NSƯT Chí Trung: Buồn vì nghệ sĩ miền Bắc phải vào Nam để tìm đất sống

Hoài Linh nhận được nhiều lời mời gameshow, còn tôi bị hạn chế

- Điều gì khiến anh đồng ý làm giám khảo gameshow khi xưa nay anh vốn rất ái ngại điều này? 

Tôi thật sự hơi ái ngại với gameshow bởi trước đó có một vài gameshow tốt nhưng cũng có những chương trình hướng về giải trí nhiều quá, đặc biệt là bị thương mại hóa nên đang dần bão hòa do tần suất xuất hiện quá dày. Tôi ngần ngại vì lo lắng mình có thể sẽ “chết chùm” theo.

NSƯT Chí Trung trong chương trình Quyền lực ghế nóng

Khi đại diện chương trình Quyền lực ghế nóng báo thời gian ghi hình hỏi cát-sê, tôi có nói rằng: “Anh rất muốn kiếm tiền, đồng tiền chính đáng nhưng anh sẽ không nói cát-sê nếu anh không biết anh sẽ làm cái gì. Nguyên tắc của anh là dù 1 đồng hay 1 tỷ đồng thì cũng phải biết mình sẽ làm gì, có xứng đáng hay không và mình có làm được không... Sau khi xem sơ qua về format chương trình, tôi cũng tạm thời đồng ý nhưng vẫn lo lắm.

Về thời gian, tôi chủ động sắp xếp được vì tôi đã là giám đốc đời thứ 7, đồng thời trước khi đảm nhận công việc này, tôi từng có 4 năm làm trợ lý, phó giám đốc nên tôi có thể làm việc một cách khoa học. Tôi thuộc típ nghệ sĩ có khả năng làm kinh tế, biết “đo lọ nước mắm đếm củ dưa hành”, biết tính toán nghĩ suy chứ không bốc đồng... ở miền Bắc không nhiều nghệ sĩ được như vậy.

- Vậy khi đã ngồi vào chiếc ghế nóng, áp lực với anh ra sao?

Tôi cũng tham gia vài gameshow rồi nhưng không được nhà sản xuất lựa chọn lắm bởi mỗi người có một style, cá tính khác nhau. Như NSƯT Hoài Linh, sự duyên dáng, hài hước của Hoài Linh phù hợp với nhiều đối tượng khán giả nên cậu ấy nhận được nhiều lời mời, riêng tôi lại bị hạn chế một số chương trình.

Tôi không lo ngại dư luận hay những phát ngôn của mình khi ngồi ghế nóng, bởi tôi không dại gì và cũng không ngu gì “ném đá” vào tiết mục. Tôi chỉ có nhiệm vụ nhận xét, nâng đỡ và cắt nghĩa cho từng tiết mục của chương trình. Với những lĩnh vực không thuộc chuyên môn, tôi không có gì phải ngượng nếu có nói sai, bởi không ai giỏi hết cả.

- Phát ngôn gần đây của anh, nói rằng anh chưa bao giờ xem phim Việt, kể cả phim mình, đã gây xôn xao dư luận. Sau phát ngôn đó, anh có chịu nhiều áp lực từ công chúng lẫn đồng nghiệp?

Với những ai đã biết Chí Trung thì sẽ hiểu tôi có một nguyên tắc, đó là không tạo scandal và không khai thác những chuyện không tốt cho showbiz Việt. Thời gian qua, có một số thông tin trên báo chí chưa đúng về tôi như phát ngôn mà bạn vừa hỏi. Nguyên văn tôi đã nói là: “Tôi chưa bao giờ xem phim Việt Nam, kể cả những phim tôi đóng vì tôi thấy các vai diễn của mình rất vớ vẩn”, nhưng báo chí đã cắt bớt chữ khi đăng bài, khiến câu nói của tôi ít nhiều bị hiểu chưa đúng, khiến tôi rất dè chừng truyền thông.

