Nước mắm phải dùng muối iod: Làm khó nhà sản xuất, bất cập với người tiêu dùng?

Nghị định gây khó

Theo Nghị định 09/2016 về tăng cường vi chất dinh dưỡng trong thực phẩm, một số sản phẩm thực phẩm bắt buộc phải bổ sung vi chất vào quá trình chế biến, chẳng hạn: bổ sung sắt, kẽm vào bột mì để phòng chống thiếu máu, thiếu sắt, nâng cao tầm vóc…, bổ sung vitamin A vào dầu thực vật phòng/chống khô mắt, mù lòa…

Riêng việc bổ sung iod vào muối được cơ quan chức năng giải thích nhằm mục đích tăng cường iod vào thực phẩm nói chung và nước mắm nói riêng nhằm phòng, chống bệnh bướu cổ, đần độn và các rối loạn do thiếu vi chất này gây ra.

Điều 6 của nghị định, quy định các sản phẩm bắt buộc phải tăng cường vi chất dinh dưỡng tương ứng là muối ăn trực tiếp, muối dùng trong chế biến thực phẩm phải được tăng cường iod.

Bắt buộc sử dụng muối iod vào quá trình chế biến nước mắm khiến nhiều nhà thùng lo ngại - ảnh: Internet

Nước mắm là mặt hàng thực phẩm có sử dụng muối là nguyên liệu chính để chế biến nên bị ràng buộc theo quy định này.

Tuy nhiên, theo các doanh nghiệp nếu dùng muối iod để chế biến nước mắm, chất lượng nước mắm, đặc biệt là nước mắm truyền thống sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều. Cho nên Bộ Y tế cần có hướng dẫn những mặt hàng chế biến nào mới bắt buộc sử dụng, còn những mặt hàng mang tính sản xuất truyền thống như nước mắm không nên bắt buộc áp dụng.

Một doanh nghiệp sản xuất nước mắm Phú Quốc cho biết, sở dĩ nước mắm Phú Quốc khác biệt với nước mắm Phan Thiết, nước mắm Nha Trang hay với nước mắm ở các vùng miền khác trên cả nước là do đặc trưng riêng đến từ nguyên liệu muối, cá và quá trình ủ chượp… Nếu cứ bắt buộc phải dùng muối có iod vào quá trình chế biến sẽ đánh mất mùi vị đặc trưng truyền thống của nước mắm nhà thùng.

Nhiều người tiêu dùng ở TP.HCM khi được hỏi cũng tỏ ra không đồng tình với quy định này. Tại quầy nước chấm, siêu thị Co.opMart Đinh Tiên Hoàng (quận Bình Thạnh), bà Thịnh (ngụ tại đường Vũ Tùng) đặt vấn đề, tại sao từ trước đến nay không bắt buộc muối trên thị trường phải có iod mà lại áp dụng với nước mắm.

“Chúng tôi có thể chọn muối tinh sấy, muối thô, muối iod… tùy vào mục đích sử dụng của mình thì tại sao lại không được quyền chọn nước mắm như vậy? Đặc biệt là với nước mắm truyền thống…”, bà Thịnh nói.

“Liệu sau muối, nước mắm… sẽ có những thực phẩm nào phải bổ sung iod? Trong bữa ăn, nhiều thành phẩm được bổ sung iod thì liệu vi lượng này có vượt quá nhu cầu của cơ thể?”, một khách hàng ngụ tại quận Phú Nhuận lo ngại.

Nhiều người tiêu dùng khác khi được hỏi cũng có chung băn khoăn vì họ đã quen với vị đặc trưng của nước mắm truyền thống các vùng miền từ bao năm nay, giờ bắt buộc bổ sung iod liệu có ảnh hưởng đến hương vị, màu sắc, chất lượng của các sản phẩm vốn đã quen thuộc.

Không nên bắt buộc

Trao đổi với Báo Phụ Nữ TP.HCM, chuyên gia thực phẩm Vũ Thế Thành cho rằng, về mặt khoa học thì ông thấy không cần bổ sung iod vào nước mắm, vì iod có nhiều trong hải sản như rong biển, cua, tôm, cá, mực. Và cũng không nhất thiết phải bắt buộc sử dụng muối iod  trong thực phẩm công nghiệp, vì có thể ảnh hưởng đến chất lượng, nhất là ngoại quan của sản phẩm. 

“Các loại thực phẩm ngoại nhập được bày bán trong nước có phải tuân theo quy định bổ sung muối iod không, hay chỉ có các nhà sản xuất trong nước phải tuân thủ, làm sao doanh nghiệp trong nước cạnh tranh được với thực phẩm ngoại”, ông Thành đặt giả thiết.

Theo ông Thành, Bộ Y tế nên tuyên truyền để người dân hiểu được tầm quan trọng của muối iod, rồi dân tự nguyện dùng, chứ không nên quy định duy ý chí như thế, áp đặt lên nhà sản xuất mà bất chấp khó khăn của họ về mặt thị trường. 

Một đại diện của Hiệp hội Chế biến, xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết, hầu hết các cơ sở sản xuất nước mắm không đồng tình với quy định này vì không những làm sản phẩm nước mắm thay đổi màu sắc… mà còn có thể khiến sản phẩm của họ mất đi hương vị đặc trưng truyền thống.

Mặt khác, họ lo ngại có những thị trường nhập khẩu mặt hàng này không đồng ý với sản phẩm được bổ sung vi chất. Mới đây VASEP đã gửi kiến nghị lên Bộ Y tế vì có thể hướng dẫn của đơn vị này chưa đúng với nội dung nghị định.

Nghị định yêu cầu bắt buộc bổ sung iod vào muối ăn trực tiếp và muối sử dụng trong chế biến thực phẩm, đồng thời kiểm soát việc bổ sung iod tại các cơ sở sản xuất muối sử dụng cho hai mục đích trên.

Song, Bộ Y tế hướng dẫn thực hiện lại yêu cầu các cơ sở, doanh nghiệp sử dụng muối trong chế biến thực phẩm để người tiêu dùng trong nước đều phải sử dụng muối có tăng cường iod.

Việc này dẫn đến tình trạng nhiều doanh nghiệp, cơ sở chế biến, sản xuất nước mắm gặp trở ngại khi xin giấy xác nhận công bố phù hợp quy định an toàn thực phẩm vì không đáp ứng được yêu cầu có hiệu lực từ tháng 3-2017. 

Thư Hùng