Những điểm nóng nhất tại Hội nghị Mỹ - ASEAN

Việt Nam kiên quyết bảo vệ chủ quyền Biển Đông

Sau 2 ngày làm việc, trang thông tin điện tử của Chính phủ Mỹ ngày 16/2 đã đăng toàn văn tuyên bố chung Sunnylands giữa lãnh đạo Mỹ và lãnh đạo các nước ASEAN với 17 điểm chính.

Điểm đầu tiên trong bản toàn văn tuyên bố là việc: Tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, sự bình đẳng và độc lập chính trị của tất cả quốc gia lẫn nhau bằng việc tuân thủ vững chắc những nguyên tắc và mục đích của Hiến chương Liên Hiệp Quốc, Hiến chương ASEAN và luật pháp quốc tế.

Tuy nhiên, trong tuyên bố chung Mỹ - ASEAN không nhắc tới Biển Đông dù đây là một trong những chủ đề chính của Hội nghị. Một số nguồn tin cho hay, một số nước thành viên ASEAN thân cận với Trung Quốc đã phản đối việc đưa Biển Đông vào tuyên bố chung, thể hiện những bất đồng vẫn còn hiện hữu trong nội bộ ASEAN về những tranh chấp chủ quyền trên vùng biển này.

Tổng thống Obama phát biểu trước lãnh đạo các nước ASEAN tại Sunnylands ngày 15/2. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ngồi ở vị trí thứ hai, từ trái sang. Ảnh: Reuters.

Trước đó, Trung Quốc cũng đã khéo léo nhắc về chuyện Bắc Kinh sẽ chia sẻ những lợi ích chung với Mỹ khi ngày 14/2, bà Phó Oánh - Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại thuộc Quốc hội Trung Quốc tuyên bố, do lợi ích chung ngày càng gia tăng trong các vấn đề thế giới, Trung Quốc và Mỹ cần phải hợp tác để giải quyết các thách thức toàn cầu.

Còn Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long cho rằng, Sunnylands không phải là nơi duy nhất có thể bàn về vấn đề Biển Đông, bởi các vấn đề an ninh chung, trong đó có các tranh chấp ở vùng biển chiến lược này, là chủ đề rất được quan tâm trong các cuộc gặp giữa các lãnh đạo Mỹ và ASEAN.

"Cách phản ứng với vấn đề Biển Đông không chỉ là những tuyên bố miệng. Đó là cách các nước hành động trên thực địa, cách họ hợp tác, đàm phán với nhau và đưa ra những giải pháp thực tiễn cho phép các thành viên ASEAN tiếp tục hòa hợp với nhau dù còn có những bất đồng hay quan điểm trái ngược về những vấn đề như Biển Đông", ông Lý nói.

Mặc dù vậy tại nội dung Hội nghị, Tổng thống Obama đã khẳng định, Mỹ lo ngại về tình hình Biển Đông và ủng hộ mạnh mẽ những nỗ lực ngoại giao và tiến trình pháp lý nhằm giải quyết vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông trên cở sở luật pháp quốc tế.

Trong khi đó, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho biết Việt Nam rất quan ngại trước tình hình Biển Đông ngày càng diễn biến phức tạp, đe dọa thực sự hòa bình, an ninh, an toàn, tự do hàng hải, hàng không do những hành động đơn phương bồi đắp quy mô lớn các đảo chiếm đóng trái phép và xây dựng trên quy mô lớn các đảo nhân tạo từ những cấu trúc nửa nổi nửa chìm, làm thay đổi nguyên trạng, kể cả việc tăng cường quân sự hóa dưới các hình thức khác nhau.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị Mỹ có tiếng nói mạnh mẽ và những hành động thiết thực hơn, hiệu quả hơn để yêu cầu chấm dứt mọi hoạt động làm thay đổi nguyên trạng ở Biển Đông, đặc biệt là việc xây dựng các đảo nhân tạo với quy mô lớn, chấm dứt ngay việc quân sự hóa ở Biển Đông; tôn trọng và thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC), sớm thỏa thuận thực chất Bộ Quy tắc về ứng xử COC.

Tổng thống Mỹ Barack Obama chào đón Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi ông đến Sunnylands ngày 15/2. Ảnh: AP.

Đề nghị Mỹ sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường

Một yếu tố quan trọng trong cải thiện quan hệ thương mại hai chiều giữa hai khu vực là Hiệp định hợp tác xuyên Thái Bình Dương TPP, một siêu hiệp định với sự tham gia của 12 nước trong đó có 4 nước ASEAN là Brunei, Malaysia, Singapore và Việt Nam, cùng với Mỹ là một thành viên.

Đại diện cho 40% sản lượng và 25% xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ của toàn thế giới, TPP sẽ là một điểm nhấn quan trọng trong các cuộc thảo luận tại Hội nghị. Nó không chỉ mang ý nghĩa nâng tầm mối quan hệ giữa các nước thuộc TPP, mà còn mở ra cơ hội tham gia của các nước khác trong khối ASEAN.