NSƯT Ngọc Hương và cuộc đoàn viên hạnh phúc

NSUT Ngọc Hương sinh năm 1942 trong một gia đình theo nghề hát Bội tại Bến Tre. Ông bà nội của chị là thành viên của gánh hát bội Kiến Lương. Cha của bà là NS Hai Nhỏ (tên thật là Nguyễn Văn Hay), vừa là kép chính, vừa đảm nhận công việc của thầy tuồng của đoàn.

Sinh ra và lớn lên trong một gia đình theo nghề hát nên NSƯT Ngọc Hương đã được lên sân khấu từ khi còn rất nhỏ. Bốn chị em của NSƯT Ngọc Hương là Kim Giác, Hoàng On, Ngọc Hương, Ngọc Lan đều được học ca, học đờn và vũ đạo ngay trong đoàn hát do ông bà nội truyền dạy.

Tuy nhiên, ở thập niên 40 - `50 của thế kỷ XX, Hát bội cũng đã bắt đầu gặp khó khăn nên NS Hai Nhỏ hướng các con của mình sang sân khấu cải lương. Kể từ đó, cô bé Ngọc Hương đã được anh trai là NS  Hoàng On ôm đờn dạy ca, bài bản, nhịp nhàng rất chắc.

Đươc thừa hưởng làn hơi, chất giọng từ một gia đình làm nghề hát, cộng thêm sự khéo léo biến hoá phong cách biểu diễn vũ đạo được cha truyền từ nghệ thuật hát bội thành nhữn động tác vũ đạo thích hợp của sân khấu cải lương. Tất cả những yếu tố đó hình thành một Ngọc Hương rất riêng biệt từ giọng ca đến phong cách biểu diễn mà không thể nhầm lẫn với bất kỳ một ai khác.

NSƯT Ngọc Hương biểu diễn trích đoạn Con cò trắng của soạn giả Thu An trong một chương trình tryền hình

Nhờ làn hơi mượt mà và sự lanh lẹ so với bạn bè đồng trang lứa, cô bé Ngọc Hương đã được bầu Răng-đoàn Thanh Hương mời về các đóng vai đào nhí. Nhưng thời gian tên tuổi cô đào Ngọc Hương bắt đầu được công chúng biết đến có lẽ là ở sân khấu đoàn Nam Phong. Đào nhí Ngọc Hương đã đủ lớn để được giao các vai người lớn:  Hoàng tử Ngọc Giao, Bạch Phi Vân, Tiết Quỳ, Đắc Kỷ... Cũng chính từ sân khấu này, Ngọc Hương đã được mời về đoàn hát Thủ Đô để bắt đầu thành danh ở đây.

Trích đoạn Ly rượu mừng (NSƯT Ngọc Hương - Kim Tử Long):

Câu chuyện được nhiều người làm nghề vẫn thường nhắc là cơ may để cô đào trẻ Ngọc Hương được hát chung với đệ nhất danh ca Út Trà Ôn. Lúc đó nhìn thấy Ngọc Hương, NS Út Trà Ôn đã từ chối vì chê chị là con nít. Nhưng được nhiều người có uy tín lúc bấy giờ thuyết phục, cuối cùng NS Út Trà Ôn cũng đã chấp nhận. Giới ký giả kịch trường thời đó đã có nhiều bài viết khen ngợi sự cố gắng của cô đào trẻ Ngọc Hương và cả sự dìu dắt thế hệ trẻ của NS Út Trà Ôn.

Rời đoàn Thủ Đô về Kim Chưởng, năm 1962 NSƯT Ngọc Hương được trao Huy chương Vàng Giải Thanh Tâm (cùng với NS Ánh Hồng) trong vai Châu Bích Lệ tuồng Ảo ảnh Châu Bích Lệ. Đến năm 1963 bà tiếp tục đoạt giải danh dự do Ban tổ chức giải Thanh Tâm trao tặng.