Tuy nhiên, đúng là tôi không xem phim Việt vì tiết tấu nó chậm, nói rất nhiều mà thông điệp thì không có. Tôi thích phim Mỹ bởi sự khúc chiết của nó. Nói như thế không có nghĩa tôi là người Việt Nam nhưng không dùng hàng Việt Nam. Vốn dĩ tôi không có nhiều thời gian, tôi chỉ thường xem truyền hình vào lúc 1-2 giờ sáng nên tôi xem phim Mỹ.

Về việc tôi không xem phim mình đóng là thế này, tôi là người sống ngoài đời cũng được, thậm chí cũng có chút vai trò nhưng không hiểu sao các đạo diễn thường mời tôi vào những vai diễn vớ vẩn, hay vai ba lăng nhăng. Tôi chưa có vai nào nghiêm túc cả, vì vậy mà khi xem lại tôi thấy ngượng và không thích. Là tôi không hợp các vai tử tế chăng? Còn những vai “nhầy nhụa” thì tôi lại không thích lắm!

Thứ hai nữa là, cách dựng phim cũng như kịch bản câu chuyện chưa được hấp dẫn. Thứ ba là, tôi thường không lồng tiếng cho phim mình đóng nên khi nhìn thấy “hồn Trương Ba, da hàng thịt” là tôi không chịu được, mà tôi lại không có thời gian để làm việc đó.

Về phía đồng nghiệp thì tôi không lo lắm vì họ đều hiểu bản chất của tôi, bởi tôi luôn cố gắng sống thẳng và nói thật suy nghĩ của mình vì tôi không lụy cái gì chẳng hạn như quan chức, quyền hành hay tiền, danh lợi... Tôi đều để mọi thứ đến tự nhiên chứ không chạy đi hay ngửa tay xin. Tôi luôn xem cái duyên nghề nghiệp là điều đương nhiên thuộc về mình nếu mình xứng đáng. Để bản thân phải ngửa tay đi xin hay cố giành về cho mình thì đó không phải là chất của Chí Trung!

- Nếu cảm thấy vai vớ vẩn hay không tử tế thì sao anh không từ chối thể hiện? Anh nhận lời diễn nhưng lại không thích nhân vật của mình...

Tôi làm nghề cũng hơn 30 năm rồi, có những lúc như thời kỳ trẻ, tôi không có nhiều sự lựa chọn, không nhiều khả năng từ chối vai diễn, chỉ đến khi trung niên và sắp nghỉ hưu rồi thì tôi mới nhận ra điều đó. Thời trẻ mình cứ thích gì thì làm đó, chứ không tự lập trình được cái nào nên, cái nào không. Tôi cũng không làm việc vì tiền, bởi tôi có những phân định rạch ròi và có nhiều bản ngã để sống.

- Ngoài phát ngôn về phim Việt và vai diễn của mình, anh từng trả lời trên báo rằng anh không cần khán giả, khiến công chúng bị sốc. Cứ thẳng tính và bộc trực như vậy, anh không sợ mất lòng khán giả?

Không, ý tôi không phải như vậy! Câu nói trên tôi nói với ý là tôi không đánh giá cao khán giả truyền hình, chứ còn làm nghệ sĩ mà không cần khán giả thì chết mất. Với khán giả truyền hình thì tôi không biết bởi tôi không theo dõi họ, tôi cần là cần khán giả sân khấu. Báo chí cứ cắt ngắn phát ngôn như vậy thì thật khó cho tôi! Làm nghệ sĩ mà nói không cần khán giả là quá ngạo mạn, thành ra càng ngày tôi càng e dè, ngần ngại hơn khi tiếp xúc với truyền thông.

Sự thẳng tính cũng khiến tôi mất lòng nhiều người, nếu đó không phải là người nhẫn nhịn thì rất dễ va chạm với tôi. Tính tôi thẳng nhưng không điên, bởi tôi quá già, quá đủ đến độ không cần gì nữa nhưng không ngạo mạn đến mức có thể chửi bới tất.

Đồng nghiệp hiểu tôi thường nói tôi tốt, tuy rằng nóng tính và bộc trực quá không có lợi cho mình nhưng những gì thuộc về tính cách thì không nên thay đổi, thế mới gọi là Chí Trung.

Bận đến mức nhiều lúc nhìn vợ mà không biết đó là ai

- Có ý kiến nói rằng, vai trò của anh ở Nhà hát Tuổi trẻ được ví như “người vác tù và hàng tổng”, chẳng có quyền lợi gì và thu nhập cũng không dư dả...

Từ khi đảm nhận vai trò giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ, tôi đã sút mấy cân vì trăn trở và suy nghĩ những biện pháp để làm sao vừa có được sự giúp sức của Nhà nước, doanh nghiệp và biến nhân viên thành những “chiến binh” để cùng mình tạo ra các vở diễn, chương trình tốt. Hiện giờ tôi vẫn chưa làm được điều đó.

Lương diễn viên ở nhà hát, người thấp nhất là 1,5 triệu đồng/tháng, chẳng đáng là bao nhưng vẫn cao hơn lương diễn viên ở sân khấu kịch Hồng Vân hay Idecaf vì làm gì có lương mà nhận. Các diễn viên trẻ phải sống và làm việc hết sức mình 100% để có được thu nhập cho bản thân. Cá nhân tôi rất nể trọng những nỗ lực của sân khấu miền Nam.  

Ở Nhà hát Tuổi Trẻ, chúng tôi được Nhà nước bảo trợ, diễn hay thì tốt mà diễn chưa hay thì cũng chả ai trách nên làm quản lý nghệ thuật rất dễ. Nhưng cũng vô cùng khó nếu muốn giữ chân và duy trì đam mê của nhân viên và nuôi sống mấy trăm con người ở nhà hát.

Ngoài làm việc bằng tâm huyết, Nhà hát Tuổi trẻ còn là nơi tôi được thành danh hay nói một cách hoa mỹ, đó là nơi tôi sinh ra, lớn lên, trưởng thành và được nhiều danh lợi ở đây. Vì vậy, khi còn chút thời gian còn lại, khoảng 3-4 năm nữa thì tôi muốn làm một điều gì đó cho “tổ ấm” ấy, bởi tôi là người duy nhất cuối cùng nối tiếp giữa thế hệ trước và sau để truyền tải khát vọng, kinh nghiệm và tiêu chí cho thế hệ lãnh đạo tiếp theo. Tôi tự thấy mình có sứ mệnh đấy cùng một vài người khác bởi các bạn trẻ sẽ không thể nào lĩnh hội được tinh thần của Nhà hát từ những năm 78.

Gia đình NSƯT Chí Trung

- Thực tế cho thấy khi sân khấu dần bị thu hẹp, hiện tại đa phần thu nhập chính của nghệ sĩ hài ở miền Nam từ việc tham gia gameshow truyền hình. Trong khi đó, thị trường gameshow phía Bắc có phần kém sôi động hơn, điều này có ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống của diễn viên hài miền Bắc không thưa anh?

Tôi nghĩ không riêng gì miền Bắc hay miền Nam, mà rất nhiều nghệ sĩ ở khắp nơi trên thế giới cũng vậy, chỉ có ở một số quốc gia phát triển thì siêu sao mới sống được đúng với cái nghề của mình, chứ còn thực trạng sân khấu ngày càng vắng đã và đang diễn ra ở nhiều nước rồi. 

Tôi từng đi 40 nước và chứng kiến không ít sân khấu đìu hiu, bởi xu thế của khán giả bây giờ là hòa nhập vào công nghệ truyền hình và kỹ thuật số. Do đó mà tôi không cảm thấy sốt ruột trước tình hình sân khấu thời điểm này.

Dù gameshow chưa phát triển mạnh tại khu vực phía Bắc nhưng nghệ sĩ vẫn có nhiều chương trình khác để làm. Tuy nhiên, phải thẳng thắn thừa nhận rằng, hoạt động nghệ thuật ở miền Bắc khó khăn hơn ở miền Nam. Chính vì thế, không ít người đã quyết định Nam tiến để tạo dựng sự nghiệp và tìm kiếm thành công.

Chứng kiến điều này, tôi vừa vui mà cũng vừa buồn. Vui vì các bạn có cuộc sống tốt hơn cũng như có sự hội nhập tích cực ở phương trời mới bởi xứ Bắc quá chật chội. Nhưng tôi buồn vì ở mảnh đất, nơi chúng tôi được sinh ra, các bạn đã không được đãi ngộ, không có cơ hội thể hiện mà các bạn phải đi tìm đất kiếm sống. 

