Nước uống đóng chai quá hạn có dùng được không?

Hóa chất thấm vào nước đóng chai

Ít người quan tâm đến việc nước đóng chai cũng có ngày hết hạn. Thế nhưng thời hạn này giúp cảnh báo bạn về nguy cơ các hóa chất từ chai đựng và môi trường bắt đầu ảnh hưởng đến hương vị của nước. Thời hạn sử dụng chính xác phụ thuộc vào từng thương hiệu nước đóng chai. Tại Mỹ, việc bán những chai nước đã quá hạn sử dụng là hoàn toàn hợp pháp nếu chúng được bảo quản đúng cách. Ngược lại, nước đóng chai bảo quản sai cách không chỉ có mùi vị khó chịu mà còn có thể trở nên độc hại hoặc bị ô nhiễm dần theo thời gian.

Bryan Quoc Le - nhà hóa học thực phẩm tại Mỹ và là tác giả của quyển sách Giải đáp 150 câu hỏi về khoa học thực phẩm - cho biết: “Nước đóng chai có mùi lạ thường là do vỏ chai đã bắt đầu phân hủy, khiến các hóa chất cực nhỏ tan vào trong nước. Những hợp chất này làm cho nước có mùi vị như thuốc, clo hoặc ozone”. Một số hóa chất trong chai đựng, chẳng hạn như antimon có thể gây hại cho dạ dày và ruột, hoặc este phthalate có thể phá vỡ hệ thống nội tiết.

Chai thủy tinh giải phóng ít este antimon và phthalate hơn so với chai nhựa. Nhưng hiện nay, hầu hết các chai nước được làm từ nhựa polyetylen terephthalate (PET). May mắn, theo thời gian, nước và chai đạt đến trạng thái cân bằng hóa học, từ đó chỉ một lượng nhỏ hợp chất nguy hiểm có thể xuất hiện trong đồ uống của bạn.

Nơi cất giữ nước đóng chai cũng góp phần ảnh hưởng đến hương vị của nước. Theo Hiệp hội Nước đóng chai quốc tế, các phân tử không khí có thể di chuyển vào và ra khỏi chai nhựa. Vì vậy, nếu bạn để nước đóng chai bên cạnh một thùng sơn hoặc chất tẩy rửa, hơi từ những dung môi gia dụng đó có thể xâm nhập vào chai và làm thay đổi hương vị bên trong.

Nghiên cứu cho thấy lượng hóa chất trong nước đóng chai hết hạn thường nằm dưới ngưỡng giới hạn do Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đặt ra, nếu chúng được bảo quản ở nơi tối và mát. Khi các chai PET được làm nóng quá 300C, chúng bắt đầu giải phóng nhiều este phthalate. Đến 600C, chai PET giải phóng antimon ở mức nguy hiểm.

Vi khuẩn có hại làm ô nhiễm nước đóng chai

Trong một số trường hợp hiếm gặp, mùi vị lạ của nước đóng chai hết hạn có thể do vi sinh vật gây ra. Ngay cả khi các công ty sản xuất nước đóng chai áp dụng những quy trình nghiêm ngặt để giữ cho sản phẩm của họ hợp vệ sinh, tai nạn vẫn có thể xảy ra. Tháng 4/2016, một số văn phòng doanh nghiệp ở Tây Ban Nha nhận được nước suối đóng chai nhiễm norovirus.

Kết quả hơn 4.000 người thể hiện các triệu chứng viêm dạ dày, ruột như nôn mửa và sốt. Ngoài vi rút, nấm men, nấm mốc và vi khuẩn cũng có thể chui vào chai, thường trong quá trình đóng gói hoặc vận chuyển. Nếu bạn sử dụng sản phẩm ngay lập tức, vi khuẩn có thể sẽ không có đủ thời gian để sinh sôi. Nhưng nếu để chai dưới ánh sáng mặt trời trong một thời gian dài, bạn vô tình tạo ra một môi trường ấm áp, ổn định để chúng sinh sôi.

Nếu là một người tiết kiệm hoặc có ý thức về môi trường, bạn có thể tự hỏi làm thế nào để cứu vãn nước đóng chai đã hết hạn. Lựa chọn đầu tiên thường là đem cho vật nuôi uống, nhưng ý tưởng này có thể phản tác dụng vì những chất gây nguy hiểm cho sức khỏe của con người cũng có thể khiến vật nuôi bị bệnh. Thay vào đó, bạn nên lọc nước bằng than hoạt tính nhằm loại bỏ các chất gây ô nhiễm. Ngoài ra, đun sôi nước trong 1 phút sẽ tiêu diệt gần như tất cả các mầm bệnh. 

Ngọc Hạ (theo Science Alert)