sẽ là phương pháp điều trị đầu tiên mà người Mỹ có thể thực hiện tại nhà để chữa khỏi những ca bệnh trầm trọng. Thuốc Pfizer nói riêng đã cho thấy tác dụng mạnh mẽ, hạn chế gần 90% trường hợp nhập viện và tử vong ở những bệnh nhân có nguy cơ cao.

Andrew Pekosz, một nhà virus học tại Đại học Johns Hopkins cho biết: “Nếu loại thuốc mới này được phê duyệt và triển khai hiệu quả, nó sẽ mang đến tiềm năng thực sự lớn trong việc tạo ra những kháng thể có thể giảm thiểu tác động của Omicron”.

Trọng Trí (theo AP, ABC News)