Đời nghệ sĩ ngắn ngủi lắm, cho nên họ phải đi tìm kiếm cơ hội thể hiện, để cống hiến và có thu nhập để tồn tại... chỗ nào đất lành thì chim đậu thôi.

Chí Trung và bà xã - NSƯT Ngọc Huyền

- Việc nhà đầu tư của Hãng phim truyện Việt Nam coi thường và xúc phạm nghệ sĩ, nhiều người cho rằng đó là sự va chạm giữa cái đầu kinh doanh và cảm xúc nghệ sĩ. Là một người vừa làm nghệ thuật vừa làm kinh doanh, anh thấy thế nào?

Trong tôi thì có cả cảm xúc của người nghệ sĩ lẫn suy nghĩ của một doanh nhân, vì vậy khi theo dõi sự vụ trên trên báo chí, tôi chỉ muốn nhắn nhủ rằng, cả 2 bên – nhà đầu tư và nghệ sĩ hãy tìm cách để hiểu nhau hơn mặc dù rất khó. Có thể nói, cả nhà đầu tư lẫn nghệ sĩ đều đang cố tình không hiểu và làm cho nhau tổn thương.

Doanh nghiệp thì có lý của họ và họ được luật pháp bảo vệ, nghệ sĩ thì có lòng tự trọng và truyền thống bề dày. Tuy nhiên, truyền thống bề dày đó không thể giúp nghệ sĩ hội nhập trong đời sống xã hội hiện nay. Nếu những tác phẩm, vai diễn của nghệ sĩ không tìm được chỗ đứng trong lòng khán giả thì bạn sẽ không chứng minh được mình là ai cả và rất khó phát triển.

Trong sự vụ của Hãng phim truyện Việt Nam, theo quan điểm cá nhân của tôi thì cả 2 bên đều không có lỗi nhưng họ lại đang cố làm nhau đau, điều nay không mang đến lợi ích chung cho công ty. Do vậy, cả 2 nên ngồi xuống để thỏa hiệp bởi vì nghĩ cho cùng, doanh nghiệp đã xác định đầu tư vào hãng phim, ai cũng muốn làm điều tốt nhất để nâng giá trị “mảnh đất” đó lên.

- Là người đồng nghiệp thân thiết với nghệ sĩ hài Xuân Bắc, anh đã động viên Xuân Bắc ra sao giữa “bão” ồn ào về vợ Xuân Bắc và Nhà hát kịch Việt Nam thời gian qua?

Trong sự cố vừa rồi, việc của Bắc (là ứng cử viên cho chức Giám đốc Nhà hát kịch Việt Nam, "cạnh tranh" cùng với nghệ sĩ Anh Tú-người mà vợ Xuân Bắc tố cáo - PV) vợ Bắc không liên quan gì, đơn giản bởi vì Bắc là người đàn ông thật sự, không ham hố quyền lực danh vọng. 

Xuân Bắc chỉ ham nhất là được khán giả yêu mến và có nhiều show để đi làm. Xuân Bắc không bon chen danh lợi đâu. Nếu cấp trên tin tưởng giao phó thì Bắc sẽ làm, thậm chí còn làm tốt bởi cậu ấy là người rất có trách nhiệm chứ Bắc không  làm vì ham danh lợi.

Với Bắc, việc đảm nhận vai trò Giám đốc cũng được, rất hay nhưng thời gian này thì tôi nghĩ cậu ấy không nên làm sẽ khoẻ hơn. Cho nên, đừng buộc chuyện Hồng Nhung  vào với Bắc, vì Nhung tính rất bộp chộp nhưng không liên quan gì đến Bắc. Mọi người đừng xâu chuỗi lại để nó trở thành sự kiện.

- Trong cuộc sống đời thường, khi gặp những buồn phiền, anh thường làm gì để vượt qua?