NSƯT Ngọc Hương tại giải Thanh Tâm năm 1962

Nổi tiếng trong thập niên 1960 - 1970, ở NS Ngọc Hương còn có một điều đặc biệt khác, đó là bà dễ dàng kết hợp và diễn ăn ý với nhiều nghệ sĩ nhỏ hơn mình cả tuổi dời lẫn tuổi nghề.

Khó có thể nhớ hết NSƯT Ngọc Hương đã đảm nhận bao nhiêu vai diễn, chỉ có thể nhớ cô đào chánh Ngọc Hương đã chinh phục khán giả bằng nhiều vở tuồng khá nổi tiếng: Nửa bản tình ca, thuyền ra cửa biển, Người đẹp Bắc Kinh, Cô gái Sông Đà, Hai chiều ly biệt, Lá huyết thư. Và hàng loạt vở diễn ở đoàn Hương Mùa Thu: Gánh cỏ sông Hàn Con cò trắng, Tiếng súng một giờ khuya, Lửa phi trường, Bão lửa, Điệp khúc hương cau, Hai chiều ly biệt, Trống lệnh thành Hoa Lư...

NSƯT Ngọc Hương hỗ trợ thí sinh Đường đến danh ca vọng cổ

Khi soạn giả Thu An lập gánh Hương Mùa Thu, Ngọc Hương đã chính thức gắn bó với soạn giả nổi tiếng này cả trong nghề nghiệp lẫn cuộc sống đời thường. Tình yêu của bà và soạn giả Thu An luôn là điều khiến tất cả những người làm nghề và khán giả yêu mến vợ chồng bà đều ngưỡng mộ. Suốt cuộc đời mình, dù khi là một cô đào chánh của đoàn hát hay lui về chăm lo cho cuộc sống gia đình, thì sự chung thuỷ và tình yêu bà dành cho soạn giả Thu An luôn là điểm tựa để ông yên tâm cống hiến cho sân khấu cải lương nhiều tác phẩm hay.

Trọn tuổi xuân cống hiến cho sân khấu nhưng khi tuổi cao sức yếu, bà lại phải sống trong cảnh lận đận, long đong. Khi soạn giả Thu An ngã bệnh, ngôi nhà của hai vợ chồng đã được thế chấp cho ngân hàng để lấy tiền chữa bệnh cho ông.

Vợ chồng NSƯT Ngọc Hương - soạn giả Thu An

Hơn mười năm sau ngày soạn giả Thu An mất, món nợ vẫn không thể trả, cộng thêm lãi suất hàng tháng, đến năm ngoái, ngôi nhà đã bị ngân hàng phát mãi. Bản thân NSƯT Ngọc Hương vừa mắc bịnh tim mạch, vừa bị khớp nặng, việc di chuyển rất khó khăn, nhưng có lúc bà vẫn phải đi hát ở quán nghệ sĩ để có thêm thu nhập,phụ các con tự lo cho chính mình. 

Hai con của NSƯT Ngọc Hương đều đã có gia đình và cuộc sống vẫn khó khăn. Không muốn làm phiền thêm các con, bà đã xin về ở tại Trung tâm dưỡng lão nghệ sĩ TP.HCM hơn một năm nay.

Dù nhiều tật bệnh và vừa phát hiện thêm căn bệnh ung thư gan, nhưng không ai có thể ngờ NSƯT Ngọc Hương có thể đi xa vĩnh viễn đột ngột và nhanh đến vậy.

Thương tiếc người nghệ sĩ tài hoa, tài đức vẹn toàn, những người yêu mến NSƯT Ngọc Hương tự an ủi mình rằng bà đã ra đi nhẹ nhàng và thanh thản để về nơi có người chồng bà rất mực yêu thương đang chờ đón bà. Một cuộc đoàn viên thật hạnh phúc ở một nơi rất xa…

         Nguyễn Nguyên