Nỗ lực hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới ở châu Á

Ngày 1/1/2025 tới đây, các đôi đồng giới ở Thái Lan sẽ chính thức được phép kết hôn. Quốc gia này đã phải vật lộn trong nhiều thập niên để có thể thông qua đạo luật như vậy. Thái Lan là quốc gia và vùng lãnh thổ thứ ba ở châu Á, sau Đài Loan (Trung Quốc) và Nepal, cho phép hôn nhân đồng giới.

Người ủng hộ LGBTQ+ reo hò trước Tòa án tối cao Tokyo sau phán quyết việc cấm hôn nhân đồng giới là vi hiến ngày 30/10 - Nguồn ảnh: Nikkei Asia

Châu Á được xem là khu vực chậm trao quyền cho cộng đồng LGBTQ+ và là nơi mà cộng đồng này thường phải đối mặt với sự phân biệt đối xử, thành kiến, thậm chí bạo lực.

Chủ nghĩa bảo thủ tôn giáo và pháp luật thời thuộc địa đã gây khó khăn cho cộng đồng LGBTQ+ tại Đông Nam Á. Tuy quan hệ đồng giới không phải là bất hợp pháp ở Indonesia nhưng họ phải đối mặt với áp lực lớn từ các cuộc tấn công của cảnh sát, lực lượng cảnh vệ và sự thù địch công khai của chính quyền cũng như các nhóm Hồi giáo cực đoan trên khắp đất nước.

Ở Malaysia, đồng tính luyến ái là một tội có thể bị phạt tiền và phạt tù lên tới 20 năm. Tương tự, Myanmar và Brunei cũng hình sự hóa quan hệ đồng giới.

Singapore đã bãi bỏ luật hình sự hóa quan hệ tình dục giữa nam giới vào năm 2022, tuy nhiên chính phủ khẳng định phản đối hôn nhân đồng tính. Năm ngoái, Tòa án cấp cao Ấn Độ đã từ chối công nhận các cặp đồng giới trong lúc những nhà vận động tìm cách giành quyền kết hôn theo luật. Trung Quốc đã mở rộng các hạn chế đối với những nhà hoạt động và nhóm LGBTQ+ trong những năm gần đây.

Hàn Quốc không công nhận hôn nhân đồng giới, thậm chí quy định quan hệ giữa đàn ông có thể bị phạt tới 2 năm tù. Nhưng vào tháng 2/2023, một tòa án đã ra phán quyết ủng hộ 1 cặp đồng giới được nhận bảo hiểm y tế nhà nước. Động thái này được ca ngợi như một chiến thắng cho quyền LGBTQ+ ở một quốc gia bị cho là “tụt hậu” về vấn đề này.

Tòa án tối cao Tokyo (Nhật Bản) mới đây đã cho rằng, lệnh cấm kết hôn đồng giới là vi hiến. Phán quyết hôm 30/10 kết luận: việc chính phủ không mở rộng quyền kết hôn cho các cặp đồng giới đã vi phạm 2 điều khoản trong hiến pháp nước này. Cụ thể, việc thiếu sự bảo vệ pháp lý đối với các cặp đồng giới đã vi phạm điều 14, khoản 1 nhằm đảm bảo sự bình đẳng cho mọi người và điều 24, khoản 2 quy định hôn nhân phải dựa trên “quyền lợi cá nhân” và “phẩm giá”.

Đây là chiến thắng quan trọng của cộng đồng LGBTQ+ Nhật Bản và là chiến thắng pháp lý thứ bảy trong nỗ lực thúc đẩy hôn nhân đồng giới. Phán quyết của Tòa án tối cao Sapporo hồi tháng Ba cho rằng, việc không cho phép các cặp đồng giới kết hôn và được hưởng những lợi ích giống như các cặp đôi khác là vi phạm quyền cơ bản về bình đẳng và tự do hôn nhân.

Chánh văn phòng nội các Yoshimasa Hayashi cho biết, phán quyết của tòa ngày 30/10 chưa được hoàn thiện và chính phủ sẽ tiếp tục theo dõi các vụ việc khác đang chờ xử lý. Dù sao, sự kiện đã làm dấy lên hy vọng cho cộng đồng LGBTQ+. Những người ủng hộ đã giương cao biểu ngữ mang các thông điệp như “Hãy tiến xa hơn tới bình đẳng hôn nhân” và “Không còn phải chờ sửa đổi pháp luật nữa”… Nhật Bản là nước G7 duy nhất chưa công nhận hôn nhân đồng giới.

Lãnh thổ Đài Loan là nơi đầu tiên ở châu Á hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới vào năm 2019. Câu chuyện cảm động của 2 người đàn ông Ryan và Righ phản ánh những vấn đề xã hội sâu sắc, như sự kỳ thị và tác động của các chính sách đối ngoại đến cuộc sống người dân.

Sau nhiều năm yêu xa, đối mặt với vô vàn thử thách, cuối cùng họ cũng được đoàn tụ tại Đài Loan. Kết quả này cho thấy, ngay cả khi đã được hợp pháp hóa, các đôi LGBTQ+ vẫn phải tiếp tục trải qua cuộc chiến pháp lý kéo dài, gay go vì xã hội vẫn đang tồn tại rất nhiều vấn đề về việc thực thi quyền con người, bình đẳng giới...

Nam Anh (theo Nikkei Asia, SCMP)