Bà xã không phải là người tôi chia sẻ những buồn phiền trong công việc. Dù chúng tôi cùng lớp, cùng nghề và cô ấy chỉ kém tôi 1 tuổi thôi nhưng vợ chồng tôi chưa bao giờ bàn chuyện nghệ thuật. Đó cũng là một trong những bí quyết giữ gìn hạnh phúc của cặp vợ chồng nghệ sĩ, chính là việc không đem nghệ thuật lên giường ngủ. Tôi và bà xã chỉ nói chuyện với nhau về con cái, về gia đình.

Lúc buồn, tôi thường chia sẻ với cây đàn guitar hay rủ rê vài người bạn đi ăn uống. Đặc biệt, tôi thường chơi thân với những người thấp tuổi hoặc lớn hơn tuổi, chứ không thân với người đồng tuổi. Bạn cùng tuổi thường không thích tôi vì tôi hay bắt nạt họ (cười). Tôi sợ làm những người tốt, người yêu mến mình buồn và sợ bản thân không bằng lòng với mình. Tính tôi cũng không giận, không thù ai bao giờ.

- Trước đó, anh từng chia sẻ trên báo rằng bà xã buồn lòng khi anh không có nhiều thời gian dành cho gia đình từ lúc đảm nhận vị trí Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ. Vậy khi anh nhận lời tham gia gameshow, khối lượng công việc gia tăng, phản ứng của vợ anh ra sao?

Đấy cũng là điều mà bà xã tôi không thích nhưng là một nghệ sĩ, được tham gia các chương trình, hoạt động nghệ thuật là đương nhiên phải làm. Hơn ai hết, bản chất tôi vẫn là người nghệ sĩ. Khi tham gia chương trình truyền hình, tôi vừa được lợi về hình ảnh, vừa có thêm thu nhập và nếu tôi có thể thu xếp được thời gian thì có vấn đề gì đâu! Có thể buổi sáng tôi bay ra Sài Gòn quay hình, tối tôi bay về với vợ, cũng đâu ảnh hưởng gì.

Tuy nhiên, với công việc ở Nhà hát Tuổi trẻ, ở vai trò lãnh đạo, đôi lúc tôi phải suy nghĩ, tính toán nhiều thứ nên thành ra tôi hơi xao nhãng tình cảm của bà xã, có khi tôi nhìn “bả” mà chẳng nhận ra “bả” là ai cả (cười).

Sau 39 năm gắn bó cùng Nhà hát Tuổi trẻ, sắp tới vợ tôi sẽ về hưu nên chuyện bà xã cảm thấy nhạy cảm và buồn là một điều tất nhiên, dù tôi có ôm cô ấy trong lòng thì vợ vẫn thấy buồn (cười). Tôi nghĩ thời gian sẽ giúp bà xã nguôi ngoai khi cô ấy bận rộn với công việc gia đình, chơi với con, với cháu.

- Niềm khao khát lớn nhất với anh ở thời điểm hiện tại là gì?

Tôi khao khát giữ được “lửa nghề” trong lòng nghệ sĩ ở Nhà hát Tuổi trẻ nói riêng và diễn viên miền Bắc nói chung bởi cuộc sống hiện tại khá khó khăn. Khao khát thứ hai, tôi hy vọng sẽ có nhiều tác phẩm hay để sân khấu được sáng đèn hàng đêm và sống bằng chính nội lực, sức mạnh, sự hấp dẫn của sân khấu.

Trước mắt, chúng tôi vẫn phải trông vào sân khấu hài nhưng một nhà hát thì phải tồn tại bằng những vở diễn nghiêm túc, chính quy. Tuy nhiên, thời điểm này những vở diễn đó chưa được khán giả nhìn nhận như một loại hình giải trí đúng nghĩa. Giải trí không phải là vào cười hềnh hệch đâu, giải trí là vào để chiêm nghiệm, suy ngẫm, có thể cùng cười và cùng khóc, chứ nếu chỉ chọc cười đơn thuần thì đó chưa phải là giải trí đúng nghĩa.

Nói về mơ ước trong cuộc sống thì đến bây giờ tôi chỉ mong có sức khỏe và chút tiền để dành vì tuổi già đến rồi. Với tôi, giàu chưa chắc đã sang nhưng nghèo thì sẽ sinh hèn. 

Thanh Hương (thực hiện)