Những ống ghè quê ngoại

28/03/2025 - 06:01

PNO - Ống ghè chứa cả tuổi thơ, chứa cả niềm tự hào, hoài nhớ về một làng nghề làm gốm vang danh một thời.

Men theo lối về quê ngoại, tôi thích đi vào một con hẻm nhỏ với những bờ tường được xây bằng những ống ghè nằm san sát nhau. Màu thời gian in hằn lên nét cũ kỹ, rêu phong ở từng góc tường cũng chẳng làm phai nhạt ký ức về một thời hưng thịnh của làng gốm vang danh.

Quê ngoại tôi ở làng Lư Cấm (phường Ngọc Hiệp, TP Nha Trang), nơi có dòng sông Cái hiền hòa chảy qua. Nguồn nước ngọt của sông cung cấp một nguồn phù sa dồi dào, kết hợp với đất sét lấy từ Diên Khánh để tạo ra những sản phẩm gốm đặc trưng. Tôi thích nhất những ống ghè (có nơi gọi là hũ ghè) dẫu không mang đường nét hoa văn sắc sảo nhưng lại đa dụng trong cuộc sống.

Bờ tường làm từ những ống ghè quê ngoại - Ảnh do nhân vật cung cấp
Bờ tường làm từ những ống ghè quê ngoại - Ảnh do nhân vật cung cấp

Ống ghè ở làng Lư Cấm có nhiều kích cỡ, vẻ ngoài có màu nâu đỏ đơn giản. Đa phần ống ghè được các lò gốm sản xuất nhiều để xây tường rào bao quanh nhà, xây thành giếng vì độ bền chắc theo thời gian.

Ngày đó, chỉ cần thấy ngôi nhà nào có một bờ tường dài xây hoàn toàn bằng ống ghè thì biết chắc chủ nhà phải có “điều kiện” lắm. Bọn con nít chúng tôi chỉ dám đến bên bờ tường để chơi chứ không dám nghịch phá vì sợ chủ nhà bắt đền.

Ống ghè còn hiện diện trong đời sống thường ngày như một vật dụng quen thuộc, không thể thay thế. Hầu như nhà nào cũng có một vài ống để sử dụng tùy theo mục đích riêng. Phổ biến nhất là sự hiện diện của ống ghè trong chái bếp, cạnh lò than. Khi nấu nướng xong mà trong lò vẫn còn vài cục than to đỏ rực thì các bà, các mẹ lại cẩn thận gắp từng cục than ấy “nhốt” vào ống ghè rồi lấy miếng ngói bể đậy lên cho than tắt ngúm. Hôm sau, họ lại lấy than đó ra để sử dụng tiếp.

Hay như quê ngoại tôi mỗi năm vào mùa lụt, các cậu, các dì thường dùng ống ghè để kê cao đồ đạc. Chỉ cần úp ống xuống đất, để mỗi góc 1 ống, cẩn thận khiêng tủ, giường kê lên tránh ngập. Với độ bền chắc cao, ống ghè được ngâm trong nước thời gian dài cũng không sao.

Theo dòng chảy của sự phát triển, những ống ghè hay đồ gốm thô sơ được thay thế bằng những món đồ nhựa tiện dụng, giá thành rẻ và dễ mua ở các chợ. Dần dà, những lò gốm ở quê ngoại đã tắt lửa, ngay cả những ống ghè cũng chỉ còn lại trong ký ức những ai trót dành tình cảm sâu nặng với chúng.

Nhiều lần cha mẹ tôi định vứt bỏ mớ ống ghè vì để chật nhà nhưng tôi vẫn năn nỉ giữ lại cho bằng được. Với tôi, ống ghè chứa cả tuổi thơ, chứa cả niềm tự hào, hoài nhớ về một làng nghề làm gốm vang danh một thời.

Đức Bảo

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI