Nỗi đau xóm chùa - Bài 2: Chính quyền… sững sờ

Thế nhưng, theo thông tin của người dân Xóm Chùa, nỗi đau này có nguy cơ còn tiếp diễn, bởi những người dụ dỗ, lường gạt và môi giới mua bán các cô gái vẫn nhởn nhơ….

Ng.- áo vàng, đứng trong một buổi tiệc cưới

Vì thành tích, bỏ mặc những phận người

Tiếp nhận thông tin của báo Phụ Nữ về vụ việc các cô gái ở tổ 4 (KP.Hiệp Nhất, TT.Định Quán, H.Định Quán, tỉnh Đồng Nai) bị lừa bán sang Trung Quốc đang tìm cách về nước, các cán bộ Hội LHPN H.Định Quán sững sờ. Các chị cho biết, chưa bao giờ nghe việc hàng loạt cô gái bị buôn qua bán lại suốt 5 năm ròng. Chỉ khi phóng viên trao tận tay tên, tuổi từng nạn nhân, bà Đinh Thị Thanh Hương - Chủ tịch Hội LHPN huyện mới đủ chứng cứ để kiểm chứng, vỡ ra, không chỉ là Hiệp Nhất, mà cả TT.Định Quán, có đến 17 trường hợp tương tự.

Sự thật, chính quyền TT.Định Quán đã nắm biết sự việc từ rất lâu và cũng nhiều lần tìm cách tháo gỡ. Ông Kim Hường - chủ hộ dân sống tại tổ 4 đồng thời là thành viên tổ bảo vệ dân phố của KP.Hiệp Nhất cho biết, từ nhiều năm nay, ông và các thành viên tổ bảo vệ đã được lưu ý tuyên truyền vận động người dân phòng, chống nạn mua bán người. Cấp xã cũng có nhiều buổi sinh hoạt với các hộ, phát tờ bướm, dán pano cổ động, thậm chí giúp vốn, tạo việc làm cho người dân... Tuy nhiên, khi sự việc vỡ lở thì mới hay, kẻ len lỏi vào xóm dụ dỗ các em là người quen biết của xóm, nhưng tiếp cận các em ở nơi làm việc thuộc các địa bàn khác nên dù muốn vào cuộc ngăn chặn, chính quyền vẫn bất lực.

Bà Hương chua xót: “Chúng tôi rất đau lòng, chỉ vì bệnh thành tích mà chị em Hội PN thị trấn đã giấu một việc nghiêm trọng như vậy. Lẽ ra ngay từ năm 2010, khi hiện tượng chị em trong khu phố bỏ đi lấy chồng Trung Quốc (dù hợp pháp), các chị cũng phải báo cáo để huyện Hội tìm giải pháp, đề xuất các ngành chức năng lưu ý, vào cuộc…”.

Trưa 3/7, chúng tôi cùng bà Nguyễn Thị Ngọc Giàu - Phó chủ tịch Hội LHPN H.Định Quán trở về TT.Định Quán để tìm hiểu thêm. Tiếp chúng tôi, ông Trần Hữu Hợi - Chủ tịch UBND TT.Định Quán cho biết: “Tổ 4 có gần 70 hộ, đa số là người dân tộc thiểu số. Xóm Chùa “nổi tiếng” vì là nơi tập trung đủ tệ nạn. Đây là nơi người dân di dời từ khu vực Đá Ba Chồng vào tạm cư, cũng là địa bàn mà thị trấn đang tập trung chuyển hóa nhưng chưa được. Thừa cơ hội này, bọn xấu len vào. Vì muốn nhanh chóng đổi đời, các cô gái trẻ đã bị dụ dỗ bán qua Trung Quốc, nhiều cô đã quay trở về thân tàn, ma dại, nhưng những cô khác vẫn mong thoát khỏi cuộc sống nghèo khó này”.

