Nông dân miền Tây trữ ngọt, thay giống cây để sản xuất trong mùa hạn, mặn

Chuyển 86.000ha lúa sang trồng rau màu, cây ăn trái

Theo Bộ NN-PTNT, năm 2023, vùng đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 86.000ha đất lúa kém hiệu quả được chuyển đổi sang nuôi thủy sản, trồng cây ăn trái, trồng rau màu và cây công nghiệp ngắn ngày. Nhờ đó, hệ số sử dụng đất được tăng lên từ 1,5-2,2 lần, tiết kiệm được nước tưới, thích ứng tốt với hạn, mặn, nhờ đó hiệu quả kinh tế được nâng cao. Chẳng hạn, khi chuyển từ trồng lúa sang trồng rau màu các loại, nông dân đạt doanh thu bình quân khoảng 150-200 triệu đồng/ha, trồng cây ăn trái đạt doanh thu trên 600 triệu đồng/ha.

Dấu hiệu tích cực từ các mô hình thuận thiên

Nghị quyết 120/NQ-CP của Chính phủ về “Phát triển bền vững đồng bằng sông Cửu Long thích ứng với biến đổi khí hậu” (ban hành năm 2017) đề ra cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo 3 trọng tâm “thủy sản, cây ăn trái, lúa gạo” gắn với các tiểu vùng sinh thái, trong đó coi thủy sản (nước ngọt, nước lợ, nước mặn) là sản phẩm chủ lực. Theo Bộ NN-PTNT, từ nghị quyết này, đã có những mô hình nông nghiệp sinh thái, tích hợp đa tầng, đa giá trị xuất hiện ở nhiều địa phương trong vùng, như mô hình kinh tế dưới tán rừng, mô hình tôm - lúa, mô hình đa canh, xen canh, mô hình du lịch sinh thái, du lịch nông nghiệp, nông thôn… mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều so với làm lúa đơn thuần.

Giai đoạn 2021-2025, đầu tư khoảng 30.000 tỉ đồng cho thủy lợi

Ông Lê Minh Hoan - Bộ trưởng Bộ NN-PTNT - cho hay, tới đây, bộ sẽ tiếp tục đầu tư hệ thống công trình thủy lợi với mục tiêu kiểm soát mặn kèm hỗ trợ, bổ sung ngọt để biến nước mặn thành nguồn tài nguyên cho quá trình chuyển dịch sản xuất. Đồng thời, bộ cũng đầu tư các công trình phòng, chống và khắc phục hậu quả thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu. Tổng mức đầu tư các công trình thủy lợi vùng đồng bằng sông Cửu Long khoảng 41.257 tỉ đồng, trong đó giai đoạn 2021-2025 khoảng 30.000 tỉ đồng.

Không để dân thiếu nước sinh hoạt

Theo Bộ NN-PTNT, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino và tình trạng khai thác nước ở đầu nguồn sông Mê Kông gia tăng, nguồn nước về khu vực đồng bằng sông Cửu Long trong mùa khô năm 2024 thiếu hụt trầm trọng khiến mức độ xâm nhập mặn cao hơn so với mức trung bình hằng năm.

Hiện tại, có hơn 50.000 hộ ở đồng bằng sông Cửu Long bị thiếu nước sinh hoạt. Cục Hậu cần, Quân khu 9 đã dùng 3 tàu vận chuyển khoảng 1.700m3 nước sạch cung cấp miễn phí cho người dân các huyện Thới Bình, Trần Văn Thời và U Minh của tỉnh Cà Mau. Bộ Tư lệnh Cảnh sát biển vùng 4 (TP Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang) cũng điều tàu chở hơn 350.000 lít nước ngọt hỗ trợ người dân đảo Hòn Chuối, tỉnh Cà Mau. Nhiều tổ chức đoàn thể, nhà hảo tâm các nơi cũng tặng nước ngọt cho người dân ở các tỉnh Tiền Giang, Bến Tre, Sóc Trăng.

Trước tình hình trên, Thủ tướng Chính phủ đã ra công điện yêu cầu các bộ, ngành chức năng và UBND các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long theo dõi sát diễn biến, triển khai quyết liệt, có hiệu quả các biện pháp ứng phó với nắng nóng, hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước; nắm chắc từng hộ dân có nguy cơ thiếu nước sinh hoạt, kiên quyết không để người dân thiếu nước sinh hoạt; tổ chức rà soát các nguồn nước ngọt dự trữ để có phương án cân đối; chủ động bố trí ngân sách địa phương và huy động các nguồn tài chính hợp pháp để triển khai ngay các biện pháp cần thiết nhằm đảm bảo nước ngọt phục vụ sinh hoạt cho người dân.

Huỳnh Trọng

Hạn, mặn ở miền Tây đang giảm nhưng vẫn cần tích trữ nước ngọt

Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, từ ngày 11 - 20/5, mực nước trên sông Tiền và sông Hậu biến đổi chậm theo triều. Mực nước cao nhất tại Tân Châu là 1,4m, tại Châu Đốc 1,65m.

Mực nước triều tại trạm Rạch Giá dao động ở mức trung bình và có xu hướng giảm dần, đỉnh triều vào thời gian này dao động trong khoảng 0,25 - 0,35m, thời gian xuất hiện trong khoảng 18 - 23g hằng ngày. Từ sau ngày 15/5, nắng nóng sẽ giảm dần, nhiệt độ cao nhất tại miền Tây Nam Bộ phổ biến từ 33-36 độ C.

Trong khoảng thời gian trên, sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây phạm vi xâm nhập mặn 90 - 125km; sông Cửa Tiểu, Cửa Đại phạm vi xâm nhập mặn 35 - 40km; sông Hàm Luông phạm vi xâm nhập mặn 42 - 48km; sông Cổ Chiên phạm vi xâm nhập mặn 35 - 40km; sông Hậu phạm vi xâm nhập mặn 32 - 37km; sông Cái Lớn phạm vi xâm nhập mặn 45 - 50km.

Tình hình hạn, mặn thời điểm nửa cuối tháng 5/2024 có giảm. Tuy nhiên, vẫn cao hơn so với cùng kỳ và diễn biến phức tạp. Các địa phương cần tranh thủ tích trữ nước ngọt khi triều thấp phục vụ nông nghiệp và dân sinh.

Theo Viện Khoa học thủy lợi miền Nam, hiện nay, tổng diện tích đã xuống giống vụ hè thu tại đồng bằng sông Cửu Long khoảng gần 817.000ha. Những ngày tới mặn và hạn còn cao, vì vậy, các địa phương, đặc biệt khu vực ven biển, nên cân nhắc việc giãn sản xuất một số diện tích vụ hè thu trong năm nay để góp phần giảm nhu cầu nước và hạn chế xâm nhập mặn vào sâu vùng cửa sông ven biển.

Dự báo El Nino sẽ giảm, trạng thái ENSO nghiêng về pha trung tính từ giai đoạn tháng 4 - 6/2024. La Nina sẽ tác động chủ yếu từ giai đoạn tháng 8 - 10/2024 trở đi. Vì vậy, các địa phương chủ động giải pháp ứng phó với hạn mặn trong tháng tới.

Minh Huy