Nỗi khiếp sợ mang tên 'lớp trưởng'

Thuận thì sống, chống thì chết!

Nói đến “lớp trưởng”, người ta thường nghĩ ngay đến một học sinh (HS) học giỏi, gương mẫu, có uy tín và có thể lãnh đạo các bạn trong lớp. Thế nhưng trên thực tế, hình ảnh và phẩm chất của không ít lớp trưởng lại ngược hoàn toàn. Một cô giáo dạy bậc tiểu học tại TP.HCM nói: “Lớp trưởng là một “cô giáo nhỏ” mà đôi khi các bạn trong lớp còn sợ hơn cả cô giáo của mình”.

Liên quan đến “cô giáo nhỏ” vừa nêu, chị Th., một phụ huynh (PH), kể: khi con chị lên lớp 6, chị phải chuyển con sang học tuyến khác để cháu khỏi phải gặp lại bạn cũ. Lý do, vào năm lớp 5, theo “lệnh” của lớp trưởng, tất cả các bạn trong lớp đều không chơi với con chị, khiến bé bị tâm lý nặng nề, học hành sa sút. Thấy con bị “tuột dốc”, chị Th. dò hỏi, bé mới nức nở kể lại câu chuyện bị bạn ức hiếp, “cấm vận”, cô lập. Nghe xong, chị phản ánh với giáo viên (GV) chủ nhiệm và ban giám hiệu nhà trường nhưng tình hình không được cải thiện, chị buộc chọn cách làm riêng của mình.

Cũng theo chị Th., “cô giáo nhỏ” tên M. này lộng quyền đến mức tự đưa ra hình thức phạt bạn như đánh bạn, bắt bạn chép phạt. Trong tuần, nếu lớp bị trừ điểm thi đua, M. sẽ lên gặp Tổng phụ trách để hỏi vì sao bị trừ? Nếu việc bị trừ điểm có liên quan đến HS nào là M. về lớp xử HS đó bằng cách bắt đứng úp mặt trên bảng hoặc bắt chép phạt.

Sự lộng quyền của M. dần phát triển khiến các bạn trong lớp đều khiếp sợ, vì M. muốn ghi tên bạn nào vào “sổ bìa đen” là ghi. Muốn tên mình được đưa ra khỏi sổ này, nhiều HS đã phải... hối lộ cho M. bằng đồ ăn thức uống. Được “cung phụng”, M. càng phát huy uy quyền. M. có thể ra lệnh cho các bạn không được chơi với người mình không ưa. Có khi, M. còn cùng “đồng bọn” lén lấy đồ đạc của bạn này bỏ vào cặp người mình ghét rồi lu loa là bạn ăn cắp.

Một HS lớp 7 ở Q.9 kể, trong lớp em, nữ lớp trưởng đã bạt tai nhiều bạn nữ và có lần đã đánh một bạn nam gãy kính, chảy máu. Lớp trưởng này còn có quyền phân xử các tranh chấp trong lớp mà phần thắng luôn nghiêng về những bạn thuộc phe lớp trưởng.

Cô Phương, GV một trường tiểu học tại Q.Phú Nhuận (TP.HCM), cho biết, có lớp trưởng còn mang cả đồ chơi vào bán và ép các bạn phải mua. Lại có trường hợp lớp trưởng lấy thước kẻ khẻ đến mức sưng tay bạn, hoặc bắt phạt bạn phải tự vả vào mặt đến mức sưng môi, đỏ mặt khiến PH phải vào trường mắng vốn. “Thầy cô đánh để răn đe, dạy dỗ thì còn được, chứ để HS đánh phạt HS như thế không PH nào chấp nhận được, vì đó là một sự sỉ nhục với con họ”- cô Phương nói.

Cô P.H. - GV tiểu học tại TP.Cần Thơ kể, có lần, khi cho các em lớp 4 của mình làm bài kiểm tra định kỳ, lúc từ phòng GV về lớp, cô giật mình thấy lớp trưởng đang giật bài của bạn kế bên để chép, nhưng HS kia chỉ dám phản ứng yếu ớt. Đã vậy, lớp trưởng còn dọa: “Ông không cho tôi chép bài, tôi sẽ méc cô tội ông đánh con Q.. Mấy hôm nay tôi bao che cho ông mà còn không biết điều!”. Giật mình vì cách hành xử đó, cô H. đã dành cả buổi học để trò chuyện với các em về vai trò, tính gương mẫu và cả bản lĩnh của người dẫn đầu một tập thể. Sau đó cứ mỗi tháng, cô luân phiên thay đổi người làm lớp trưởng.

Trong môi trường học đường, mọi học sinh phải thân ái, bình đẳng - Ảnh minh họa: Phùng Huy

Chọn lớp trưởng vì cô!

Ngành giáo dục khuyến khích trong mỗi lớp học, vị trí lớp trưởng phải được luân phiên nhằm tạo cơ hội cho tất cả HS được thể hiện mình và tránh lạm quyền. Tuy nhiên, trên thực tế, GV lại thường chọn lớp trưởng theo ý chủ quan, vì mình chứ không vì HS. Xu hướng chọn lớp trưởng thường thấy nhất của GV là chọn những HS có khả năng làm thủ lĩnh, có thể thay mình quản lý lớp khi cần; và khi đã tìm được rồi thì ngại không muốn thay đổi để tránh phải hướng dẫn lại.

