NSND Nguyễn Quang Vinh, Cục trưởng Cục NTBD: Đã tới lúc phải đưa ra một chiến lược bài bản

Phóng viên: Thưa ông, Cục Nghệ thuật biểu diễn đã bao giờ đưa vấn đề mức trần cát-sê ra thảo luận chưa? 

NSND Nguyễn Quang Vinh: Cục Nghệ thuật biểu diễn từng nghĩ tới việc này nhưng khó thực hiện. Nếu muốn làm, các cơ quan liên quan phải ngồi lại và bắt tay với nhau để đưa ra một nội dung thống nhất, hợp lý thì may ra… Với tình hình xã hội Việt Nam hiện nay, chúng ta chưa thể đưa ra một quy định về mức trần cát-sê cho các tổ chức xã hội ngoài công lập.

Tùy thuộc vào nội lực cũng như sự năng động, nhanh nhạy mà mỗi nghệ sĩ tự thân vận động tạo ra sức hấp dẫn; bản thân nghệ sĩ đó nếu mang lại nguồn thu lớn cho các nhà tổ chức, thì đương nhiên, nghệ sĩ cũng phải nhận được sự bù đắp tương xứng, từ đó sinh ra tính cạnh tranh rất cao. Đó cũng là điều dễ hiểu nhưng cũng sẽ bất cập khi đặt trong tương quan chung với các đơn vị nghệ thuật công lập, tạo ra một khoảng chênh lệch lớn, ảnh hưởng tới tư duy, tư tưởng làm nghề của những người đang hoạt động ở khu vực này. 

* Ở một số nước tiên tiến, nghệ sĩ hoạt động trong lĩnh vực giải trí (nhất là nghệ sĩ “hot”) nộp thuế rất cao. Chúng ta có những loại thuế đặc biệt như thuế rượu bia, thuốc lá… Có ý kiến cho rằng, thuế nghệ sĩ nên được xếp vào loại này. Ông nghĩ sao? 

- Ở các nước, những người có thu nhập cao trên mọi lĩnh vực đều phải đóng thuế cao, nhất là nghệ sĩ giải trí. Nhưng ngược lại, bảo trợ xã hội của họ cũng làm rất tốt. Ở Việt Nam, hai mặt này chưa cân bằng. Vì sao người ta ngại đóng thuế hoặc có “phản ứng” khi phải đóng thuế? Lý do có lẽ cũng bởi họ chưa nhìn thấy hiệu quả của đồng tiền thuế.

Việc xếp thuế nghệ sĩ (hoạt động tự do, thu nhập khủng, xuất hiện liên tục trên truyền hình…) vào dạng thuế đặc thù, tôi ủng hộ. Song, sử dụng nguồn thuế đó như thế nào cho hiệu quả, hợp lý, vừa khuyến khích nghệ sĩ sáng tạo, vừa thực hiện được nghĩa vụ thuế của mình thì ngành tài chính phải bàn bạc thật kỹ càng. 

* Giải thích cho chế tài quy định tiền thù lao nghệ sĩ và thông qua việc thay đổi mức thuế để giải quyết vấn đề “cát-sê trên trời”, Trung Quốc cho rằng, vì mải chạy theo ngôi sao mà chất lượng nghệ thuật và lợi ích của công chúng không còn được đặt lên hàng đầu. Xin hỏi, quan điểm của ông ra sao? 

- Điều này thì đúng. Đã tới lúc, các cơ quan quản lý nhà nước phải đưa ra định hướng mang tính chiến lược, ban hành văn bản pháp luật, cũng như đưa ra định mức tiêu chuẩn để các tổ chức xã hội, các cá nhân tham gia thực hiện. Hiện nay, chúng ta đang trong quá trình hoàn thiện nghị định về hoạt động nghệ thuật biểu diễn này.

Rõ ràng, trong những năm qua, xã hội Việt Nam có những bước thay đổi rất nhanh, nhất là bùng nổ thông tin liên quan tới hoạt động giải trí; bùng nổ nhanh tới mức, có những mảng không kiểm soát kịp thời được. Để công bố luật, trước đó phải xây dựng mất rất nhiều thời gian, theo nhiều bước, trình tự. Tuy nhiên, khi ban hành, có những vấn đề trở nên lỗi thời. 

* Có phải sự bắt tay của các cơ quan liên quan ở ta chưa đồng bộ nên mới vậy?

- Hiểu chưa đồng bộ cũng đúng. Hệ thống luật của mình chưa đầy đủ. Việc quy định cát-sê và thu thuế nghệ sĩ tự do có thu nhập khủng là vấn đề lớn, có tính hệ thống, chưa kể còn liên quan tới tâm tư nghệ sĩ. Nếu mình không có một chính sách phù hợp, đúng là tủi thân cho những nghệ sĩ công lập.

Trong khi đó, túi tiền ngân sách không phải quá rộng để có thể xử lý được mọi vấn đề. Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể cân bằng được với các mặt chi tiêu của xã hội bằng các chế tài quản lý ràng buộc, hợp lý, đảm bảo một môi trường hoạt động văn hóa - giải trí cạnh tranh, mà vẫn công bằng đối với những người làm nghề, những người kinh doanh cũng như 
công chúng.  

* Xin cảm ơn ông! 

(thực hiện)