Nỗi lo người nghiện trẻ hóa, ma túy không ngừng "sinh sôi"

Nhiều học viên ở cơ sở cai nghiện ma túy số 2 (thuộc Lực lượng Thanh niên xung phong TPHCM) có tuổi đời còn khá trẻ - Ảnh: Ánh Dương

Ma túy phủ tối đường đời

Chiều 26/6, sau thời gian dài bị giam giữ ở Malaysia, 10 thuyền viên Việt Nam nghi đánh bắt cá trái phép đã về đến sân bay Tân Sơn Nhất (TPHCM), trong đó có T.B.H. - quê ở một tỉnh miền Trung.

17 tuổi, T.B.H. đã sa chân vào ma túy. H. kể, khi còn nhỏ, cha mẹ H. vào TPHCM làm ăn, để H. lại quê cho bà ngoại. Thiếu sự quan tâm của cha mẹ, học đến lớp Chín, H. bỏ học, vào TPHCM giúp cha mẹ buôn bán một thời gian thì được giới thiệu đến coi một tiệm internet gần công viên Phú Lâm, quận 6, bị những bạn bè “cày” game đêm rủ rê hút hít rồi nghiện ma túy lúc nào không hay.

Nghiện ngập, không có việc làm ổn định, H. lang thang ở bến xe Miền Tây mong tìm được việc làm, liền bị một người chạy xe ôm dụ đi phụ việc cho tàu cá với thu nhập 20 triệu đồng/tháng. Theo lời chỉ dẫn, H. đến tỉnh Kiên Giang, làm thuyền viên đánh bắt cá xa bờ, được gần 4 năm thì bị lực lượng chức năng Malaysia bắt giữ. “Về được Việt Nam, gặp lại gia đình là mừng nhưng em cũng không biết tương lai ra sao vì không biết sẽ làm nghề gì để sống, có nghiện lại hay không”.

Gần tròn 1 năm kể từ khi con gái tên N.T. bị tuyên án 20 năm tù, bà Q. (TP Thủ Đức) vẫn sống trong dằn vặt, day dứt. Ngày bị tuyên án, N.T. chỉ vừa tròn 22 tuổi. T. đi tù, để lại đứa con chưa đầy 6 tuổi. Khi còn thiếu niên, N.T. đã ham chơi, đua đòi nên bỏ học sớm. Khi chưa tròn 17 tuổi, N.T. đã làm mẹ đơn thân, phó thác con nhỏ cho gia đình rồi bỏ đi biền biệt, sau đó sa chân vào ma túy. Để có tiền mua ma túy, N.T. buôn bán ma túy rồi bị công an bắt giữ. Ở tuổi 22, với mức án 20 năm tù giam, tương lai của N.T. quá đỗi mịt mù.

Nghiện ma túy từ khi học cấp II

N.T.Q. (sinh năm 1997) và N.V.H. (sinh năm 2001) là 2 bệnh nhân trẻ nhất đang điều trị tại Khoa Điều trị nghiện, Bệnh viện Tâm thần trung ương (TP Hà Nội). Cả hai đều có ánh mắt đờ đẫn, cử chỉ chậm chạp, phản ứng lơ mơ, không thích trò chuyện. Các bác sĩ cho biết, cả H. và Q. đều tiếp xúc, sử dụng ma túy khi còn học THCS và hiện tại, H. có biểu hiện tâm thần nặng hơn Q.

Đây là lần thứ hai, N.T.Q. vào bệnh viện điều trị và đã ở đây được hơn 1 tháng với triệu chứng trước khi nhập viện là không chịu mặc quần áo vì nghĩ mình đang tắm biển, thường đập phá đồ đạc và đánh người thân. Q. vào viện lần đầu cách đây 2 năm. Khi đó, đang làm phục vụ ở một quán cà phê, Q. đi xe ôm công nghệ, đã không trả tiền mà còn đập điện thoại của tài xế nên bị báo công an. Nhận tin, mẹ Q. và 4 người nữa từ tỉnh Hà Tĩnh ra TP Hà Nội, đến đồn công an tiếp nhận, đưa Q. đến Bệnh viện Tâm thần trung ương.

Bác sĩ Nguyễn Tiến Sĩ - người trực tiếp điều trị cho Q. lúc đó - nhớ lại, Q. thường xuyên kể những chuyện hoang đường như gặp các tổng thống, ông bà mình đang ở nước ngoài và mình nói chuyện với ông bà qua remote (bộ điều khiển ti vi). Huyết áp của Q. luôn cao, cảm xúc cũng thường bị rối loạn.

