Những tiến bộ y học thần kỳ cứu sống con người

27/02/2025 - 06:16

PNO - Theo một nghiên cứu lớn công bố vào cuối năm 2024 của Viện Ung thư quốc gia Mỹ, từ năm 1975-2000, ước tính có gần 6 triệu ca có nguy cơ tử vong (do 5 loại ung thư phổ biến nhất là ung thư vú, cổ tử cung, trực tràng, phổi và tuyến tiền liệt) đã được ngăn ngừa, phần lớn là nhờ sàng lọc tốt hơn.

Bà Katrina Goddard - Giám đốc bộ phận kiểm soát ung thư và khoa học dân số của viện này - cho biết: 8/10 ca tử vong do các loại ung thư nói trên được ngăn ngừa trong 45 năm qua là nhờ vào những tiến bộ trong công tác phòng ngừa và sàng lọc. Những tiến bộ trong chụp nhũ ảnh cũng đã cứu sống một số lượng lớn bệnh nhân, tương tự là vắc xin phòng ngừa vi rút papilloma ở người (HPV) trong trường hợp ung thư cổ tử cung và kỹ thuật cắt bỏ polyp tiền ung thư trong trường hợp ung thư đại tràng.

Chụp nhũ ảnh giúp phụ nữ phát hiện bệnh ung thư vú sớm - Ảnh minh họa: Shutterstock
Chụp nhũ ảnh giúp phụ nữ phát hiện bệnh ung thư vú sớm - Ảnh minh họa: Shutterstock

Tiến sĩ Ashley Cheng Chi-kin - Giám đốc lâm sàng Khoa Ung thư tại Trung tâm Y tế CUHK ở Hồng Kông (Trung Quốc) - cho biết, chẩn đoán sớm ung thư là chìa khóa. Ông nói thêm: ý thức của mọi người về nguy cơ ung thư được nâng lên và những phát triển không ngừng của y khoa đã giúp cứu sống hàng triệu người, giảm thiểu tổn thất về tiền bạc, con người.

Trong thành tựu giảm các ca tử vong vì ung thư, việc xét nghiệm, chẩn đoán để phát hiện sớm là bước cực kỳ quan trọng. Chính vì thế, những nghiên cứu mới về xét nghiệm, chẩn đoán ung thư đang được phát triển liên tục. Lợi ích của việc xét nghiệm ung thư trong máu là rất lớn bởi tiết kiệm chi phí, chính xác, không xâm lấn. Các nhà nghiên cứu cho biết, nó có thể mở đường cho thế hệ xét nghiệm sàng lọc tiếp theo để chẩn đoán sớm nhất bệnh ung thư.

Trong những năm gần đây, sự tiến bộ của trí tuệ nhân tạo (AI) đã hỗ trợ và giúp ích rất nhiều trong mọi lĩnh vực y khoa, giúp công việc chẩn đoán, phân tích và chữa trị ngày càng nhanh chóng và hiệu quả. AI còn được thiết lập để đóng vai trò quan trọng trong tương lai của việc phát triển các phương pháp điều trị và chẩn đoán ung thư. Trong một nghiên cứu của Thụy Điển năm 2023, việc đọc phim chụp nhũ ảnh với sự trợ giúp của AI đã phát hiện ra nhiều hơn 20% trường hợp ung thư vú so với cách đọc phim thông thường của 2 bác sĩ X-quang khác nhau. Hiện nay có hơn 20 ứng dụng dựa trên AI được FDA (Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ) chấp thuận cho chụp ảnh vú, nhiều ứng dụng khác về chụp ảnh, xét nghiệm máu, phân tích máu… đang được phát triển.

Một thành tựu khoa học được xem là thần kỳ nữa là việc cấy ghép tạng heo chỉnh sửa gen vào con người. Mỹ gần đây đã chấp thuận các thử nghiệm lâm sàng về ghép thận, tim heo, mở ra tiềm năng sử dụng nội tạng động vật giải quyết tình trạng thiếu hụt nội tạng hiến tặng trên toàn cầu.

Bác sĩ phẫu thuật ghép tạng Philipp Felgendreff - Trường Y Hannover (Đức) - cho biết: “Heo được sử dụng vì ban đầu chúng cho thấy khả năng tương thích cao với con người và thực sự phù hợp về mặt cấu trúc giải phẫu”. Những người được ghép nội tạng heo đến nay có thể sống được vài tháng, các nhà khoa học đang hy vọng những người ghép tạng dị loài sẽ có cuộc sống dài lâu hơn.

Hiện bệnh nhân Towana Looney (53 tuổi, người Mỹ) là người sống lâu nhất sau khi ghép tạng động vật. Towana Looney đã được ghép 1 quả thận heo vào tháng 11/2024 và hiện đang sống khỏe mạnh.

Trong y khoa, vắc xin luôn đóng vai trò quan trọng trong phòng chống bệnh. Theo Tổ chức Y tế thế giới, vắc xin có tác dụng bảo vệ chống lại bệnh viêm gan B ở hơn 95% trẻ sơ sinh, trẻ em và thanh thiếu niên khỏe mạnh. Vi rút u nhú ở người (HPV) lây truyền qua đường tình dục có thể gây ra 6 loại ung thư: không chỉ ung thư cổ tử cung mà còn cả ung thư hậu môn, hầu họng, dương vật, âm đạo và âm hộ.

Vắc xin HPV có từ năm 2006 và có hiệu quả đến 97% trong việc ngăn ngừa ung thư cổ tử cung và những thay đổi tế bào có thể dẫn đến ung thư. Hiện nay, còn có 3 loại vắc xin ung thư đang được thử nghiệm tại Đại học Oxford ở Anh. Trong đó, có vắc xin ung thư buồng trứng - thường được gọi là kẻ giết người thầm lặng, bởi nó không biểu hiện cho đến giai đoạn sau. Vắc xin LungVax chống ung thư phổi được thiết kế cho những người hút thuốc hoặc đã cai thuốc lá. Một loại vắc xin khác là LynchVax được thiết kế cho những người mắc hội chứng Lynch - một rối loạn di truyền hiếm gặp làm tăng nguy cơ ung thư ruột, tử cung và các loại ung thư khác.

Thảo Nguyễn (theo CNN, SCMP)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI