Những ngày cuối trên cương vị Tổng thống, Obama nhận nhiều 'trái đắng'

Trong vòng 1 tuần, tàu khu trục USS Mason của Mỹ liên tiếp bị tên lửa từ lực lượng nổi dậy Houthi kiểm soát ở Yemen tấn công trong ba lần trong ba ngày 9/10, 12/10 và 15/10. Lực lượng nổi dậy Houthi hiện được Iran hậu thuẫn luôn phủ nhận liên quan đến vụ việc nhưng Washington luôn quả quyết sẽ đáp trả cho hành động của lực lượng này.

Donald Trump thường mô tả phản ứng của Tổng thống Obama với các mối đe dọa nước ngoài là thảm họa và tuyên bố sẽ khôi phục răn đe quân sự của Mỹ. Và bà Hillary Clinton cũng vậy. Vào tháng Tám tại sự kiện American Legion ở Cincinnati, bà kêu gọi: "Chúng ta cần một quân đội sẵn sàng và nhanh nhạy để có thể đáp trả lại hết những mối đe dọa từ các quốc gia như  Nga, Trung Quốc, Iran và Bắc Triều Tiên".

Những ngày cuối trên cương vị Tổng thống, Obama nhận nhiều 'trái đắng'

Trong những ngày cuối trên cương vị Tổng thống, Obama dường như đang phải chấp nhận sự thật rằng quyền lực của mình sắp đến thời 'quá hạn' và bởi vậy đây cũng là lúc để các nước đối đầu tranh thủ trục lợi.

Nga dạo gần đây ngày càng khiêu khích đồng minh của Mỹ ở châu Âu và các nơi khác. Nga tuyên bố sẽ đáp trả xứng đáng những lệnh trừng phạt mà phương Tây áp đặt lên Nga. Vào hôm thứ Sáu, một hạm đội Nga, dẫn đầu bởi tàu sân bay Kuznetsov, đã khiêu khích thuyền tại khu vực giữa Anh và Pháp khiến tàu Anh và Mỹ phải lập tức ra giám sát.

Trung Quốc đang dần biến đảo nhân tạo thành pháo đài quân sự hải quân, nhằm biến Biển Đông thành 'hố riêng' của mình khiến nhiều nước đồng minh của Mỹ e ngại. Những nước này đều đã ký kết các hiệp ước quốc phòng với Mỹ trong nhiều thập kỷ. Bắc Kinh cũng hạn chế các chuyến bay thương mại trên khu vực tranh chấp và liên tục đối đầu với ngư dân Nhật Bản ở Biển Hoa Đông, nơi mà Tokyo đã điều hành nhiều vùng lãnh thổ trong một thời gian dài. Washington đã khuyên Philippines nhờ đến trọng tài quốc tế để giành lại chủ quyền từ tay Trung Quốc hiếu chiến. Nhưng khi tòa án Hague tuyên bố Philippines thắng kiện trong tranh chấp ở Biển Đông hôm 12/7, Trung Quốc chỉ đơn giản là lờ đi phán quyết.

Và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, tuần này đã tuyên bố tách khỏi Mỹ và thay vào đó là một sự hợp tác với Trung Quốc và Nga. 

Tiếp đó là Bắc Triều Tiên với những cuộc thử tên lửa đạn đạo và các thiết bị hạt nhân gia tăng một cách nhanh chóng. John Hannah, ủy viên hội đồng cấp cao của Quỹ Quốc phòng các nền dân chủ cho hay, Triều Tiên vẫn thực hiện những vụ thử hạt nhân trong nhiều năm nay nhưng hiện tại thì tốc độ ngày càng được tăng cường bởi Triều Tiên không nhận thấy có sự đáp trả nào đủ mạnh để ngăn cản mình.

James Jeffrey, một cựu đại sứ tại Iraq từng làm việc dưới thời Tổng thống George W. Bush và Obama, cho hay "TT Obama có thể rời khỏi văn phòng và nói," Tôi không bắt đầu bất kỳ chiến tranh nào, tôi đã giết chết Osama bin Laden và, tôi đã đánh bại ISIS tại Mosul. và điều này có thể đúng". Nhưng ông Obama lại có một điểm mù về Iran. 

Sau nhiều sự cố ở vịnh Ba Tư, trong đó những tàu thuyền nhỏ thuộc về Cách mạng Hồi giáo quân đội Iran đã tấn công tàu lớn của Mỹ. Nó thực sự đã đe dọa cuộc sống của người Mỹ. Đối với Iran, có các lợi ích về chính trị và các lợi ích khác đã "tát nước vào mặt nước Mỹ", Jeffrey nói. Đặc biệt là nếu Tehran cho rằng "Tổng thống Obama sẽ không làm gì để chống lại sự khiêu khích của Iran, bởi vì ông Obama lo sợ nó điều đó sẽ làm hỏng thỏa thuận hạt nhân".

Ông nói thêm, Tehran sợ rằng  Hillary Clinton hay Donald Trump sẽ khó khăn hơn nhiều đối với Iran. Washington nên cảnh báo Iran thông qua các kênh ngoại giao rằng các hành động khiêu khích như vậy khiến Iran bị 'gậy ông đập lưng ông", nhất là với Vệ binh cách mạng của Iran.

Tổng thống kế tiếp phải chứng minh rằng nước Mỹ sẽ có một lãnh đạo mới hoàn toàn, bắt đầu bằng cách tăng mạnh ngân sách quân sự. Điều này có thể tiêu tốn bởi chi phí cao, nhưng không có nó, Mỹ - và phần còn lại của thế giới - có thể tìm thấy nhiều điều thay đổi mạnh theo chiều hướng xấu.

Minh Đức