Lực lượng biên phòng tỉnh Tây Ninh vừa bắt giữ Nguyễn Thanh Sang - 22 tuổi, quê ở tỉnh Bạc Liêu - khi y đang vận chuyển 260 gói ma túy có tên gọi “nước vui” từ Campuchia về Việt Nam - Ảnh: L.Q.

Q. kể, năm học lớp Chín, đã bắt đầu hút cỏ: “Các anh trong làng cho tôi, bảo hút. Tôi cũng biết là cỏ, nhưng vẫn hút. Lần đầu, tôi thấy choáng váng, say say, sau đó tôi hút nhiều, lúc buồn cũng hút, vui cũng hút, qua 4-5 loại cỏ khác nhau. Ban đầu, tôi mua ở ngay trong làng, sau mua qua mạng, người ta thuê xe ôm giao tới”. Khi gia đình phát hiện Q. nghiện cỏ thì cậu đã bỏ học 2 năm. Mẹ Q. ra sức quản lý con, đến khi Q. 19 tuổi thì tìm đường cho con đi lao động ở nước ngoài để tách khỏi đám bạn cùng làng. Nhưng chưa đầy 1 năm sau, Q. phải về nước do ở nước ngoài, cậu ta vẫn sử dụng ma túy.

7 năm qua, Q. thường trốn gia đình ra TP Hà Nội làm thuê, gây chuyện khiến cha mẹ đau đầu tìm cách xử lý, đưa đi nhiều nơi để cai nghiện ma túy và điều trị bệnh. 2-3 năm nay, Q. có biểu hiện hoang tưởng, ảo giác nên gia đình đành “cưỡng chế”, đưa vào Bệnh viện Tâm thần trung ương. Q. nói chắc nịch: “1 năm nay tôi không hút nữa, tôi bỏ rồi. Lần này, không biết sao tự dưng mẹ lại đưa tôi vào đây”. Nghe Q. kể, các bác sĩ đều lắc đầu cười.

Bác sĩ Đỗ Thị Oanh - Trưởng khoa Điều trị nghiện, Bệnh viện Tâm thần trung ương - cho biết, so với lúc bà mới về khoa cách đây 10 năm, bệnh nhân vào điều trị nghiện ma túy hiện nay trẻ hơn và liên quan đến các loại ma túy mới. Cha mẹ thấy con có những biểu hiện bất thường, học hành sa sút, sức chú ý giảm thì “điều tra” và đưa con đi kiểm tra. Bà nói: “Bệnh nhân vào đây trẻ nhất khoảng 17-18 tuổi nhưng nhiều cháu đã sử dụng ma túy từ khi học cấp II. Tôi thường xuyên phải nghe các cuộc điện thoại từ những gia đình mới phát hiện con sử dụng ma túy. Họ xin số điện thoại từ các gia đình từng gửi con vào đây”.

Một nhóm người trẻ sử dụng ma túy tập thể trong một căn hộ chung cư ở quận 4 bị Công an TPHCM bắt giữ cuối năm 2022 - Ảnh: Phú Lữ

Theo bác sĩ Đỗ Thị Oanh, nếu bệnh nhân nghiện các chất ma túy “truyền thống” như heroin thì có methadone điều trị nhưng nếu nghiện ma túy tổng hợp thì chưa có thuốc điều trị, cũng chưa có nghiên cứu nào về mối liên hệ giữa các loại ma túy mới với bệnh tâm thần nên các bác sĩ chỉ điều trị theo triệu chứng, kết hợp thải độc, cai thuốc. Bà cho hay, các chất ma túy mới gây ra những biến đổi lâu dài ở não và các cơ quan, bộ phận khác của cơ thể. Do não bộ chưa hoàn thiện, trẻ vị thành niên nghiện nhanh hơn và chịu những tác động khủng khiếp hơn so với người trưởng thành.

Bà nói: “Các em đang tuổi lớn, chưa xây đắp được những giá trị nên khi dính vào ma túy, trong mắt các em, ma túy là thứ duy nhất trên đời có giá trị. Chúng tôi buồn, thấy mình bất lực vì không ít trường hợp đã được điều trị ổn định, ra viện được vài tháng là tái phát bệnh và tái sử dụng ma túy rồi không thoát ra được vòng luẩn quẩn đó”.

Uông Ngọc - Hoàng Lâm