Trở lại Xóm Chùa sau khi gặp gỡ chính quyền địa phương, chúng tôi mới hiểu hết những “trần tình” của vị Chủ tịch UBND thị trấn.

Mới tảng sáng, khi nhiều phụ nữ và bé gái chừng 12, 13 tất tả từ triền núi thả bộ xuống rồi ra đường lớn đón xe đi lượm ve chai, thì ở những căn nhà trống huơ, qua cánh cửa khép hờ, nhiều người đàn ông vẫn còn nằm quấn mền ngủ say. Đêm hôm trước, cũng chính họ bày trận nhậu rồi la hét, chửi bới vợ con. Anh nào “tử tế” thì nhậu xong rồi... ngủ. Ông Kim Hường lắc đầu ngao ngán: “Nhiều chị cứ lâu lâu xấp ngửa chạy ra nhà tôi, kêu cứu vì bị chồng đánh, lấy tiền đi bài bạc, thậm chí gái gú”.

Như lời ông chủ tịch TT.Định Quán Trần Hữu Hợi, nhiều hộ dân Xóm Chùa thành “nợ xấu”, nợ quá hạn của địa phương trong các nguồn trợ vốn. Không đất đai sản xuất, cũng không một chữ bẻ đôi, công việc của người Xóm Chùa chỉ là làm thuê, làm mướn, lượm ve chai, rọc lá chuối… Vì vậy, những cô gái non nớt như Mỹ Lan, Đ., N., Ng., H…. khi nghe có cơ hội đổi đời, thoát khỏi vòng lẩn quẩn đói nghèo của mẹ, của bà hay của những người chị hàng xóm, là liền bám víu.

Những người đàn bà Xóm Chùa đau đáu ngóng tin con

Đừng để dân tự "bơi"

Cách lý giải của chính quyền và các đoàn thể ở Định Quán nghe có vẻ xuôi tai. Thế nhưng người dân vẫn rất bất bình, chị Lê Thị L. bức xúc: “Suốt một năm qua, những lá đơn kêu cứu của chúng tôi không một lời phản hồi, cũng không ai mời lên đối chất, lấy lời khai".

Người duy nhất được Công an (CA) tỉnh Đồng Nai mời lên lấy lời khai là chị Bùi Thị L. Chị L. thất vọng: “Họ nói chẳng có manh mối nào để truy cứu trách nhiệm của vợ chồng L.T.L., dù hai người này đã ngang nhiên chiếm đoạt tiền của tôi, lường gạt dụ dỗ bán con tôi qua

Trung Quốc”.

Càng nghe lời kể của gia đình các nạn nhân, xâu chuỗi cùng phản hồi của CA, chính quyền thị trấn, rằng vụ việc đã được CA H.Định Quán, CA tỉnh Đồng Nai vào cuộc, chúng tôi càng thấy mâu thuẫn. Nếu vụ việc được xem là “trọng án”, vì sao những lá đơn người dân gửi đi không có phản hồi; người tố cáo không được triệu tập để lấy lời khai. Trong khi đó, lại có tin tức về việc Trương Thị Thùy Linh, kẻ dụ dỗ các cô gái đã trở về, sống nhởn nhơ, thách thức; về việc vợ chồng L.T.L., người lừa lấy tiền của nhiều người trong xóm vừa đưa một cô gái mới ở thị trấn qua Trung Quốc, dân chẳng biết báo ở đâu?

Mang nỗi bất bình này, phóng viên đến CA H.Định Quán thay mặt người dân trình báo và đã được Đội an ninh CA Huyện tiếp nhận. Tuy nhiên, đơn vị này cho biết, do CA tỉnh Đồng Nai đang thụ lý hồ sơ nên đề nghị phóng viên tiếp tục liên hệ Đội phòng chống mua bán người thuộc CA tỉnh để trao đổi tiếp.

Chiều 3/7, tiếp chúng tôi, Thiếu tá Lê Văn Vấn, Đội trưởng Đội phòng chống buôn bán người CA tỉnh Đồng Nai cho biết: “Chúng tôi đang thụ lý vụ kêu cứu bị bán qua Trung Quốc của gia đình một số nạn nhân bị bán qua Trung Quốc ở TT.Định Quán, nhưng không phải những trường hợp này. Kể cả vụ Mỹ Lan, chúng tôi chỉ nắm thông tin qua báo. Hiện tình hình mua bán phụ nữ, dụ dỗ phụ nữ Việt lấy chồng nước ngoài bất hợp pháp tại Định Quán vô cùng phức tạp. CA tỉnh vừa giải cứu hai cô gái bị bán qua Malaysia, một cô còn kẹt lại bên ấy cũng ngụ ngay khu Hiệp Nhất”.

Thiếu tá Vấn cũng băn khoăn, vì sao dân không kêu cứu, tố cáo ở chính quyền mà chỉ nhờ báo chí can thiệp. Ông cho biết: “Nếu chính thức có đơn tố giác của dân, với đối tượng cụ thể, rõ ràng, chúng tôi sẽ phối hợp với Cảnh sát hình sự Quốc tế (Interpol) để giải cứu”.

Lẽ ra, hơn ai hết, CA, chính quyền và đoàn thể địa phương phải là người trả lời câu hỏi này một cách rõ ràng nhất. Phát giác phụ nữ bị buôn bán hàng loạt, mà cứ loay hoay tuyên truyền, che giấu… thì làm sao có được giải pháp hữu hiệu.

Luật sư Phạm Lĩnh Sơn - Phó trưởng văn phòng trợ giúp pháp lý phụ nữ số 6 cho biết: “Theo điều 27, Thông tư 28/2014/TT-BCA của Bộ CA quy định về công tác điều tra hình sự trong CA nhân dân, CA cấp xã (phường), đồn, trạm CA có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm. Theo đó, khi tiếp nhận thông tin liên quan đến tội phạm (kể cả trường hợp tự phát hiện khi làm nhiệm vụ), CA cấp xã (phường), đồn, trạm CA có trách nhiệm xác minh sơ bộ ban đầu để phân loại. Nếu xác định thông tin đó là tố giác, tin báo về tội phạm thì chuyển ngay tố giác, tin báo đó kèm theo tài liệu liên quan cho cơ quan điều tra có thẩm quyền...”.

Thông tư này cũng quy định việc chính quyền cơ sở có trách nhiệm hướng dẫn nhân dân tố giác tội phạm. Luật sư Sơn khẳng định: “Việc chính quyền TT. Định Quán nắm bắt toàn bộ vụ việc (từ số lượng, hoàn cảnh… các nạn nhân bị dụ dỗ, buôn bán ra nước ngoài) rồi để đó “âm thầm theo dõi”, và ngụy biện do “lực bất tòng tâm” là không tròn trách nhiệm. Điều quan trọng nhất, cần nhất là phải hướng dẫn, vận động người dân tố giác tội phạm. Mua bán phụ nữ là trọng tội, được quy định ở nhiều điều luật quốc tế lẫn pháp luật hình sự Việt Nam. Chính quyền không thể để dân tự “bơi”, chờ đợi trong vô vọng”.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Giàu khẳng định: “Chúng tôi sẽ lập tức về Xóm Chùa để giúp các gia đình nạn nhân tố giác tội phạm”.

Hy vọng lời khẳng định này của bà Giàu không chỉ là “cho có”, để những cô gái V., Ng., Đ., N. được trở về với gia đình. Biết đâu bài học cay đắng nơi xứ người sẽ giúp các em trưởng thành hơn, biết cách chống chọi với cuộc đời vốn đầy cam go, thử thách.

Rời Xóm Chùa, tiếng khóc ỉ ôi của những đứa trẻ vắng mẹ, người mẹ nhớ con giữa vùng đất xác xơ ấy cứ ám ảnh tâm trí chúng tôi.

 NGHI ANH