NSƯT Nam Hùng - Tô Kim Hồng: Tương kính như tân

NSƯT Tô Kim Hồng - Nam Hùng trên sân khấu Phng Nghi Đình

Mười năm sau, vẫn phong thái mực thước, nhu mì mà không kém phần quyết đoán khi bà nói với chồng: - Em có một đề nghị với anh, trong cuốn sách ấy, anh viết về nghề thì được. Riêng phần đám cưới của em và anh, anh chỉ được lướt qua thôi. Ông hàm ý, đó là một phần quan trọng trong cuốn hồi ký của ông do một nhà xuất bản vừa đặt hàng, ông không muốn chỉ điểm qua. Bà dứt khoát:

- Nhưng em không muốn và cũng không nên…

Ông gật đầu như một lời cam kết.

Sinh thời, NSND Phùng Há rất xem trọng con dâu Tô Kim Hồng (NSƯT Nam Hùng là con nuôi của NSND Phùng Há). 

Tô Kim Hồng là thế, cái mực thước, thuần hậu và rất nguyên tắc có được từ mẹ - một cô giáo tiểu học; chất lãng mạn, thanh tao được truyền từ cha - nhạc sĩ Kim Anh. Trái ngược hoàn toàn trên sân khấu, chuyên đóng những vai đào lẳng, lẳng - mùi, lẳng - độc, ngoài đời Tô Kim Hồng luôn gìn giữ vẻ kín đáo, thậm chí hơi khép mình. Thời son rỗi, trên mọi quãng đường lưu diễn, cô đều luôn có cha mẹ bảo bọc. Đến khi về với NSƯT Nam Hùng, Tô Kim Hồng lại được chồng… bảo vệ! Ở tuổi 75, ông hóm hỉnh bảo, cô bây giờ giỏi dữ lắm, biết nấu ăn chút chút rồi… Hả, thì chú dạy cô không chứ ai, bày từng li từng tí…

Nhớ quán phở Nam Hùng mở ra cách đây mấy năm, ông phụ trách phần “linh hồn”: nêm nếm; còn bà, lo khâu “kiểm định an toàn rau, giá”. Quán phở bình dân nhưng thịt, xương phải chọn mua phần tươi nhất, ngon nhất; rau phải rửa tới rửa lui, tô chén lau sạch bong. Khách vô ăn, có người thấy khăn lạnh sạch sẽ, lau xong đem... bỏ giỏ luôn, ông bà đều không nỡ nhắc nhở. Quán mở một thời gian, đông khách nhưng ít lời, vả lại, bà lo ông thức khuya dậy sớm mau xuống sức, ông lo cho bà… vì lo lắng mà mất ngủ; cộng với mặt bằng lên giá, thế là tạm đóng cửa. Tôi không dám hỏi nhưng vẫn lấy làm ái ngại khi cuộc sống về già của những nghệ sĩ ca kịch luôn ẩn chứa những khốn khó, chật vật. Ông bà đều đồng lòng, cô chú sống ổn, biết đủ là đủ thôi…

Hôm nhận lời đóng phim Tình ca cao, NSƯT Tô Kim Hồng cứ băn khoăn mãi, lo chuyển tải ngôn ngữ sân khấu sang truyền hình thì ít mà bận tâm “lỡ theo đoàn phim, để ông (nhạc sĩ Kim Anh) và chú ở nhà một mình…”. Rạng sớm bà đã có mặt ở phim trường, khuya mới về tới nhà, bà ráng đeo cho đến chót. Người ta mời tiếp, bà một mực từ chối. Không từ chối sao được, nhạc sĩ Kim Anh đã qua tuổi 90, chưa thấy con gái về, ông nhất định không chịu dùng cơm. Còn NSƯT Nam Hùng thì thương vợ, lo lắng cho vợ đi sớm về khuya, lo riết đổ bệnh.

Hạnh phúc bình dị trong đời thường - ẢNH: M.T.

