Nữ nhà báo Belarus đoạt giải Nobel văn chương

Bà là người phụ nữ thứ 14 và là tác giả thứ 108 giành được giải thưởng này kể từ khi nó được vinh danh đầu tiên năm 1901.

Trong lễ công bố, bà Sara Danius, Thư ký thường trực của Viện Hàn lâm Thụy Điển đã dành những lời tốt đẹp ngợi ca tác phẩm của bà Svetlana Alexievich. Từng câu chữ của nhà văn Belarus được cho là mang đầy âm sắc, một cái bóng trải dài, chất chứa bao nỗi đau, lòng quả cảm, sức chịu đựng bền bỉ và lòng dũng cảm.

Để viết ra được những trang giấy đong đầy hơi thở cuộc sống, tác giả Svetlana Alexievich đã dấn thân trong vai trò một nhà báo điều tra, tích góp tư liệu qua những lần phỏng vấn, quan sát mọi ngóc ngách cuộc sống.

Mỗi sự kiện lớn của thời đại là một kho tàng kiến thức sống, là chất liệu giúp bà viết nên những cuốn sách không chỉ có giá trị văn học mà còn có giá trị lịch sử quý báu, thấm đẫm tình cảm của người viết đã gửi gắm vào.

Trong đó, có những quyển viết về ảnh hưởng đối với con người sau những sự kiện chấn động như vụ nổ nhà máy điện hạt nhân Chernobyl (Ukraine), chiến tranh ở Afghanistan, chiến tranh ở Liên Xô (cũ) và thời kỳ hậu Xô viết.

Trong số các tác phẩm của bà, có các tác phẩm nổi tiếng như: War’s Unwomanly Face (tạm dịch: Gương mặt không kiều mị của chiến tranh), The Last Witnesses: the Book of Unchildlike Stories (Những nhân chứng sau cùng: Quyển sách không dành cho trẻ con) và Zinky Boys (Những cậu bé Zinky).

War’s Unwomanly Face là tác phẩm đầu tay của bà, ra mắt công chúng năm 1985. Tác phẩm này liên tục được tái bản và đã bán ra trên hai triệu bản trên toàn thế giới. Tác phẩm là những hồi độc thoại của nhiều phụ nữ. Họ nhìn nhận, mô tả nỗi đau của chiến tranh thế giới lần hai từ từng góc nhìn khác nhau.

The Last Witnesses: the Book of Unchildlike Stories thay lời của phụ nữ và trẻ em, những nạn nhân đáng thương trong bất cứ cuộc chiến nào, nói lên tâm trạng chơi vơi, lạc lõng, suy sụp sau những mất mát quá lớn. Một số tác phẩm khác khắc họa tâm trạng bi quan, cảm xúc lạc nhịp giữa giai đoạn giao thời của xã hội.

Tác giả Svetlana Alexievich - Ảnh: IMAGE

Sara Danius, người công bố giải Nobel Văn chương năm nay đã gọi điện thông báo cho nhà văn Svetlana Alexievich và kể lại rằng: “Bà ấy vô cùng vui sướng và chỉ thốt lên được: Tuyệt vời”.

Bà Svetlana Alexievich đã chinh phục được đỉnh cao của các giải thưởng văn chương. Trước đó, bà đã nhận được rất nhiều giải thưởng văn học quốc tế uy tín. Bà hiện là thành viên của Ủy ban Cố vấn của Giải thưởng Văn học Báo chí Lettre Ulysses của Đức.

Bà Svetlana Alexievich không đơn thuần là người viết văn mà bà chọn nghiệp báo để phục vụ sự nghiệp viết lách của mình. Bà sinh ra ở Ukraine nhưng lại sống chủ yếu ở Belarus. Bà có bố là người Belarus, mẹ là người Ukraine.

Sau khi tốt nghiệp phổ thông, bà làm chân chạy tin cho một số tờ báo địa phương và sau đó trúng tuyển vào vị trí phóng viên của tạp chí Neman. Bà rất “mát tay” với những bài phỏng vấn nhân chứng lịch sử, bắt đầu là những nhân chứng sống sót sau chiến tranh thế giới lần hai, sau đó là những sự kiện trong nước và khu vực khác.

Bà Svetlana Alexievich sau đó chuyển đến sống ở một số nước châu Âu như Pháp, Đức, Thụy Điển trong một thời gian ngắn rồi lại chọn trở về quê hương vì với bà, quê hương là nơi bà hiểu rõ nhất và muốn nói thay tiếng nói của những người khao khát vươn lên, còn đặt niềm tin vào cuộc sống. “Lắng nghe ai đó nói là điều rất quan trọng. Tôi luôn lắng tai nghe”, bà Alexievich nói.

Anh Thông (Theo nobelprize.org, wikipedia)