Những ngày hoàn hảo, những ngày đẹp đẽ

Không có bắt đầu mà cũng không có kết thúc, Perfect Days - bộ phim nằm trong danh sách đề cử Phim nước ngoài xuất sắc tại Oscar 2024 của Wim Wenders là những lát cắt nhẹ nhàng trong đời sống của nhân viên dọn vệ sinh Hirayama (Yakusho Koji đóng).

Qua những thước phim ấy, tác phẩm điện ảnh đã định nghĩa lại sự hoàn hảo cũng như nói lên nỗ lực sống của những con người nhỏ bé.

Perfect Days (2023) của Wim Wenders

Từ tái định nghĩa về sự hoàn hảo…

Trong Perfect Days, Wim Wenders đã không lý tưởng hóa Hirayama như một vị thánh, dù nhìn từ bên ngoài, ông hết sức “thoát tục”: im lặng hoặc nói rất ít khi ở cùng người khác, chìm đắm vào những giai điệu của Patti Smith hay The Velvet Underground như một ốc đảo của riêng mình, hay tận tụy với công việc lau chùi toilet như người nghệ sĩ đang chăm chút tác phẩm nghệ thuật.

Nhưng Hirayama tuyệt nhiên không phải một vị thánh sống. Ông vẫn có những cảm xúc hỉ nộ ái ố như bao người, vẫn tức giận khi phải bất đắc dĩ ôm việc của người khác, hay luyến tiếc lúc phải chia xa cháu gái mình.

Cuộc sống của Hirayama cũng không là một tờ giấy phẳng phiu. Trong cái vẻ tưởng chừng như hoàn hảo ấy, đôi chỗ lại hằn lên những vết gấp của những phiền toái, đến từ một cậu trai nằng nặc vay tiền ông để đi hẹn hò, hay từ sự xuất hiện của cô cháu gái đã khơi nên mạch sóng ngầm cuộn chảy trong ông.

Những khoảnh khắc vui vẻ hạnh phúc của Hirayama luôn có sự đồng hành của những giây phút chán nản buồn bã. Chúng nối tiếp nhau, hòa quyện nhau một cách tự nhiên như chính dòng chảy của cuộc sống.

Diễn viên gạo cội Yakusho Koji trong vai công nhân Hirayama

Có một sự thật rằng ta ngỡ mình có thể nhìn xuyên quá khứ của Hirayama, nhưng thực chất ta chỉ thấy được một khe hở rất nhỏ của nó. Ta tưởng mình thấu hiểu cuộc đời ông, nhưng thực chất ta cũng giống như cô chủ quán ăn, cô bán sách hay người đàn ông mắc bệnh nan y - chỉ gặp gỡ Hirayama ở những khoảnh khắc nhất định trong đời. Ông cô đơn.

Cô đơn là bản chất cố hữu của con người và cuộc sống. Nhưng liệu nỗi cô đơn có nên được định nghĩa như một phần của sự hoàn hảo? Và một con người vẫn mang trong mình những xáo động như thế, có thể có những ngày hoàn hảo hay không?

… Đến nỗ lực hàn gắn những mảnh vỡ

Nếu hỏi Hirayama có phải một vị thánh không, câu trả lời chắc chắn là không. Nhưng nếu ta hỏi ông có phải một người hùng không, câu trả lời có thể là có. Ông là một người hùng trên cuộc hành trình hàn gắn những cái bất toàn trong cuộc sống của mình.

Đọc sách, nghe những bản nhạc cũ, chụp lại những khoảnh khắc đẹp,... tất cả đều là cách để Hirayama trụ vững trong thế giới mà mọi thứ có thể lung lay trong phút chốc này.

Trailer phim Perfect Days:

Những gì ông làm có thể bị xem là vô ích, nhưng chính những việc đó lại là thứ khiến ông tiếp tục sống hằng ngày. Đằng sau sự vô ích ấy là cố gắng của một con người ý thức rõ mình đang sống và thấu hiểu bản chất không hoàn hảo của nó. Ở điểm này, thanh thản đôi khi là nỗ lực không ngừng.

Trong Perfect Days có những phân đoạn giấc mơ của Hirayama, chủ yếu là những hình ảnh trong đời sống của ông (hay cũng là những phân cảnh trong phim trước đó) được chỉnh đen trắng và mờ hẳn đi - tựa như những gì đã diễn ra rồi cũng trôi đi, chỉ còn những thước phim nhoè nhoẹt.

Nhưng tại sao không nghĩ rằng, chính vì mọi thứ sẽ trôi đi nhẹ tênh như thế, thì ta càng có thể như ông Hirayama, lựa chọn một cách sống điềm tĩnh cho riêng mình? Phân cảnh cuối là hình ảnh đẹp nhất của một con người tự do trước cuộc đời. Tất cả đều phải tiếp tục, vì không còn cách nào khác.

Perfect Days định nghĩa lại sự hoàn hảo trong cuộc đời

Có lẽ chúng ta đa số đều đã quen thuộc với Kintsugi - nghệ thuật dùng vàng ròng hàn gắn gốm vỡ của người Nhật. Những vết nứt trên gốm sứ bị vỡ không bị che đi mà được phủ lên một lớp vàng bạc lộng lẫy hơn.

Kintsugi tôn vinh những điều không hoàn hảo. Nói cách khác, nó ngầm cho thấy rằng sự hoàn hảo bao gồm cả cái bất toàn trong đó. Nhưng ta vẫn có thể khiến cái bất toàn tỏa ra vẻ đẹp của riêng nó. Như cách ta hàn gắn cuộc đời mình.

Những ngày hoàn hảo cũng vậy. Không phải là những ngày chỉ toàn niềm vui, mà là ngày ta còn sống. Còn đưa máy lưu giữ những giây phút thoáng qua trong cuộc sống. Còn lái xe về phía vầng dương.

Nam Lê