Nhùng nhằng bảo hiểm y tế, dân khó tự nguyện

Và người dân chưa tin vào lợi ích của dịch vụ an sinh xã hội này.

Từ ngày 1/6, theo Thông tư số 02/2017/TT-BYT của Bộ Y tế, các cơ sở khám chữa bệnh (KCB) sẽ chính thức áp dụng mức viện phí mới cho hơn 1.900 dịch vụ y tế. Đối tượng bị ảnh hưởng chính trong lần điều chỉnh này là người chưa tham gia BHYT và những người có thẻ BHYT nhưng sử dụng các dịch vụ KCB không thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT. Với cách điều chỉnh giá mang tính “ép uổng” này, liệu người dân có “tự nguyện” tham gia BHYT nhiều hơn?

Mua khó, chậm cấp

“Mất mấy tháng trời tôi mới xong được mớ thủ tục, giấy tờ để mua BHYT cho cả nhà”, anh Đ.Q.K. (43 tuổi, ngụ xã Qui Đức, huyện Bình Chánh, TP.HCM) ngao ngán.

Anh cho biết, anh đã tham gia BHYT ở công ty, nên mới đây chỉ đi mua BHYT tự nguyện cho vợ đang mang thai, con trai và người em vợ. Đại lý tại xã đã không chịu bán vì anh K. chỉ có sổ tạm trú (gia hạn mỗi ba tháng).  

Sau nhiều tháng “tìm hiểu”, cuối cùng anh được công an xã cho “đăng ký tạm trú không cấp sổ HK09” vì nhà anh chưa có số. Đến lúc này, các thành viên trong gia đình anh mới được tham gia BHYT tự nguyện.

Khám bệnh tại bệnh viện công ở TP.HCM - Ảnh: Quốc Ngọc

 “Giữa tháng Sáu sẽ có thẻ, cũng là thời điểm vợ tôi dự sinh, không biết có được hưởng BHYT không”, anh K. lo lắng. Cũng nhức đầu với chuyện “tạm trú, thường trú”, anh Hòa (41 tuổi) cho biết, anh mua BHYT hộ gia đình tại đại lý bưu điện trên đường Nguyễn Duy Dương, thuộc P.8, Q.5, TP.HCM. Nơi này yêu cầu anh phải có hộ khẩu theo mẫu (?).

“Trong khi tôi trở về nơi đăng ký hộ khẩu thường trú tại P.12, Q.8 thì họ bán bình thường, không đòi hỏi gì. Chỗ bán, chỗ không như vậy là gây khó cho người mua BHYT”, anh Hòa nói.

Anh T.N. (47 tuổi) cho biết, con anh học lớp 10 Trường THCS-THPT Tân Phú (Q.Tân Phú, TP.HCM) đã đóng tiền BHYT từ đầu năm học 2016-2017, nhưng mãi đến tháng 1/2017 mới có thẻ.

“Trường giải thích do năm trước đã mua cho học sinh đến cuối năm rồi, nên phải đợi mua cùng với các em cũ. Thế nhưng, con tôi vừa chuyển trường, thẻ cũ chỉ có giá trị đến tháng 9/2016. Như vậy, nếu trong ba tháng từ tháng 10-12, lỡ con tôi bị bệnh thì làm sao có BHYT”, anh N. bức xúc. 

Chưa hết “ngán” khám chữa bệnh BHYT

Ngoài tình trạng “mua khó, chậm cấp”, việc KCB BHYT cũng có nhiều “cái lạ” khiến người dân… ngỡ ngàng. Ông Hoàng Mỹ Linh (64 tuổi, ngụ huyện Đạ Tẻh, Lâm Đồng) cho biết, đã tham gia BHYT liên tục bảy năm. Tháng Tư vừa qua, ông đến BV huyện khám thì nhận được “thông báo” chỉ khám cho bệnh nhân có BHYT một lần trong một tháng (?).

“Theo tôi, việc này đã xâm hại quyền lợi chính đáng của người tham gia BHYT, vi phạm Luật BHYT. Làm vậy thì ai còn muốn tham gia BHYT nữa”, ông Linh nói. Sau đó, Bảo hiểm xã hội (BHXH) huyện Đạ Tẻh đã mời ông Linh lên giải thích là “hoàn toàn không có chuyện đó”.

