Những nơi đón tết sớm nhất miền Nam

Nếu không có những làng hoa này, hẳn cái tết truyền thống sẽ thiếu đi nhiều hương sắc. Miền Nam nói chung và miền Tây Nam Bộ nói riêng có khá nhiều làng hoa. Hầu như tỉnh, thành nào cũng có, đáng để kể ra thì cũng trên dưới khoảng chục làng, tuổi đời từ vài chục năm đến trên dưới trăm năm: làng hoa Thới Nhựt (Cần Thơ), làng mai Phước Định (Vĩnh Long), làng hoa kiểng Cái Mơn (Chợ Lách, Bến Tre), làng hoa Mỹ Phong (Mỹ Tho, Tiền Giang), làng hoa Tân Quy Đông (Sa Đéc, Đồng Tháp)…

Người ngắm hoa thì chỉ một mùa, dân trồng hoa thì làm quanh năm

Làng hoa Mỹ Phong (Mỹ Tho, Tiền Giang)

Có đến làng hoa Mỹ Phong vào dịp tháng Chạp mới cảm được cái không khí bận rộn và tấp nập khi những người nhổ hoa, vận chuyển hoa mải miết với công việc. Những con lộ lớn nhỏ mùa này luôn kín xe tải xuống “ăn hoa” trước khi tỏa đi khắp nơi, thậm chí ra các tỉnh miền Trung. Là làng hoa lớn nhất tỉnh Tiền Giang, Mỹ Phong không rộng lớn bằng làng hoa Sa Đéc, làng hoa kiểng Cái Mơn nhưng rất thu hút du khách bởi đây là nơi gần với Sài Gòn nhất trong số các làng hoa - chỉ cách TPHCM khoảng 70km.

Mỗi lần ghé, tôi lại thấy mừng lây vì bên cạnh những nỗi lo thường trực (hoa dội chợ, thời tiết thay đổi…), dân trồng hoa của làng bây giờ nhiều người đã chủ động được kỹ thuật cho hoa ra sớm hay trễ để đúng ngày tết thì hoa nở. Bạn đừng nghĩ bán hoa xong là được nghỉ tết. Nếu nhà nhà trữ đồ ăn chơi ngày tết thì nhà nông trồng hoa cũng để dành… hoa ăn tết. Thí dụ đa số giống cúc đang trồng đều là do các hộ tự để dành, trước khi bán hoa tết thì chọn giữ lại một phần làm giống cho năm sau.

Ra Giêng, bà con bắt đầu dưỡng gốc đến mưa đầu mùa khoảng tháng Tư âm lịch thì cắt ngang thân cây chỉ chừa lại gốc, giống sẽ nảy ra nhiều tược. Tiếp tục dưỡng cây đến rằm tháng Năm sẽ có nhánh con. Cắt nhánh, ngọn non cắm xuống đất, rải phân, sau khoảng 15 ngày, ngọn non mọc rễ. Khi đó, người trồng hoa nhổ lên đặt vào chậu. Kể lể chi tiết như vậy để thấy cái sự trồng hoa không đơn giản. Người trong làng hay đùa trồng hoa ăn tết từ trước tết nguyên đán cả nửa năm.

Anh Tám - một người trồng cúc mâm xôi hơn 30 năm ở làng hoa Tân Quy Đông - cho biết: “Mùa trồng hoa tết thường là mùa con nước lũ tràn đồng ở miền Tây nên nhà vườn phải đưa hoa lên giàn, giúp hoa không bị hư, giữ cho hoa sạch, không lấm bùn đất, hạn chế sâu bệnh và bộ rễ thoáng, cây không bị úng nước”.

Lâu rồi việc này thành lệ, để tận dụng nguồn nước lên từ những con rạch nhỏ. Hiện nay, quanh làng đã xây dựng đê bao điều tiết lũ, nước không còn ngập tràn các ruộng hoa nhưng nông dân vẫn giữ thói quen trồng hoa trên giàn. Đây chính là điểm độc đáo thu hút khách tham quan và nhấn thêm cá tính cho thương hiệu làng hoa Sa Đéc.

Khi trăm năm trước là chuyện trồng chơi

Làng hoa Sa Đéc (Đồng Tháp)

Có đến làng hoa vào dịp giữa hè hay đầu thu, bạn sẽ thấy như mùa tết đã rộn ràng khi nhà nhà ra vườn với những hạt, cây giống hoa được ủ trồng, xuống giống khắp nơi chuẩn bị cho mùa thu hoạch cuối năm. Gọi những nơi này là nơi mùa xuân bất tận có thể hơi quá một chút nhưng không sai bởi hoa, kiểng có quanh năm. 

Nếu trước đây làng hoa Sa Đéc (còn gọi làng hoa Tân Quy Đông) chỉ sản xuất theo kinh nghiệm tích lũy dần dà theo năm tháng thì bây giờ, việc tiếp cận và vận dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào quá trình nuôi trồng, tạo giống mới cho hoa ngày càng nhiều. Chỉ nhìn sơ qua số liệu, có thể tin là nơi đây đang ăn nên làm ra thật sự. Làng hoa 18 năm trước có diện tích khoảng 300ha đất, năm 2019 đã phình to với diện tích 527ha. Đến nay, diện tích hoa kiểng của thành phố là 946ha, tăng 258ha so với năm 2020, lan rộng ra các khóm Sa Nhiên, Tân Quy Tây, Tân Khánh Đông, phường 3 (thị xã Sa Đéc), xã Tân Mỹ (huyện Lấp Vò).

