Ở nhà với sách và những điều ấm áp lan toả

Thế giới là một cuốn sách mở 

Lấy tiêu đề tác phẩm của nhà văn người Hungary Lévai Balázs, Nhã Nam tổ chức cuộc thi thiết kế bìa sách, bookmart và túi vải Thế giới là một cuốn sách mở, thu hút sự tham gia của hàng trăm bạn đọc và họa sĩ trẻ cả nước. Không chỉ trổ tài vẽ bìa, các tác giả dự thi còn chia sẻ cảm nhận, thông điệp có ý nghĩa từ những cuốn sách được chọn làm cảm hứng. Từ góc nhìn của người trẻ, giá trị của các tác phẩm được khơi gợi trở lại, cộng hưởng và lan tỏa trong cộng đồng. 

Nếu cuộc thi Thế giới là một cuốn sách mở dành ưu thế cho bạn đọc tuổi trưởng thành có khả năng hội họa, thiết kế thì những cuộc thi viết, cảm nhận như: Ở nhà kể chuyện COVID, Bầu bạn với sách (Nhã Nam), Giới thiệu sách viết & vlog Đọc xuyên mùa hè (Nhà xuất bản Kim Đồng)… dành cơ hội nhiều hơn cho các em thiếu nhi.

Đưa sách vào khu cách ly/phong tỏa là hoạt động thiết thực, có ý nghĩa trong mùa dịch - ẢNH: THÀNH ĐOÀN TP.HCM

Cảm nhận về cuốn sách yêu thích bằng cách viết, quay video hoặc đơn giản là gửi hình ảnh chụp khoảnh khắc các em nhỏ đang đọc sách. Mọi cách thức đều góp phần tạo sân chơi, khuyến đọc và kích thích khả năng sáng tạo cho các em. Qua các bài viết gửi đến cuộc thi Giới thiệu sách viết & vlog Đọc xuyên mùa hè, “chân dung” nhiều cuốn sách mùa hè được chia sẻ khá hấp dẫn: Đảo Thần kiếm (Lê Đức Dương), Bí mật một khu rừng (Hoàng Bình Trọng), Anh em hô biến (Trần Tùng Chinh), Susu và Gogo đi New York (Dương Thụy), Trên đồi, mở mắt và mơ (Văn Thành Lê), bộ Tranh truyện lịch sử Việt Nam…

Sự hào hứng tham gia của bạn yêu sách nhiều độ tuổi khiến các sân chơi dành cho sách trong mùa giãn cách cũng trở nên sôi động, nhiều màu sắc hơn. Ban tổ chức cuộc thi Giới thiệu sách viết & vlog Đọc xuyên mùa hè cho biết, trong hai ngày cuối nhận bài dự thi (30 và 31/7), số lượng bài viết và video cảm nhận gửi về tăng đột biến. Từ truyện tranh đến truyện chữ, sách lịch sử đến văn học (trong và ngoài nước)… đều được các em đọc kỹ và cảm nhận phong phú. Chia sẻ chung trong rất nhiều bài viết, các tác giả đều bày tỏ rằng sách là một lựa chọn tốt để mọi người có thể trải qua những ngày ở yên trong nhà mà không thấy “tẻ nhạt giữa bốn bức tường vuông”, “để mùa hè trôi qua không uổng phí…”. 

Không chỉ tạo sân chơi bổ ích trong mùa giãn cách, mà những cuộc thi cũng vô tình phác họa một phần “diện mạo” của văn hóa đọc. Các cuộc khảo sát về việc đọc sách lâu nay chỉ dừng lại ở những con số, nay thấy rõ hơn nhu cầu và lựa chọn sách của một bộ phận người trẻ và bạn đọc thiếu nhi. Không thiếu tác phẩm đoạt giải Nobel, những tên tuổi nhà văn thế giới, văn học Việt Nam, sách lịch sử, khảo cứu, kỹ năng, từ tác phẩm kinh điển đến những tựa sách phát hành gần đây… 

“Vắc-xin tinh thần”

Suốt thời gian thành phố thực hiện Chỉ thị 16, các nhà in, nhà sách, hiệu sách đều đóng cửa. Việc in ấn và phát hành sách bị gián đoạn, thay vào đó, các đơn vị tích cực phát triển hoạt động đưa sách vào khu cách ly/phong tỏa. Hàng ngàn tựa sách đa dạng thể loại đã được trao đến tận tay người dân suốt thời gian qua. 