Trong Phụng Nghi Đình (bản video), Điêu Thuyền - Tô Kim Hồng lẳng lơ theo mưu lược của Vương Tư Đồ mà chia rẽ tình cha con Đổng Trác (Nam Hùng) và Lữ Bố (Thanh Tòng). Sự quăng bắt giữa một Đổng Trác háo sắc nhưng cũng đầy nghi hoặc với một Điêu Thuyền lộng lẫy nhan sắc mà nặng tình nặng nghĩa. Khán giả cười đó - với những màn trêu hoa cợt gió giữa hai nhân vật, lại nao lòng đó vì phận liễu bồ phải gánh vác chuyện giang san. Đến Lôi Vũ, Nam Hùng vào vai Chu Phác Viên, Tô Kim Hồng nhận lãnh số phận Phồn Y, nổi loạn, khát khao, bi kịch. Họ tiếp tục lay động sàn diễn bằng sự thăng hoa trong cảm xúc sáng tạo. Như thể mọi yêu thương, chăm chút của đôi vợ chồng nghệ sĩ này, cuối cùng là để tạo ra những “đứa con” nghệ thuật. Những buổi học tuồng, tập tuồng và không khí biểu diễn, cứ lớn dần và đậm lại, sau mấy mươi năm về với nhau, hát cùng nhau, họ vẫn gìn giữ cái nếp tương kính như tân.

Trong căn nhà ở khu vành đai ngoài, Q.Bình Tân, tôi hỏi vui, cô chú vẫn giữ thói quen hai trong một? Ấy là chuyện mỗi sáng, ông tự tay pha một ly cà phê đen rồi cả hai cùng uống. Nhấm nháp cái hương vị thơm tho ấy, nhỏ giọt từng mẩu chuyện nghề, chuyện đời ngót nghét 50 năm. Bà cười bảo, hết rồi, dạo này, cô kiêng ngọt nên hông uống chung với chú nữa, mỗi người một ly, khỏe re…

Họ là vậy, mỗi người tôn trọng sở thích của nhau. Ngay cả vườn hoa bé xíu trên sân thượng, ông thích hoa lan, bà thích hoa hồng, mỗi người đều tự ươm trồng, tắm tưới. Thỉnh thoảng ông “bắt tại trận” mấy nhánh mồng tơi leo trên giàn mướp của ông, hỏi ra mới biết bà nhanh tay “xí” phần đất của chồng, trồng thêm mấy nhánh mồng tơi đặng nấu chung với mướp - món mà ông rất thích. Hay những kỳ nghỉ hè, bà chiều ông khi đặt chuyến về những miền đất xưa, nơi lưu dấu những mối tình đẹp của ông thời trai trẻ. Hỏi sao cô không ghen, bà bảo, ai cũng có một quá khứ, và quá khứ ấy cần được tôn trọng, tôn trọng một quãng đời mà mình chưa hiện diện để rồi cùng gìn giữ quãng đời tiếp theo - khi đã về với nhau.

Vẫn là cuốn sách ông đang viết dở. Cái cách họ “kể tội”, nghe cũng vui. Ông không có thói quen nghiêm cẩn phải ngồi vào bàn mới viết mà “đụng đâu viết đó”, có hôm viết trên tờ lịch, có bữa viết vào mặt sau của hóa đơn… tiền điện. Bà cứ lẳng lặng theo sau chồng, gom góp lại rồi chép sang một cuốn tập cho ngay ngắn, sạch sẽ. Ông đọc lại, bỏ, sửa… bà nhẫn nại, chịu thương chịu khó phụ chồng, đôi khi cũng cằn nhằn, vì mỏi tay, mỏi mắt và cả những mẩu chuyện ông kể, có đoạn hơi gay gắt, bà ngại sẽ đụng chạm, làm buồn lòng người khác.

Bao nhiêu năm, ghé lại, gặp họ - NSƯT Nam Hùng và Tô Kim Hồng, vẫn một tình nghĩa sâu nặng, một nếp sống ôn hòa, tri túc. Ngay giữa phòng khách, ở vị trí đẹp nhất là bức hình được phóng lớn của NSƯT Thanh Thanh Tâm, góc bên kia là tấm hình nhân vật Điêu Thuyền. Không chỉ là bài trí nội thất, cả trong nếp sống, Tô Kim Hồng luôn gìn giữ sự khiêm cung không lời ấy.

Minh Triết