Khó ai ngờ cả trăm năm trước, chuyện trồng hoa ở xứ này chỉ là chuyện trồng chơi, xuất phát từ việc một vài nhà tự trồng hoa để biếu nhau mỗi khi tết đến. Dần dần, số hộ trồng hoa tăng lên và mục đích kinh doanh cũng được xác định rõ ràng hơn theo thời gian, khi nhu cầu chơi, chưng hoa tết của cư dân trong vùng hình thành. Nơi đây có những cái tên từng nức tiếng trong giới chơi hoa kiểng như vườn hồng Tư Tôn, vườn hoa Giáo Tiếp…

Làng hoa “đổi sắc”

Làng hoa Mỹ Phong (Mỹ Tho, Tiền Giang)

Mỗi năm, khách đến làng hoa ngày càng đông hơn, khi giao thông thuận tiện, con đường chạy xuyên khu vực chính của làng đã được cải tạo nâng cấp, lại có thêm các nhà chờ xe buýt. Làng hoa Sa Đéc nhiều năm nay không chỉ bán hoa cho thương lái mà còn đầu tư làm du lịch. Các hộ trồng hoa 2 bên đường chăm chút chỉnh trang vườn hoa của mình thật đẹp, bắt mắt hơn để thu hút du khách.

Trở lại thăm làng, điều thay đổi nhỏ nhưng đáng nói nhất với kẻ nhiều lần đến đây như tôi là chuyện chụp ảnh. Nếu ai từng đi săn ảnh nơi đây hẳn sẽ gặp chuyện này. Mỗi khi ghé nhà vườn nào đó chụp ảnh hoa, hoặc chủ vườn thoải mái mặc kệ bạn chụp bao nhiêu cũng được miễn đừng đụng chạm, bẻ lá ngắt cành làm ảnh hưởng đến hoa, hoặc là chủ vườn sẽ nhăn nhó xua như xua tà dù bạn đã nhã nhặn xin phép và chỉ đứng ngoài đường chĩa ống kính vào.

Lý do theo tôi tìm hiểu, thì không ít người trồng hoa có quan niệm rằng hoa chưa kịp nở hoặc chưa có người mua thì chụp ảnh dễ xui, ế, nói chung là không hay, nên kiêng cữ. Nhưng bây giờ, chủ vườn nào cũng cười nói xởi lởi, xem chuyện khách chụp hình là việc bình thường, thậm chí còn hồ hởi khuyến khích khách đăng lên mạng xã hội cho nhiều người biết đến làng.

Chỉ vài chi tiết nhỏ cũng cho thấy sự thích ứng và hòa nhập của những người trồng hoa. Mà có như vậy mới đúng là tính cách người miền Tây. Sự hiếu khách, xởi lởi sẵn có của người miền Tây có đất dụng võ nhiều hơn và giúp kiếm được lợi nhuận nhiều hơn, cùng với hoa.

Dì Hai Khỏe cười hài hước trước sân nhà ở làng hoa Mỹ Phong với những bụi cúc mâm xôi đang rộ: “Làng này ăn tết với hoa quanh năm cưng ơi. Ăn tết xong ra giêng là mọi người bắt tay vào việc ngay”. Thu nhập từ việc trồng hoa tết trong 6 tháng cuối năm, sau khi trừ mọi chi phí, trung bình một hộ vẫn lời ít nhất từ 50-60 triệu đồng, có năm được giá lời trên 100 triệu đồng - một con số đủ sống ở vùng ven đô. Việc trồng hoa, bán hoa từ lâu được xem như công việc tuy vất vả nhưng lại là một nghề tao nhã và không kém phần lãng mạn. 

Bùi ngùi nhớ làng hoa Gò Vấp Làng hoa Gò Vấp (TPHCM) Trong cơn lốc đô thị hóa và sốt đất, nhìn về những làng hoa nay chỉ còn trong ký ức, thí dụ dễ nhắc đến nhất là làng hoa Gò Vấp của Sài Gòn. Làng hoa Gò Vấp được cho là hình thành trên dưới trăm năm, nay chỉ còn dăm khoảnh vườn nhỏ rải rác giữa những khối bê tông phố thị. Trong tình hình tấc đất tấc vàng, hầu như các hộ trồng hoa ở Gò Vấp đều đã thu hẹp dần. Làng hoa nếu còn, có lẽ chỉ hiện diện rải rác ở một số nơi, như khu vực đường số 9, phường 9. Nơi đây giờ chỉ còn khoảng 5-6 hộ trồng hoa và rau cạnh nhau. Cái tên làng hoa, may ra còn được nhắc ở công viên nhỏ mang tên làng hoa Gò Vấp trên đường Lê Văn Thọ nhưng lại rất ít hoa. Thế nên tên gọi chỉ làm nhớ thêm về một thời vàng son của làng hoa nức tiếng Sài Gòn này.

Lê Minh Hạ