Combo sách Khoẻ thể chất và tinh thần - NXB Kim Đồng

Khởi đầu là chương trình Khép cửa đọc sách của Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM và Quận Đoàn Phú Nhuận. Tiếp đến, Thành đoàn TP.HCM cùng Đường sách TP.HCM và Văn phòng phía Nam - Hội Xuất bản Việt Nam triển khai chương trình Sách trao tay, học ngày giãn cách với phạm vi rộng hơn. Chương trình lập tức nhận được sự ủng hộ của các đơn vị: Nhà xuất bản Trẻ, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Sự thật, Sài Gòn Books, Thái Hà Books, FAHASA, Công ty Văn hóa Văn Lang…

Tất cả sách đều được ban tổ chức phân loại, khử khuẩn trước khi gửi tặng người dân. Không chỉ sách giấy mà hàng ngàn gói sách điện tử (ebook) và sách nói miễn phí cũng được gửi đến người dân trong khu cách ly/phong tỏa tại một số quận, huyện trên địa bàn thành phố. Riêng Nhà xuất bản Kim Đồng âm thầm đóng góp 1.000 quyển sách tặng con em y, bác sĩ tuyến đầu chống dịch…

Ông Lê Hoàng, Giám đốc Công ty Đường sách TP.HCM, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam, tin rằng nhu cầu đọc sách của người dân trong các khu cách ly/phong tỏa là rất lớn. Khi cộng đồng chủ yếu hỗ trợ thực phẩm/nhu yếu phẩm, thì các nhà làm sách trong khả năng có thể, đã quan tâm đến nhu cầu tinh thần của người dân. Dù không được xem là “hàng thiết yếu”, nhưng đối với nhiều người, sách cũng là “vắc-xin tinh thần” giúp họ vượt qua thời gian giãn cách xã hội. 
“Vắc-xin tinh thần” ấy cũng ngày ngày được lan tỏa trên fanpage của các nhà làm sách. “Những tham số bên ngoài của cuộc sống không quan trọng, mà những tham số bên trong, những tình cảm vui buồn và sự phát triển nội tại của cá nhân mới là quan trọng nhất” - trích Vũ trụ toàn ảnh, Michael Talbot. “Ta có thể tìm thấy hạnh phúc ngay cả trong giai đoạn đen tối nhất, chỉ cần ai đó nhớ bật đèn lên” - Harry Potter, J.K. Rowling… Những câu trích dẫn rất phù hợp để xoa dịu cảm xúc trong những ngày dịch bệnh thường xuyên được chọn lọc, đăng tải trên fanpage Nhà xuất bản Trẻ. Thử thách 15 ngày với sách, hoặc những mini game giải trí liên quan đến những tựa sách hay, cũng là cách mà các nhà làm sách truyền cảm hứng cho bạn đọc trong mùa dịch.

Nhà xuất bản Kim Đồng thời điểm này tập trung giới thiệu những cuốn sách giúp trẻ nhỏ có thể thực hành tại nhà: combo Thể chất và tinh thần - sách dạy trẻ tập thiền, yoga, thư giãn; bộ sách tìm hiểu khoa học Quiz! Khoa học kì thú, bộ “cẩm nang viết văn” Cao thủ viết lách, hướng dẫn trẻ viết nhật ký, truyện tranh, cổ tích, du ký…

Ngoài việc tặng sách, các chương trình giảm giá cũng được áp dụng ở nhiều kênh bán sách online. Ở nhà đọc sách và chia sẻ những câu chuyện hay, những thông điệp ý nghĩa từ sách cũng là cách mà cộng đồng có thể góp nên nguồn năng lượng tích cực, lan tỏa trong đại dịch. 

Lục Diệp