Thế nhưng, hiệu trưởng một trường tiểu học cảnh báo, một HS mà làm lớp trưởng cả năm, thậm chí nhiều năm thì dễ sinh ỷ y và cảm thấy mình có nhiều quyền. Mới đây, một lớp trưởng tên Nh. ở Đà Nẵng đã lên facebook để chửi từ lớp đến trường, từ bạn đến thầy, đồng thời còn dọa “xử” các bạn trong lớp nếu không “theo” mình. Chuyện bắt đầu từ khi Nh. vào lớp 6, thấy Nh. học giỏi, tính tình khá hung dữ, lại hay mách lẻo nên thầy chủ nhiệm đã... chọn làm lớp trưởng để trút bớt nỗi lo quản lớp. Nh. được thầy chủ nhiệm tin tưởng giao trọn quyền mỗi khi thầy không có mặt ở lớp. Nh. cũng được thầy cô ưu ái, chiếu cố hơn trong đánh giá hoặc giải quyết những xích mích với các bạn. Vì thế, các bạn trong lớp sợ Nh. ra mặt. Nh. đã “hoàn thành nhiệm vụ” lớp trưởng mà thầy cô giao trong hai năm liền.

Nhưng lên lớp 8, tình hình đã khác, khi các bạn trong lớp không chịu tuân thủ những quy định hết sức cá nhân của Nh. và đỉnh điểm là khi Nh. lập phe nhóm và tuyên bố “ai không theo sẽ bị ghi sổ đầu bài lỗi đi trễ, nói chuyện, bị cô lập, không cho chơi với mọi người và hơn cả thế nữa” thì một bạn nữ trong lớp không chịu nổi, đã đem chuyện này kể lại với ba mẹ mình. Nhận thấy nguy hại có thể đến với con, PH đã gặp thầy chủ nhiệm để báo cáo sự việc. Khi làm việc với Nh., chính thầy chủ nhiệm cũng bất ngờ bởi kiểu cách ăn nói, cư xử thiếu sự giáo dục của em. Vì thế, thầy quyết định thay lớp trưởng. Bị “truất phế”, Nh. liền tung tin dọa “xử” bạn. Trong khi thầy chủ nhiệm còn đang chưa tìm ra giải pháp thì Nh. chửi bới nhặng xị trên facebook.

Hiệu trưởng một trường tiểu học ở Q.4 thừa nhận thực tế ở trường mình là một số lớp trưởng ỷ lại, không làm gương cho các bạn, thường xuyên đi học trễ, thái độ không thân thiện dẫn đến tình trạng các thành viên trong lớp bất phục. Đáng nói là dù biết tình trạng này nhưng GV không tìm cách khắc phục. Tệ hơn, một số PH còn tìm cách cho con mình được làm lớp trưởng và tỏ ra buồn bã khi con không còn "chức sắc".

Chị Võ Thanh Lan - một PH ở Cần Thơ - kể, tại trường của con chị, cô giáo đã “khéo” chọn lớp trưởng và chi hội trưởng hội cha mẹ HS là những gia đình thân cận với cô, kinh tế khá giả và “quan tâm” đến việc học tập của con như cho con đi học thêm, hay “bồi dưỡng” cho cô, đồng thời là còn là Mạnh Thường Quân cho lớp, cho trường… Ý thức được “vị thế” của cha mẹ đối với lớp, với trường nên lớp trưởng cũng tìm cách tỏ rõ uy lực.

Theo ThS Bùi Gia Hiếu, Hiệu trưởng trường THPT Nhân Việt (Q.Tân Phú, TP.HCM), vị trí lớp trưởng là cơ hội để HS được cọ xát, thể hiện khả năng tổ chức, quán xuyến công việc chung. Thông qua lớp trưởng, GV có thể nắm được tình hình lớp học… Thế nhưng, nhiều em nhiệt tình quá thành ra vượt quyền, thậm chí còn tự cho mình có quyền “nhận hối lộ” của bạn và ưu ái bỏ qua các lỗi của bạn, dần dà hình thành nhóm lợi ích trong lớp. Lớp học cũng như một xã hội thu nhỏ, lớp trưởng được ví như một người lãnh đạo nên một số em ngộ nhận tự cho mình cái quyền rất lớn. GV chủ nhiệm chỉ cần lơ là, phó mặc cho các em tự quản, không sâu sát là rất dễ xảy ra chuyện.

Cô P.H. bày tỏ, việc chọn và hướng dẫn các em làm một lớp trưởng, thực sự là một đầu tàu của lớp không hề đơn giản. Nếu giao quyền điều khiển lớp mà không hướng dẫn các em thể hiện được vai trò của mình thì các bạn sẽ không tuân thủ, ngược lại, chính lớp trưởng sẽ “ảo tưởng” về mình.

Theo cô Phạm Thúy Hà - Hiệu trưởng trường tiểu học Nguyễn Văn Trỗi (Q.4, TP.HCM), để bầu ra lớp trưởng, GV quan sát chọn ra những em chững chạc, giọng nói to tốt, có khả năng điều hành, ngoan và có nhiều mặt nổi trội để giới thiệu ứng viên. Từ đó, các thành viên trong lớp sẽ bầu chọn ra lớp trưởng. HS có quyền biểu quyết. Khi thấy các thành viên trong lớp có biểu hiện không phục, GV phải nhìn thấy, nhắc nhở, uốn nắn kịp thời. Còn ThS Hiếu cho rằng, để tránh xảy ra tiêu cực, GV phải cho các em bầu chọn minh bạch, công khai; phải thường xuyên luân chuyển “cán bộ” trong lớp để tránh chuyện lạm quyền; hướng dẫn các kỹ năng và bản lĩnh làm quản lý trước khi giao trọng trách cho các em…

 Nhóm PV CTXH