“Họ cho biết do BV huyện hiểu sai ý của BHXH huyện trong việc phải kiểm tra chặt chẽ khâu khám BHYT”, ông Linh kể.

Trường hợp anh Hồ Tấn Đại (49 tuổi) cũng khá “khó hiểu”. Anh có thẻ BHYT đăng ký KCB ban đầu tại BV huyện Gò Dầu, Tây Ninh. Đầu tháng Năm, anh đi mổ thoát vị thành bụng và bẹn, BV cho biết chi phí hết 8,5 triệu đồng, bắt anh phải đóng 100%, không cho hưởng 80% BHYT.

Anh khiếu nại, BV giảm xuống 7,5 triệu đồng. Anh tiếp tục khiếu nại, ban giám đốc BV tiếp tục… giải quyết, anh chỉ phải đóng 20%. “Cuối cùng tôi chỉ phải trả chưa đến hai triệu đồng; nhưng tôi thật sự mất niềm tin. BV mà cũng… “nói thách” nữa sao?”, anh bức xúc.

Trao đổi với phóng viên báo Phụ Nữ về những bức xúc nêu trên, bà Lưu Thị Thanh Huyền - Phó giám đốc BHXH TP.HCM -  khẳng định, các trường hợp hộ khẩu tạm trú, xác nhận tạm trú vẫn được mua BHYT.

Đại lý từ chối bán cho người không có hộ khẩu thường trú là không đúng: “Những vấn đề này chúng tôi đã có văn bản hướng dẫn rõ cho các đại lý phát hành thẻ. Người dân thấy đại lý nào còn làm khó thì phản ánh ngay với cơ quan BHXH địa phương để có hướng giải quyết; hoặc phản ánh vào đường dây nóng có in trên website của BHXH TP, chúng tôi sẽ giải đáp hoặc tiếp nhận giải quyết”.

Về các vấn đề thẻ liên quan đến học sinh, sinh viên, theo bà Huyền, thường xảy ra trục trặc ở các lớp đầu hoặc cuối cấp vì việc điều chỉnh giá trị sử dụng thẻ của đối tượng này theo năm dương lịch, chứ không phải theo năm học.

Sắp tới, người không có BHYT sẽ “biết tay” khi “có dịp” phải vào BV. Tuy nhiên, với những thực tế đang tồn tại, người dân vẫn chưa tin BHYT toàn dân sẽ mang đến sự chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Vì sao một dịch vụ an sinh xã hội như BHYT lại cần phải có nhiều mệnh lệnh hành chính như thế? 

Nơi nào chậm trễ, phải trả viện phí cho người bệnh

Bà Lưu Thị Thanh Huyền - Phó giám đốc BHXH TP.HCM: Thẻ BHYT có giá trị sau một tháng kể từ ngày đóng tiền tham gia lần đầu. Nếu gia hạn, thẻ mới sẽ có giá trị ngay sau khi thẻ cũ hết hạn. Ví dụ, ngày 31/12 là hết hạn, bộ phận làm công tác phát hành thẻ của các đơn vị phải chủ động đến cơ quan BHXH trước đó 10 ngày làm việc để kịp phát hành thẻ cho người lao động. Trong thời gian đó, nếu xảy ra bệnh thì khâu nào làm chậm khâu đó sẽ chịu trách nhiệm trả chi phí cho bệnh nhân. Nếu sự chậm trễ là do cơ quan BHXH, chúng tôi sẽ trả chi phí cho người bệnh. 

Quy trình cấp thẻ nhanh. Về các trường hợp mất thẻ BHYT, khi phát hiện mất chủ thẻ phải đến cơ quan BHXH nơi phát hành thẻ trình báo ngay. Hoặc, có thể báo cơ quan, đại lý - những đơn vị thay mặt mình đến cơ quan BHXH làm các thủ tục liên quan. 

Người mất thẻ phải đóng phí phạt mất thẻ để được cấp lại. Cơ quan BHXH có quy trình phát hành thẻ nhanh cho những trường hợp vì lý do bệnh tật phải đi khám ngay, hoặc sẽ cấp giấy xác nhận đang làm thủ tục phát hành lại thẻ BHYT để cơ sở KCB có căn cứ giải quyết quyền lợi cho người tham gia BHYT.

Quốc Ngọc